Các loại bệnh do Virus

Nhiễm trùng đường hô hấp trên có thể là bệnh nhiễm vi rút phổ biến nhất. Nhiễm trùng đường hô hấp có nhiều khả năng gây ra các triệu chứng nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh, người cao tuổi, và bệnh nhân có bệnh lý phổi hoặc tim. Các virus đường hô hấp thường lây lan từ người sang người bằng cách tiếp xúc với các giọt bị nhiễm bệnh.

Vi rút đường hô hấp bao gồm vi rút cúm (A và B) gây dịch, vi rút cúm gia cầm A H5N1 và H7N9, vi rút á cúm từ 1 đến 4, adenovirus, vi rút hợp bào hô hấp A và B và metapneumovirus ở người,rhinoviruses và coronaviruses.

Một số coronavirus gây bệnh nhiễm trùng hô hấp có thể nặng. Năm 2002 và 2003, hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) gây ra một số ca tử vong chủ yếu ở Trung Quốc và Hồng Kông. Không có trường hợp SARS nào được báo cáo từ năm 2004. Vào năm 2012, một loại coronavirus mới gây hội chứng hô hấp Trung Đông coronavirus (MERS-CoV) đã xuất hiện ở Ả Rập Xê Út; có thể gây ra bệnh hô hấp cấp tính nặng và thường gây tử vong (tỷ lệ tử vong trong trường hợp là 34%). Vào năm 2019, một loại coronavirus khác (SARS-CoV2) có thể gây ra bệnh hô hấp cấp tính, đôi khi gây tử vong (COVID-19) đã xuất hiện ở Vũ Hán, Trung Quốc và lan rộng thành một đại dịch toàn cầu giết chết hàng triệu người (1).

Viêm đường tiêu hóa thường do vi rút gây ra và lây truyền từ người này sang người khác qua đường phân-miệng.

Nhóm tuổi chủ yếu bị ảnh hưởng phụ thuộc vào loại virus:

• Rotavirus: Trẻ em

• Norovirus: Trẻ em và người lớn

• Astrovirus: Thông thường trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

• Adenovirus 40 và 41: Trẻ sơ sinh

• COVID-19: Mọi lứa tuổi

Dịch lưu hành địa phương có thể xảy ra ở trẻ em, đặc biệt là trong những tháng lạnh hơn.

Các triệu chứng chính là ói mửa và tiêu chảy.

Không có điều trị đặc hiệu, nhưng chăm sóc hỗ trợ, đặc biệt là bù nước, là rất quan trọng.

Vắc xin rotavirus có hiệu quả chống lại hầu hết các chủng gây bệnh là một phần trong Lịch tiêm chủng cho trẻ em và thanh thiếu niên theo độ tuổi của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh. Rửa tay và các biện pháp vệ sinh tốt có thể giúp ngăn ngừa bệnh lây lan.

Một số vi rút chỉ gây tổn thương da (như là u mềm lây); những người khác cũng gây ra các biểu hiện toàn thân hoặc tổn thương ở những nơi khác trong cơ thể.

Đường lây truyền điển hình là từ người sang người; alphavirus có một vector truyền bệnh là muỗi.

Ít nhất 5 virus đặc hiệu (viêm gan A, B, C, D và E) có thể gây ra viêm gan; mỗi loại gây ra một loại viêm gan siêu vi. Virus viêm gan D chỉ có thể lây nhiễm khi có sự hiện diện của virus viêm gan B. Virus viêm gan D chỉ có thể lây nhiễm khi có sự hiện diện của virus viêm gan B. Lây truyền từ người này sang người khác bằng cách tiếp xúc với máu hoặc chất tiết cơ thể hoặc qua đường phân - miệng như virus Viêm gan A và E (genotype 1 và 2).

Các virus khác có thể ảnh hưởng đến gan như là một phần của quá trình bệnh của chúng. Ví dụ phổ biến là cytomegalovirus, Virus Epstein-Barr, và virus sốt vàng da. Các ví dụ ít phổ biến hơn là virus echovirus, coxsackievirus, và herpes simplex, rubeola, rubella, và varicella (thủy đậu).

Hầu hết các trường hợp viêm não là do vi rút. Nhiều loại vi rút này được truyền sang người bởi động vật chân đốt hút máu, chủ yếu là muỗi và ve; những vi rút này được gọi là arboviruses (vi rút sinh ra từ động vật chân đốt). Đối với những trường hợp nhiễm virus như vậy, phòng ngừa bao gồm tránh muỗi và bọ ve cắn.

Một số virus gây sốt và có xu hướng xuất huyết. (Xem thêm Nhiễm trùng Arbovirus, Arenavirus, và Filovirus)

Đường lây truyền có thể bao gồm muỗi, ve, hoặc tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh (ví dụ chuột, khỉ, dơi) và người. Phòng ngừa bao gồm tránh các phương tiện truyền bệnh.

Việc truyền nhiễm vi rút herpes simplex và vi rút u nhú ở người là do tiếp xúc giữa người với người.

Một số virus gây tổn thương da hoặc niêm mạc tái phát và có thể trở thành mạn tính.

Enteroviruses, bao gồm coxsackieviruses và echoviruses, có thể gây ra các hội chứng đa hệ thống khác nhau, cũng như cytomegaloviruses.

Việc truyền enterovirus thường do tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp hoặc phân.

Một số virus gây ra triệu chứng không đặc hiệu, bao gồm sốt, khó chịu, nhức đầu, đau cơ. Lây truyền thường do một động vật chân đốt. (Xem thêm Nhiễm trùng Arbovirus, Arenavirus, và Filovirus)

Sốt Rift Valley thường lây truyền qua tiếp xúc với máu, dịch cơ thể hoặc mô của động vật bị nhiễm bệnh, chủ yếu là gia súc như gia súc, cừu, dê, trâu và lạc đà. Quá trình lây truyền cũng có thể thông qua vết đốt của muỗi bị nhiễm bệnh (xem Centers for Disease Control and Prevention: Rift Valley Fever Transmission). Sốt thung lũng Rift hiếm khi xảy ra bệnh lý mắt, viêm màng não hoặc dạng xuất huyết (có tỷ lệ tử vong 50%).

1. 1. Mahase E: Coronavirus covid-19 has killed more people than SARS and MERS combined, despite lower case fatality rate. BMJ 368:m641, 2020 doi: 10.1136/bmj.m641