Đau vùng chậu là cảm giác không thoải mái ở vùng bụng dưới và đây là một vấn đề thường bị phàn nàn. Nó được xem xét tách biệt với đau âm đạo và đau âm hộ hoặc tầng sinh môn, xảy ra ở bộ phận sinh dục ngoài và vùng da lân cận tầng sinh môn. Khoang chậu cũng chứa ruột, bàng quang, niệu quản dưới và được bao quanh bởi các cơ, mô liên kết và xương. Đau vùng chậu có thể bắt nguồn từ bất kỳ cấu trúc nào trong số này.
Đau vùng chậu có thể cấp tính hoặc mạn tính; cơn đau kéo dài từ 3 đến 6 tháng được coi là mạn tính.
Căn nguyên của đau vùng chậu
Đau vùng chậu có thể bắt nguồn từ cơ quan sinh sản nữ (cổ tử cung, tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng) hoặc các cấu trúc khác trong ổ bụng (ruột, đường tiết niệu, sàn chậu).
Các rối loạn phụ khoa
Một số rối loạn phụ khoa (xem bảng Một số nguyên nhân phụ khoa gây đau vùng chậu Một số nguyên nhân phụ khoa gây đau vùng chậu ) gây ra đau vùng chậu theo chu kỳ (tức là cơn đau tái phát trong cùng một giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt). Ở những người khác, cơn đau không liên quan đến kinh nguyệt. Ngoài ra, cơn đau khởi phát (đột ngột hoặc từ từ) và kiểu đau (ví dụ: đau buốt, đau co thắt) có thể giúp xác định nguyên nhân.
Nói chung, các nguyên nhân phụ khoa phổ biến nhất của đau vùng chậu bao gồm
Khối u buồng trứng, đôi khi bị vỡ hoặc xoắn
U xơ tử cung U xơ tử cung U xơ tử cung (u cơ trơn) là khối u cơ trơn lành tính của tử cung. U xơ thường gây chảy máu tử cung bất thường và tì đè ở vùng chậu và đôi khi gây ra các triệu chứng tiết niệu hoặc triệu chứng... đọc thêm thường không gây đau, nhưng có thể gây đau nếu các khối u đó đè lên các cấu trúc xung quanh, góp phần gây thống kinh hoặc thoái hóa.
Các rối loạn không phải phụ khoa
Các rối loạn không phải phụ khoa có thể gây đau vùng chậu có thể xảy ra ở bất kỳ hệ thống nào nằm trong khung chậu:
Đường tiêu hóa (ví dụ: khối u, táo bón Táo bón Táo bón là khó khăn hoặc giảm tần suất đại tiện, phân cứng, hoặc cảm giác tống phân không hết. (Xem thêm Táo bón ở trẻ em.) Không có chức năng cơ thể nào có nhiều biến đổi và chịu ảnh hưởng... đọc thêm , bệnh viêm đường ruột Tổng quan về bệnh viêm ruột Bệnh viêm ruột (IBD), bao gồm Bệnh Crohn và viêm đại tràng thể loét, là một tình trạng tái phát và thuyên giảm, đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính tại các vị trí khác nhau trong đường tiêu... đọc thêm , bệnh áp xe quanh trực tràng phần trên cao)
Đường tiết niệu (ví dụ viêm bàng quang Viêm bàng quang Các vi khuẩn gây nhiễm trùng đường tiết niệu có thể liên quan đến niệu đạo, tuyến tiền liệt, bàng quang hoặc thận. Triệu chứng có thể không có hoặc bao gồm: tiểu dắt, tiểu gấp, tiểu buốt, đau... đọc thêm , viêm kẽ bàng quang Viêm bàng quang kẽ Viêm bàng quang kẽ là viêm bàng quang không nhiễm khuẩn, nó gây ra đau (vùng trên mu, vùng chậu, bụng), tiểu dắt, tiểu gấp và tiểu són. Chẩn đoán dựa vào tiền sử và chẩn đoán loại trừ các bệnh... đọc thêm , sỏi Sỏi tiết niệu Sỏi tiết niệu là những phân tử rắn trong hệ tiết niệu. Chúng có thể gây đau, buồn nôn, nôn ói, đái máu và có thể gây sốt, rét run vì nhiễm trùng thứ phát. Chẩn đoán dựa trên chẩn đoán hình ảnh... đọc thêm )
Cơ xương (ví dụ: đau cân cơ, căng cơ bụng)
Mạch máu (giãn nhanh hoặc vỡ phình động mạch chủ)
Đánh giá đau vùng chậu
Đánh giá đau cấp tính ở vùng chậu phải được nhanh chóng thực hiện bởi vì có một số nguyên nhân (ví dụ: có thai ngoài tử cung Có thai ngoài tử cung Ở thai ngoài tử cung, việc làm tổ ở một vị trí khác ngoài lớp nội mạc tử cung của buồng tử cung - tức là trong ống fallopian, sừng tử cung, cổ tử cung, buồng trứng, hoặc khoang bụng hoặc vùng... đọc thêm , xoắn phần phụ xoắn phần phụ Xoắn phần phụ là trường hợp buồng trứng xoắn và đôi khi xoắn cả ống dẫn trứng gây gián đoạn sự cung cấp máu và gây thiếu máu cục bộ. Các triệu chứng bao gồm đau vùng chậu dữ dội, thường kèm... đọc thêm ) cần điều trị ngay lập tức.
Mang thai nên được loại trừ ở tất cả bệnh nhân trong độ tuổi sinh sản bất kể tiền sử kinh nguyệt hoặc tiền sử quan hệ tình dục.
Lịch sử
Tiền sử của bệnh hiện tại cần phải bao gồm khởi phát, thời gian, vị trí, mức độ nặng và đặc điểm của đau. Ghi nhận mối quan hệ của cơn đau với chu kỳ kinh nguyệt. Các triệu chứng quan trọng đi kèm bao gồm chảy máu Chảy máu âm đạo Chảy máu âm đạo hoặc chảy máu tử cung bất thường bao gồm Kinh nguyệt quá nhiều về tần suất (vô kinh, thiểu kinh, đa kinh), số lượng hoặc thời gian (rong kinh hoặc ra máu kinh nhiều) Chảy máu... đọc thêm hoặc tiết dịch âm đạo Ngứa âm đạo và Tiết dịch Ngứa âm đạo (ngứa), tiết dịch, hoặc cả hai đều là kết quả của viêm nhiễm khuẩn hoặc viêm không nhiễm khuẩn âm đạo ( viêm âm đạo), thường kèm theo cả viêm âm hộ (viêm âm hộ âm đạo). Các triệu... đọc thêm , đau khi giao hợp, sốt và triệu chứng không ổn định về huyết động (ví dụ, chóng mặt, choáng váng, ngất).
Việc xem xét các hệ thống phải bao gồm những nội dung sau:
Mất kinh, ốm nghén, ngực to lên hoặc cảm giác đau khi sờ vào: Mang thai
Sốt, ớn lạnh hoặc tiết dịch âm đạo: Nhiễm trùng
Đau bụng, thay đổi thói quen đi đại tiện hoặc chảy máu trực tràng: Các tình trạng bệnh lý ở đường tiêu hóa
Tần suất đi tiểu, tiểu gấp, tiểu khó hoặc tiểu máu: Rối loạn đường tiết niệu
Tiền sử bệnh trong quá khứ cần lưu ý tiền sử sản phụ khoa (có thai, số lần mang thai và sinh nở, tiền sử kinh nguyệt, tiền sử quan hệ tình dục, tiền sử nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục, vô sinh, thai ngoài tử cung, bệnh viêm vùng chậu) và tiền sử về sỏi tiết niệu, viêm túi thừa và các tình trạng bệnh lý ở đường tiêu hóa hoặc niệu-sinh dục khác hoặc các bệnh ung thư. Nên lưu ý về tiền sử các phẫu thuật trước đây vùng bụng và vùng chậu.
Khám thực thể
Khám thực thể bắt đầu bằng việc xem xét các sinh hiệu quan trọng để phát hiện sốt hoặc các dấu hiệu huyết động không ổn định (ví dụ: tụt huyết áp, mạch nhanh) và tập trung vào khám vùng bụng và vùng chậu.
Khám bụng để xác định sự căng cứng, các khối bất thường hay các dấu hiệu phúc mạc. Thăm trực tràng để kiểm tra xem có khối bất thường hay có máu trong phân không. Dựa vào vị trí và bất kỳ phát hiện nào đi kèm có thể tìm được nguyên nhân (Xem bảng Một số nguyên nhân chẩn đoán đau tiểu khung Một số manh mối chốt để chẩn đoán đau vùng chậu ).
Khám vùng chậu bao gồm việc kiểm tra bộ phận sinh dục ngoài, khám bằng mỏ vịt, và khám bằng tay. Cổ tử cung được kiểm tra xem có tiết dịch hoặc tổn thương hay không. Khám bằng tay để kiểm tra sự di dộng của cổ tử cung, có khối phần phụ hay tử cung có to hoặc căng hay không. Nếu nghi ngờ có thai ngoài tử cung, không nên dùng lực đè lên khối ở phần phụ vì áp lực có thể gây vỡ.
Các dấu hiệu cảnh báo
Những phát hiện sau đây cần được quan tâm đặc biệt:
Sốc hoặc sốc xuất huyết (ví dụ: nhịp tim nhanh, hạ huyết áp)
Các dấu hiệu phúc mạc (phản ứng dội, cứng, phản ứng thành bụng)
Chảy máu âm đạo sau mãn kinh
Sốt hoặc ớn lạnh
Đột ngột đau dữ dội với buồn nôn, nôn ói hoặc vã mồ hôi
Giải thích các dấu hiệu
Tính chất và mức độ nghiêm trọng của đau vùng chậu và mối quan hệ của nó với chu kỳ kinh nguyệt có thể gợi ý các nguyên nhân có thể xảy ra nhất (xem bảng Một số nguyên nhân phụ khoa của đau vùng chậu Một số nguyên nhân phụ khoa gây đau vùng chậu ). Dựa vào vị trí và bất kỳ phát hiện nào đi kèm có thể tìm được nguyên nhân (Xem bảng Một số nguyên nhân chẩn đoán đau tiểu khung Một số manh mối chốt để chẩn đoán đau vùng chậu ). Tuy nhiên, những phát hiện có thể không đặc hiệu. Chẳng hạn, lạc nội mạc tử cung Một số manh mối chốt để chẩn đoán đau vùng chậu có thể là kết quả ở một loạt các phát hiện khác nhau.
Xét nghiệm
Tất cả bệnh nhân đau vùng chậu nên làm
Thử thai
Xét nghiệm nước tiểu
Nếu bệnh nhân đang mang thai và có đau hoặc chảy máu, thì phải loại trừ thai ngoài tử cung bằng siêu âm, hoặc nếu siêu âm không rõ ràng thì kiểm`tra bằng các xét nghiệm khác Xét nghiệm Đau vùng chậu thường gặp trong giai đoạn đầu của thai kỳ và có thể kèm theo các rối loạn nghiêm trọng hoặc nhẹ. Một số bệnh lý gây ra đau vùng chậu cũng gây chảy máu âm đạo. Trong số các rối... đọc thêm . Nếu nghi ngờ mang thai có thể < 5 tuần, nên làm xét nghiệm máu vì que thử có thể không nhạy với khi thai gia đoạn sớm. Nếu có triệu chứng tiết niệu, xét nghiệm nước tiểu là một xét nghiệm nhanh, đơn giản được thực hiện để loại trừ nhiều nguyên nhân phổ biến gây đau vùng chậu (ví dụ viêm bàng quang, sỏi tiết niệu).
Các xét nghiệm khác được chỉ định dựa vào các triệu chứng nghi ngờ. Nếu bệnh nhân không thể kiểm tra đầy đủ (ví dụ, do đau), nghi ngờ có khối vùng chậu thì cần làm thêm siêu âm. Nếu vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây đau dữ dội hoặc dai dẳng và nghi ngờ nguyên nhân nghiêm trọng (ví dụ: thai ngoài tử cung vỡ, viêm phúc mạc) thì có thể tiến hành nội soi ổ bụng hoặc phẫu thuật mở ổ bụng.
Siêu âm tiểu khung qua âm đạo có thể là một thăm dò hữu ich, nó có thể xác định khối u tốt hơn và giúp chẩn đoán được thai 5 tuần (tức là 1 tuần sau khi chậm kinh). Ví dụ, xét nghiệm thai dương tính nhưng không có bằng chứng của thai trong buồng tử cung hỗ trợ chẩn đoán xác định thai ngoài tử cung.
Điều trị đau vùng chậu
Điều trị cơn đau khi mang thai dựa trên những cân nhắc ở bà mẹ và thai nhi.
Điều trị các rối loạn cơ bản khi cần thiết.
Đau hạ vị ở bệnh nhân không có thai thường được điều trị ban đầu bằng thuốc uống chống viêm nonsteroids (NSAID). Bệnh nhân không đáp ứng tốt với thuốc chống viêm non steroids có thể đáp ứng tốt với thuốc khác.
Đau liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt (ví dụ, đau bụng kinh, lạc nội mạc tử cung) có thể được điều trị bằng các biện pháp tránh thai nội tiết tố.
Đau cơ xương hoặc đau cân cơ cần nghỉ ngơi, chườm nóng, vật lý trị liệu, thuốc giảm đau hoặc các loại thuốc khác.
Nếu bệnh nhân bị đau khó chữa mà không phản ứng với bất kỳ biện pháp nào ở trên, cắt tử cung có thể được đưa ra như một lựa chọn cuối cùng.
Các điểm thiết yếu ở người cao tuổi
Các triệu chứng đau vùng chậu ở phụ nữ lớn tuổi có thể mơ hồ. Cần xem xét cẩn thận toàn hệ thống, nhất là chức năng ruột và bàng quang.
Ở phụ nữ lớn tuổi, nguyên nhân phổ biến của đau vùng chậu có thể khác nhau vì một số rối loạn gây đau vùng chậu hoặc cảm giác khó chịu trở nên phổ biến hơn khi phụ nữ có tuổi, đặc biệt là sau khi mãn kinh. Những rối loạn này bao gồm
Ung thư đường sinh sản Giới thiệu về khối u phụ khoa Các bệnh ung thư phụ khoa thường bao gồm tử cung, buồng trứng, cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, ống dẫn trứng, hoặc phúc mạc. Bệnh nguyên bào nuôi ở thai kỳ là một nhóm các rối loạn tăng sinh có nguồn... đọc thêm , bao gồm ung thư tử cung và buồng trứng
Nên khai thác tiền sử bệnh tổng quát và tiền sử sản phụ khoa. Tiền sử về tình dục cũng cần được khai thác; các bác sĩ lâm sàng thường không nhận ra rằng nhiều phụ nữ vẫn quan hệ tình dục trong suốt cuộc đời của họ.
Ăn mất ngon, giảm cân, khó tiêu, đầy bụng, hoặc thay đổi đột ngột tại cơ quan tiêu hoá có thể là dấu hiệu ung thư buồng trứng hoặc tử cung và cần đánh giá lâm sàng toàn diện.
Những điểm chính
Đau vùng chậu là bệnh phổ biến và có thể có nguyên nhân phụ khoa hoặc không phải phụ khoa.
Có thai nên được loại trừ ở tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
Tính chất, mức độ nghiêm trọng, vị trí đau và mối liên quan của nó với chu kỳ kinh nguyệt có thể gợi ý ra phần lớn các nguyên nhân.