Một số nguyên nhân gây nôn ở trẻ nhũ nhi, trẻ em và thanh thiếu niên
Nguyên nhân* | Những phát hiện gợi ý | Tiếp cận chẩn đoán |
|---|---|---|
Nôn ở trẻ nhũ nhi | ||
Viêm dạ dày ruột do virut | Thông thường tiêu chảy Đôi khi sốt và/hoặc tiếp xúc với người có các triệu chứng tương tự | Đánh giá lâm sàng Đôi khi xét nghiệm miễn dịch nhanh để tìm kháng nguyên vi rút hoặc xét nghiệm PCR tìm mầm bệnh đường ruột (ví dụ: rotavirus, adenovirus) |
Quấy khóc thường xuyên trong hoặc sau khi ăn Có thể tăng cân chậm, ưỡn người, các triệu chứng về hô hấp tái phát (như ho, thở rít, khò khè) | điều trị theo kinh nghiệm về giảm bài tiết acid Đôi khi nghiên cứu chụp cản quang đường tiêu hóa trên, sàng lọc sữa, đo pH và/hoặc kháng trở thực quản, hoặc nội soi dạ dày | |
Viêm ruột hoặc viêm đại tràng do vi khuẩn | Thông thường với tiêu chảy (thường phân máu), sốt, đau bụng co thắt, chướng bụng Thường tiếp xúc với người có các triệu chứng tương tự | Đánh giá lâm sàng Đôi khi xét nghiệm phân để đếm bạch cầu và nuôi cấy hoặc xét nghiệm PCR để tìm mầm bệnh đường ruột |
Nôn thường xuyên ngay sau khi ăn ở trẻ tuổi từ 2 đến 12 tuần tuổi, đi ngoài không thường xuyên Có thể gầy và mất nước Đôi khi có thể thấy khối hình "ô liu" ở góc 1/4 trên bên phải | Siêu âm môn vị Chụp cản quang đường hô hấp trên nếu không có siêu âm hoặc kết quả không đồng nhất | |
Hẹp hoặc teo bẩm sinht | Chướng bụng Nôn dịch mật trong 24-48 giờ đầu sau sinh (nếu hẹp ít, nôn chậm hơn) Đôi khi đa ối khi mang thai, hội chứng Down, vàng da | X-quang bụng Chụp cản quang hoặc chụp lưu thông đường tiêu hóa trên tùy thuộc vào các dấu hiệu |
Đau bụng co thẳt, khóc khó dỗ, li bì, chân gập lên đến ngực Phân (' dạng thạch") máu, xuất hiện muộn Thường tuổi 3-36 tháng, nhưng có thể ngoài phạm vi này | Siêu âm bụng Nếu siêu âm là dương tính hoặc không rõ chẩn đoán, tiến hành bơm cản quang hoặc bơm hơi (trừ khi bệnh nhân có dấu hiệu viêm phúc mạc hoặc thủng ruột) | |
Ở trẻ sơ sinh, chậm đi ngoài phân su, bụng chướng, nôn dịch mật | X-quang bụng Chụp cản quang Sinh thiết trực tràng | |
Quay bất thường với xoắn ruột | Ở trẻ sơ sinh, nôn dịch mật, chướng bụng và đau Phân có máu | X-quang bụng Chụp cản quang hoặc chụp lưu thông đường tiêu hóa trên |
Sốt, li bì, nhịp tim nhanh, nhịp thở nhanh Áp lực mạch mở rộng, tụt huyết áp | Số lượng và nuôi cấy (máu, nước tiểu, dịch não tủy) Chụp X-quang ngực nếu có triệu chứng tại phổi | |
Đau bụng, tiêu chảy Có thể phát ban hay nổi mày đay | Chế độ ăn uống loại trừ Đôi khi test lẩy da và/hoặc test hấp phụ dị nguyên gắn phóng xạ (RAST) | |
Ăn kém, chậm phát triển, li bì, gan lách to, vàng da Đôi khi có mùi lạ thường, đục thủy tinh thể | Điện giải đồ, amoniac, xét nghiệm gan, nitơ urê máu (BUN), creatinin, glucose huyết thanh, bilirubin toàn phần và trực tiếp, công thức máu, thời gian prothrombin/thời gian thromboplastin riêng phần (PTT/APTT) Sàng lọc chuyển hóa sơ sinh Các xét nghiệm đặc hiệu tiếp theo dựa trên kết quả | |
Nôn ở trẻ em và thanh thiếu niên | ||
Viêm dạ dày ruột do virut | Thông thường tiêu chảy Đôi khi sốt, tiếp xúc với người có các triệu chứng tương tự, hoặc tiền sử đi du lịch | Đánh giá lâm sàng Đôi khi xét nghiệm miễn dịch nhanh để tìm kháng nguyên vi rút hoặc xét nghiệm PCR tìm mầm bệnh đường ruột (ví dụ: rotavirus, adenovirus) |
Viêm ruột hoặc viêm đại tràng do vi khuẩn | Thông thường tiêu chảy (phân máu), sốt, đau bụng co thắt, chướng bụng, tiêu chảy cấp Thường tiếp xúc với người có cùng triệu chứng hoặc tiền sử du lịch | Đánh giá lâm sàng Đôi khi phân để đếm bạch cầu và nuôi cấy hoặc xét nghiệm PCR tìm mầm bệnh đường ruột |
Hội chứng nôn nhiều do cần sa | Các đợt buồn nôn và nôn theo chu kỳ ở những người sử dụng cần sa thường xuyên | Đánh giá lâm sàng |
Nhiễm trùng không xuất phát từ đường ruột | Sốt Thường có dấu hiệu tại chỗ (ví dụ, nhức đầu, đau tai, đau họng, hạch cổ, đái khó, đau ở hông, chảy mũi) tùy thuộc vào nguyên nhân | Đánh giá lâm sàng Kiểm tra khi cần thiết với nguyên nhân nghi ngờ |
Thường khởi đầu mệt mỏi và khó chịu vùng quanh rốn, tiếp theo là đau ở hố chậu phải, nôn sau triệu chứng đau, chán ăn, sốt, đau ở điểm McBurney, nhu động ruột giảm | Siêu âm (ưu tiên trước chụp CT để hạn chế tiếp xúc với phóng xạ) | |
Nhiễm trùng nặng | Sốt, tình trạng nhiễm độc, đau lưng, tiểu khó (viêm đài bể thận) Cổ cứng, sợ ánh sáng (viêm màng não) Mệt mỏi, hạ huyết áp, nhịp tim nhanh (nhiễm trùng máu) | Số lượng tế bào và cấy (máu, nước tiểu, dịch não tủy) được chỉ định dựa trên các dấu hiệu |
≥ 3 đợt nôn cấp tính và nôn liên tục và đôi khi đau bụng hoặc đau đầu kéo dài hàng giờ đến vài ngày Các khoảng không triệu chứng kéo dài hàng tuần cho đến vài tháng | Loại trừ bệnh chuyển hóa, bệnh đường ruột (ví dụ như xoay ruột bất thường), hoặc rối loạn thần kinh trung ương (ví dụ như u não) | |
Tăng áp lực nội sọ (do khối u hoặc chấn thương) | Đau đầu mãn tính, tiến triển; thức giấc ban đêm; nôn về sáng; đau đầu trầm trọng khi ho hoặc làm liệu pháp Valsalva; thay đổi tầm nhìn | Chụp CT não (không cản quang) |
Chu kỳ ăn nhiều và chán ăn, mòn men răng, giảm cân hoặc tăng cân Đôi khi da tổn thương ở vùng tay do nôn (Dấu hiệu Russell) | Đánh giá lâm sàng | |
Mất kinh, nôn về sáng, bụng chướng hơi, đau ngực Tiền sử giao hợp không bảo vệ† | Test kiểm tra thai qua nước tiểu | |
Nhiễm độc chất (ví dụ, acetaminophen, sắt, ethanol) | Thông thường hỏi tiền sử quá trình ăn uống Những dáu hiệu khác nhau tùy thuộc vào chất ăn vào | Thành phần và đôi khi số lượng thuốc trong huyết thanh (tùy thuộc vào loại chất) |
Phản ứng phụ của thuốc (ví dụ, thuốc điều trị hóa chất) | Tiếp xúc với một loại thuốc đặc thù | Đánh giá lâm sàng |
* Nguyên nhân được liệt kê theo thứ tự thường gặp. | ||
† Nhiều thanh thiếu niên không thích hoạt động tình dục. | ||
GI = đường tiêu hóa; PCR = phản ứng chuỗi polymerase. | ||