Muhtasari wa Kingamaradhi

Una kinga dhidi ya maambukizi wakati kinga ya asili ya mwili wako imejifunza jinsi ya kupambana nayo. Unaweza kupata kinga ya kiasili baada ya kuathiriwa na vijidudu kama vile bakteria au virusi. Au unaweza kupata kinga dhidi ya maambukizi fulani kwa sababu ulipewa chanjo dhidi yake. Ndiyo maana kupata chanjo wakati mwingine huitwa "kupata kinga."

Chanjo ni njia ya kuandaa mwili wako kukabiliana na maambukizi fulani. Chanjo huwezesha mfumo wa kingamwili wa mwili wako jinsi ya kupigana na magonjwa fulani. Tofauti na dawa chanjo haikabiliani na maambukizi baada ya wewe kuugua. Badala yake, chanjo hukusaidia kuepuka kuugua au, ikiwa utaambukizwa, zinaweza kukusaidia kupambana na maambukizo ili usiumwe.

Kila chanjo huzuia aina moja tu ya maambukizi. Kwa mfano, chanjo ya mafua huzuia mafua pekee. Huenda baadhi ya chanjo zikatolewa mara kadhaa ili ziweze kufanya kazi kikamilifu. Kwa sababu chanjo kwa kawaida hutolewa kwa kudungwa (sindano), mara nyingi chanjo kadhaa huchanganywa kwenye sindano moja ili kupunguza idadi ya kudungwa.

Ndiyo, chanjo hupunguza hatari ya kupata maambukizi. Watu ambao hapati chango wana uwezekano mkubwa wa kuumwa au kufa kutokana na maambukizi fulani kuliko wale ambao wanapta chanjo. Hata hivyo, hakuna chanjo inayofanya kazi kwa asilimia 100 kila wakati. Baadhi ya watu ambao wamepata chanjo dhidi ya maambukizi fulani bado wanaweza kuumwa kutokana na maambukizi hayo, lakini chanjo mara nyingi inaweza kuwapatia ahueni katika kupambana dhidi ya maambukizi hivyo hawaumwi sana kama ambavyo wangeumwa ikiwa wasingekuwa wamepata chanjo. Pia, maambukizi mengi makubwa, kama vile VVU na maambukizi mengine ya zinaa hayana chanjo.

Awali, maelfu ya watoto walifariki kila mwaka kutokana na magonjwa ambayo kwa sasa yanazuilika kwa chanjo. Mamia ya maelfu waliugua sana. Kwa sababu ya chanjo:

• Ugonjwa mmoja hatari, ndui, umeondolewa kabisa

• Magonjwa mengine makubwa kama vile polio, dondakoo, na tetanasi ambayo yalikuwepo sana sasa hayapatikani kamwe nchini Marekani.

• Baadhi ya magonjwa hatari sana kama ile surua, kifaduro (pertussis), na matumbwitumbwi hayatokei mara kwa mara.

Ndiyo, chanjo inachukuliwa kuwa salama kabisa. Watu wachache hupata madhara, lakini madhara hayo mara nyingi huwa si mabaya sana. Na magonjwa ambayo chanjo huyazuia mara nyingi ni hatari zaidi kuliko madhara ya chanjo.

• Kabla ya chanjo kutumika, hufanyiwa majaribio ya kiusalama

• Mara nyingi, madhara huwa madogo, kama vile maumivu au wekundu sehemu ulipodungwa sindano, upele au homa kiasi

• Ni nadra sana kwa chanjo kusababisha madhara makubwa

Baadhi ya chanjo (kama vile chanjo za mafua) hutengenezwa kwa dutu kutoka kwa mayai. Chanjo zinazotengenezwa kwa kutumia mayai zina uwezekano mkubwa wa kusababisha mmenyuko wa mzio. Madaktari watakuuliza kama una mzio wa mayai kabla ya kukupa chanjo kama hizo.

• Watoto wakubwa na wachanga kwa kawaida hupata chanjo kulingana na ratiba iliyopendekezwa ya chanjo za utotoni kuanzia mara ya kwanza wanapokuwa na hatari ya kupata ugonjwa. Jambo hili hupunguza uwezekano wa wao kupata maambukizi (tazama CDC: Ratiba ya chanjo za watoto na vijana wenye umri wa balehe kulingana na umri)

• Watu wazima wanaweza kuhitaji chanjo fulani kulingana na historia yao ya afya, kazi, na eneo (angalia CDC: Ratiba ya chanjo za watu wazima kulingana na umri)

• Wasafiri wanaweza kuhitaji chanjo fulani kabla ya kwenda mahali ambapo yana magonjwa yasiyopatikana kwa kawaida katika nchi zao (angalia CDC: Afya ya Wasafiri)

Muulize daktari wako ili kujua ni chanjo gani unahitaji na wakati wa kuzipata.

Tovuti zifuatazo hutoa maelezo ya ziada kuhusu chanjo:

1. CDC: Maswali yanayoulizwa sana na wazazi na walezi kuhusu usalama wa chanjo

2. CDC: Chanjo kwa Watoto Wako: Taarifa za chanjo zinazotolewa kulingana na umri

3. Mfumo wa Kuripoti Matukio Mabaya ya Chanjo (VAERS): Wapi na jinsi ya kuripoti athari za chanjo

4. Hospitali ya watoto ya Philadelphia: Kituo cha Elimu ya Chanjo

5. Kituo cha Ulaya cha Kuzuia na Kudhibiti Magonjwa (ECDC): Ratiba za chanjo katika nchi zote za EU/EEA