Giảm bạch cầu trung tính

Giảm bạch cầu trung tính do khiếm khuyết nội tại trong tế bào dạng tủy hoặc tiền thân của các tế bào này là không phổ biến (1, 2). Khi có, các nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm

• Giảm bạch cầu trung tính vô căn mạn tính

• Giảm bạch cầu trung tính bẩm sinh

Giảm bạch cầu trung tính vô căn mạn tính là một thể giảm bạch cầu trung tính mạn tính trong đó phần còn lại của hệ thống miễn dịch dường như vẫn còn nguyên vẹn. Ngay cả khi số lượng bạch cầu trung tính < 200/mcL (< 0,2 × 10⁹/L), nhiễm trùng nặng cũng hiếm khi xảy ra, có thể là do bạch cầu trung tính được sản sinh với số lượng đủ để đáp ứng với nhiễm trùng. Bệnh phổ biến nhất ở phụ nữ.

Giảm bạch cầu trung tính bẩm sinh nặng (SCN) là một nhóm rối loạn hiếm gặp không đồng nhất được đặc trưng bởi tình trạng ngừng trưởng thành của tủy ở giai đoạn tiền tủy bào trong tủy xương, dẫn đến số lượng bạch cầu trung tính tuyệt đối < 200/mcL (< 0,2 × 10⁹/L) và nhiễm trùng đáng kể bắt đầu từ thời thơ ấu. Giảm bạch cầu trung tính bẩm sinh nặng thường được di truyền theo kiểu gen trội nhưng có thể là gen lặn trên nhiễm sắc thể thường, liên kết nhiễm sắc thể X hoặc lẻ tẻ.

Một số bất thường di truyền gây giảm bạch cầu trung tính bẩm sinh nặng đã được xác định, bao gồm các đột biến ảnh hưởng đến bạch cầu trung tính elastase (ELANE), CLPB, HAX1, GFI1 và rất hiếm gặp là thụ thể G-CSF (yếu tố kích thích cụm bạch cầu hạt) (CSF3R). Hầu như tất cả các bệnh nhân bị giảm bạch cầu trung tính bẩm sinh nghiêm trọng sẽ đáp ứng với liệu pháp G-CSF, nhưng có thể cần ghép tế bào gốc tạo máu cho những bệnh nhân đáp ứng kém với G-CSF và những người mắc chứng loạn sản tủy hoặc bệnh bạch cầu tủy cấp tính.

Giảm bạch cầu trung tính theo chu kỳ là một rối loạn tạo bạch cầu hạt bẩm sinh hiếm gặp, thường được truyền theo kiểu gen trội trên nhiễm sắc thể thường và thường do đột biến gen elastase của bạch cầu trung tính (ELANE) gây ra, dẫn đến cơ chế gây chết tế bào theo chương trình. Nó được đặc trưng bởi các dao động định kỳ đều đặn số lượng bạch cầu trung tính ngoại vi. Chu kỳ dao động trung bình là 21 ± 3 ngày. vòng lặp của các tế bào máu khác cũng là bằng chứng trong hầu hết các trường hợp.

Giảm bạch cầu trung tính lành tính theo dân tộc xảy ra ở các thành viên của một số nhóm dân tộc (ví dụ: một số người gốc Phi, Trung Đông hoặc Do Thái). Bệnh nhân thường có số lượng bạch cầu trung tính thấp hơn nhưng không tăng nguy cơ nhiễm trùng. Trong một số trường hợp, dấu hiệu này có liên quan đến kháng nguyên hồng cầu Duffy; một số chuyên gia cho rằng giảm bạch cầu trung tính ở những quần thể này có liên quan đến khả năng bảo vệ khỏi bệnh sốt rét.

Các hội chứng bẩm sinh hiếm gặp (ví dụ: hội chứng giảm sản sụn-tóc, hội chứng Chédiak-Higashi, loạn sản sừng bẩm sinh, bệnh dự trữ glycogen loại Ib, hội chứng Shwachman-Diamond, mụn cóc, hạ gamma globulin huyết, nhiễm trùng, hội chứng myelokathexis [WHIM]) có thể liên quan đến suy tủy xương gây ra giảm bạch cầu trung tính.

Giảm bạch cầu trung tính cũng là một đặc điểm của chứng loạn sản tủy, trong đó nó có thể đi kèm với các đặc điểm của dạng nguyên hồng cầu khổng lồ trong tủy xương và thiếu máu bất sản. Giảm bạch cầu trung tính có thể xảy ra trong rối loạn gammaglobulin máu và hemoglobulin niệu kịch phát về đêm.

Giảm bạch cầu trung tính thứ phát có thể là kết quả của việc sử dụng một số loại thuốc nhất định, thâm nhiễm tủy xương hoặc thay thế, nhiễm trùng hoặc phản ứng miễn dịch.

Các nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm

• Thuốc

• Nhiễm trùng và phản ứng miễn dịch

• Quá trình thâm nhiễm tủy xương

Giảm bạch cầu trung tính do thuốc là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây giảm bạch cầu trung tính. Thuốc có thể làm giảm quá trình sản sinh bạch cầu thông qua các cơ chế gây độc, đặc ứng hoặc quá mẫn; hoặc chúng có thể làm gia tăng sự phá hủy bạch cầu trung tính ngoại vi thông qua các cơ chế miễn dịch. Chỉ có cơ chế gây độc gây giảm bạch cầu trung tính liên quan đến liều lượng.

Giảm bạch cầu trung tính nặng liên quan đến liều xảy ra có thể dự đoán được sau khi dùng thuốc trị ung thư gây độc tế bào, phenothiazin hoặc xạ trị do ức chế quá trình sản sinh tủy xương.

Các phản ứng đặc trưng là không thể đoán trước được và sẽ xảy ra với nhiều loại thuốc khác nhau, bao gồm các chế phẩm thuốc hoặc chiết xuất, và độc tố.

Phản ứng quá mẫn rất hiếm và đôi khi có liên quan đến thuốc chống co giật (ví dụ, phenytoin, phenobarbital), methimazole, or propylthiouracil. Những phản ứng này có thể kéo dài chỉ trong vài ngày hoặc vài tháng hoặc vài năm. Viêm gan, viêm thận, viêm phổi hoặc thiếu máu bất sản thường đi kèm với giảm bạch cầu trung tính do quá mẫn.

Giảm bạch cầu trung tính do thuốc do trung gian miễn dịch gây ra, được cho là phát sinh từ các loại thuốc hoạt động như hapten để kích thích sự hình thành kháng thể, thường kéo dài khoảng 1 tuần sau khi dừng thuốc. Nó có thể là kết quả của aminopyrine, propylthiouracil, penicillin, hoặc các kháng sinh khác.

Giảm bạch cầu trung tính do sản xuất tủy xương không hiệu quả có thể xảy ra ở thiếu máu tăng nguyên hồng cầu khổng lồ do thiếu vitamin B12 hoặc thiếu chất folate. Thiếu máu hồng cầu to và đôi khi có giảm tiểu cầu nhẹ, thường xảy ra đồng thời. Sản xuất tế bào không hiệu quả gây rarối loạn sinh tủy và bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính.

Thâm nhiễm tủy xương bởi bệnh bạch cầu, u tủy, u lympho, hoặc khối u di căn (ví dụ, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt) có thể làm giảm sản xuất bạch cầu trung tính. Xơ tủy do khối u gây ra có thể làm trầm trọng thêm chứng giảm bạch cầu trung tính. Xơ tủy cũng có thể xảy ra do nhiễm trùng u hạt, bệnh Gaucher, và xạ trị.

Cường lách do nguyên nhân nào cũng có thể dẫn đến giảm bạch cầu trung tính, giảm tiểu cầu, và thiếu máu.

Nhiễm trùng có thể gây giảm bạch cầu trung tính bằng cách làm giảm sản xuất bạch cầu trung tính hoặc bằng cách gây ra sự hủy hoại miễn dịch hoặc sử dụng nhanh các bạch cầu trung tính. Sepsis là một nguyên nhân nghiêm trọng. Giảm bạch cầu trung tính xảy ra với các bệnh do virut ở trẻ em, từ 1 đến 2 ngày đầu sau khi bị ốm và có thể kéo dài từ 3 đến 8 ngày. Giảm bạch cầu trung tính thoáng qua cũng phát sinh từ sự tái phân bổ các bạch cầu trung tính từ tuần hoàn máu tới vùng ven do virus hoặc nội độc tố. Rượu có thể góp phần làm giảm bạch cầu trung tính bằng cách ức chế phản ứng hoá học của bạch cầu trung tính ở tủy trong một số trường hợp nhiễm trùng (ví dụ, viêm phổi do phế cầu).

Lỗ hổng trong hệ miễn dịch có thể gây giảm bạch cầu trung tính. Giảm bạch cầu trung tính đồng miễn dịch ở trẻ sơ sinh có thể xảy ra với tình trạng không tương thích kháng nguyên bạch cầu trung tính của thai nhi/mẹ liên quan đến việc truyền kháng thể IgG qua nhau thai chống lại bạch cầu trung tính của trẻ sơ sinh (phổ biến nhất là kháng nguyên bạch cầu trung tính ở người [HNA-1]). Giảm bạch cầu trung tính tự miễn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và có thể là nguyên nhân của giảm bạch cầu trung tính mạn tính vô căn. Xét nghiệm kháng thể kháng bạch cầu trung tính (miễn dịch huỳnh quang, ngưng kết hoặc đếm tế bào dòng chảy) không phải lúc nào cũng sẵn có hoặc đáng tin cậy.

Giảm bạch cầu trung tính tự miễn có thể là cấp tính, mạn tính, hoặc tái diễn. Bênh có thể liên quan đến kháng thể chống lại các bạch cầu trung tính đang lưu thông hoặc các tế bào tiền thân trung tính. Bệnh cũng có thể liên quan đến các cytokine (ví dụ, interferon gamma, yếu tố hoại tử khối u) có thể gây ra chết tế bào theo chương trình (apoptosis) của bạch cầu trung tính. Hầu hết bệnh nhân bị giảm bạch cầu trung tính tự miễn bị rối loạn tự miễn cơ bản hoặc rối loạn tăng sinh bạch huyết (ví dụ, tế bào lympho kích thước lớn [hội chứng LGL [một bệnh vô tính của tế bào lympho hạt lớn], lupus ban đỏ hệ thống, hội chứng Felty). Giảm bạch cầu trung tính thứ phát mạn tính thường đi kèm với nhiễm HIV do giảm sản sinh bạch cầu trung tính và tăng tốc độ tiêu hủy bạch cầu trung tính bởi kháng thể.

1. 1. Dale DC: How I diagnose and treat neutropenia. Curr Opin Hematol 23(1):1-4, 2016. doi: 10.1097/MOH.0000000000000208

2. 2. Skokowa J, Dale DC, Touw IP, et al: Severe congenital neutropenias. Nat Rev Dis Primers 3:17032, 2017 doi: 10.1038/nrdp.2017.32

Ưu tiên đầu tiên là xác định xem có nhiễm trùng hay không. Bởi vì nhiễm trùng có thể khó phát hiện, khám lâm sàng đánh giá một cách có hệ thống các vị trí nhiễm trùng nguyên phát phổ biến nhất:

• Bề mặt niêm mạc, chẳng hạn như đường tiêu hóa (nướu, họng, hậu môn)

• Xoang

• Phổi

• Bụng

• Đường tiết niệu

• Da và móng tay

• Các vị trí lấy máu

• Ống thông mạch máu

Nếu giảm bạch cầu trung tính cấp tính hoặc nghiêm trọng, cần tiến hành nhanh các xét nghiệm.

Nuôi cấy tìm vi khuẩn là phương pháp chính. Lấy ít nhất 2 bộ mẫu để cấy máu tìm vi khuẩn và nấm ở tất cả các bệnh nhân bị sốt. Nếu có ống thông tĩnh mạch bên trong, các mẫu được lấy từ ống thông và từ một tĩnh mạch ngoại biên riêng biệt. Nếu bệnh nhân có đặt sonde, cần nuôi cấy nấm và mycobacteria không điển hình. Nếu có loét niêm mạc cần cấy tìm herpes Candida. Các tổn thương da được hút hoặc sinh thiết để lấy tế bào học và nuôi cấy. Các mẫu nước tiểu để phân tích và nuôi cấy trong phòng thí nghiệm được lấy từ tất cả các bệnh nhân. Nếu xuất hiện tiêu chảy, cần xét nghiệm phân với mầm bệnh vi khuẩn đường ruột và độc tố Clostridium (trước đây là Clostridium) difficile. Nuôi cấy mẫu đờm để đánh gíá nhiễm trùng phổi.

Chẩn đoán hình ảnh vô cùng hữu ích. Chụp X quang ngực được thực hiện trên tất cả các bệnh nhân. Chụp CT ngực cũng có thể cần thiết ở những bệnh nhân bị giảm bạch cầu trung tính. CT của xoang có thể hữu ích nếu có triệu chứng hoặc dấu hiệu của viêm xoang (ví dụ như nhức đầu có vị trí, đau răng trên hoặc răng dưới, sưng mặt, chảy nước mũi). Chụp CT bụng thường được thực hiện nếu các triệu chứng (ví dụ, đau) hoặc tiền sử (như phẫu thuật gần đây) nghi ngờ nhiễm khuẩn trong ổ bụng.

Tiếp theo, xác định cơ chế và nguyên nhân của giảm bạch cầu trung tính. Tiền sử đề cập đến tiền sử gia đình, có các rối loạn khác, tất cả các loại thuốc hoặc chế phẩm khác đang được sử dụng, vật nuôi và khả năng tiếp xúc hoặc nuốt phải độc tố.

Khám thực thể để phát hiện lách to, hạch to, tổn thương da (ví dụ: vùng ban đỏ, dát, sẩn, mụn mủ) và các dấu hiệu của các rối loạn tiềm ẩn khác (ví dụ: viêm khớp).

Nếu không xác định rõ nguyên nhân rõ ràng (ví dụ, hóa trị liệu), thì xét nghiệm quan trọng nhất là

• Xét nghiệm tủy xương

Xét nghiệm tủy xương xác định xem giảm bạch cầu trung tính là do giảm sản sinh tủy hay là thứ phát do tăng hủy hoại tế bào (xác định bởi sự sản xuất bình thường hay tăng các tế bào tủy). Kiểm tra tủy xương cũng có thể chỉ ra nguyên nhân cụ thể của giảm bạch cầu trung tính (ví dụ: thiếu máu bất sản, xơ tủy, rối loạn loạn sản tủy, bệnh bạch cầu cấp tính, ung thư di căn, hoại tử tủy).

Xét nghiệm thêm, chẳng hạn như đo tế bào dòng chảy và sắp xếp lại gen thụ thể tế bào T đối với hội chứng LGL, có thể cần thiết để xác định nguyên nhân gây giảm bạch cầu trung tính, tùy thuộc vào các chẩn đoán nghi ngờ. Ở những bệnh nhân có nguy cơ thiếu dinh dưỡng, cần định lượng nồng độ đồng, vitamin B9, và vitamin B12 trong máu. Xét nghiệm kháng thể kháng bạch cầu trung tính được thực hiện nếu nghĩ đến nguyên nhân giảm bạch cầu miễn dịch.

Phân biệt giữa giảm bạch cầu trung tính do kháng sinh và nhiễm trùng đôi khi rất khó khăn. Số lượng bạch cầu ngay trước khi bắt đầu điều trị kháng sinh thường phản ánh sự thay đổi số lượng máu do nhiễm trùng.

Bệnh nhân có tiền sử giảm bạch cầu trung tính mạn tính kể từ khi sơ sinh, có tiền sử sốt tái diễn, viêm lợi mạn tính có số lượng bạch cầu với sự khác biệt thực hiện 3 lần/tuần trong 6 tuần, có thể gợi ý giảm bạch cầu trung tính chu kỳ. Đếm số lượng tiểu cầu và hồng cầu lưới được thực hiện đồng thời. Ở bệnh nhân giảm bạch cầu trung tính chu kỳ thường có giảm bạch cầu ưa axit, hồng cầu lưới, tiểu cầu chu kỳ đồng bộ với bạch cầu trung tính, trong khi các bạch cầu đơn nhân và lympho không liên quan.

Xét nghiệm di truyền phân tử ELANE và các gen khác là thích hợp khi xem xét các nguyên nhân bẩm sinh.

Các trường hợp nghi nhiễm trùng luôn được điều trị ngay. Nếu có sốt hoặc hạ huyết áp, do nhiễm trùng nghiêm trọng, cần sử dụng thuốc kháng sinh phổ rộng, liều cao, đường tĩnh mạch. Lựa chọn chế phẩm dựa trên dự đoán nguyên nhân có khả năng lây nhiễm. Bởi vì nguy cơ kháng thuốc, vancomycin chỉ được sử dụng nếu nghi ngờ các vi khuẩn Gram dương kháng với các thuốc khác.

Ống thông tĩnh mạch trung tâm thường có thể giữ nguyên vị trí kể cả khi nghi ngờ hoặc ghi nhận khuẩn huyết, nhưng cân nhắc loại bỏ nếu nhiễm trùng liên quan đến các khuẩn S. aureus hoặc là Bacillus, Corynebacterium, hoặc Candida hoặc một loại nấm khác hoặc nếu cấy máu vẫn dương tính mặc dù có kháng sinh thích hợp. Nhiễm trùng do liên cầu có enzym ly giải đông máu âm tính thường giải quyết bằng kháng sinh đơn liều.

Sonde Foley có thể gây ra nhiễm trùng, do đó cần thay hoặc rút sonde nếu bệnh nhân có nhiễm khuẩn tiết niệu.

Nếu nuôi cấy vi khuẩn dương tính, cần sử dụng kháng sinh theo kháng sinh đồ. Nếu bệnh nhân giảm sốt trong vòng 72 giờ, thuốc kháng sinh sẽ được tiếp tục trong ít nhất 7 ngày và cho đến khi bệnh nhân không có triệu chứng hoặc dấu hiệu nhiễm trùng. Khi giảm bạch cầu trung tính thoáng qua (chẳng hạn như sau hóa trị liệu ức chế tủy), điều trị bằng kháng sinh thường được tiếp tục cho đến khi số lượng bạch cầu trung tính > 500/mcL (> 0,5 × 10⁹/L); tuy nhiên, nếu nuôi cấy vẫn âm tính, có thể xem xét ngừng dùng thuốc kháng khuẩn ở những bệnh nhân chọn lọc bị giảm bạch cầu trung tính kéo dài, đặc biệt là những người đã hết các triệu chứng và dấu hiệu viêm.

Sốt kéo dài > 72 giờ mặc dù điều trị kháng sinh cho thấy

• Nguyên nhân không do vi khuẩn

• Nhiễm trùng với các vi khuẩn kháng thuốc

• Sự bội nhiễm với một loài vi khuẩn thứ 2

• Nồng độ kháng sinh trong huyết thanh hoặc mô

• Nhiễm trùng khu trú, như áp xe

Bệnh nhân giảm bạch cầu trung tính kèm theo sốt dai dẳng được đánh giá lại từ 2 ngày đến 4 ngày một lần bằng khám lâm sàng, nuôi cấy và chụp X-quang ngực. Nếu bệnh nhân thể trạng tốt ngoại trừ có sốt, có thể dùng kháng sinh ban đầu và cần xem xét sốt do thuốc. Nếu tình trạng bệnh nhân xấu đi, cần cân nhắc thay đổi phác đồ kháng khuẩn (1).

Nhiễm nấm là nguyên nhân có khả năng nhất gây ra sốt và xấu đi liên tục. Điều trị bằng thuốc kháng nấm theo kinh nghiệm nếu vẫn sốt dai dẳng sau 3-4 ngày sử dụng kháng sinh phổ rộng. Thuốc kháng nấm cụ thể (ví dụ fluconazole, caspofungin, voriconazole, posaconazole) phụ thuộc vào nguy cơ (ví dụ thời gian và mức độ giảm bạch cầu trung tính, tiền sử nhiễm nấm, sốt dai dẳng mặc dù sử dụng thuốc kháng nấm phổ rộng hơn) cần thiết do chuyên gia về bệnh truyền nhiễm lựa chọn.

Nếu sốt vẫn tồn tại sau 3 tuần điều trị theo kinh nghiệm (gồm 2 tuần điều trị bằng thuốc kháng nấm) và giảm bạch cầu trung tính đã được giải quyết, cân nhắc dừng kháng sinh và xem xét lại nguyên nhân sốt.

Đối với những bệnh nhân không sốt bị giảm bạch cầu trung tính, có thể xem xét điều trị dự phòng bằng kháng sinh mặc dù những thay đổi trong hệ vi sinh vật là vi khuẩn có thể làm chậm quá trình phục hồi tủy xương. Điều trị bằng kháng sinh fluoroquinolone (levofloxacin, ciprofloxacin) được sử dụng tại một số trung tâm dành cho những bệnh nhân nhận điều trị hóa chất với lượng bạch cầu trung tính ≤ 100/mcL (≤ 0,1 x 10⁹/L) trong 7 ngày. Phương pháp dự phòng thường được bác sĩ điều trị ung thư sử dụng. Tiếp tục sử dụng thuốc kháng sinh cho đến khi lượng bạch cầu trung tính tăng 1500/mcL (> 1,5 x 10⁹/L). Ngoài ra, liệu pháp kháng nấm có thể được áp dụng cho những bệnh nhân sốt có giảm bạch cầu trung tính, những người này có nguy cơ nhiễm nấm cao hơn (ví dụ: sau khi ghép tế bào gốc tạo máu hoặc hóa trị liệu chuyên sâu cho bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính hoặc những người bị rối loạn loạn sản tủy hoặc có tiền sử nhiễm nấm trước đó). Lựa chọn thuốc kháng nấm cụ thể nên được hướng dẫn bởi một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm. Điều trị dự phòng bằng kháng sinh và chống nấm thường không được khuyến nghị cho những bệnh nhân sốt, bị giảm bạch cầu trung tính và không có yếu tố nguy cơ nào được dự đoán là sẽ duy trì tình trạng giảm bạch cầu trung tính trong < 7 ngày dựa trên phác đồ hóa trị liệu cụ thể của họ.

Các yếu tố tăng trưởng tủy (tức là yếu tố kích thích cụm bạch cầu hạt [G-CSF]) được sử dụng rộng rãi để tăng số lượng bạch cầu trung tính và ngăn ngừa nhiễm trùng ở bệnh nhân sau ghép tế bào gốc tạo máu hoặc hóa trị liệu ung thư chuyên sâu. Nếu nguy cơ giảm bạch cầu trung tính do sốt ≥ 30% (được đánh giá bằng số lượng bạch cầu trung tính < 500 mcL [< 0,5 × 10⁹/L], có nhiễm trùng trong chu kỳ hóa trị trước đó, bệnh kèm theo hoặc > 75 tuổi), thì các yếu tố tăng trưởng được chỉ định (2). Nhìn chung, sử dụng yếu tố tăng trưởng bắt đầu khoảng 24 giờ sau khi hoàn thành hóa trị liệu có nhiều lơi ích lâm sàng. Bệnh nhân bị giảm bạch cầu trung tính do phản ứng thuốc đặc ứng cũng có thể được hưởng lợi từ G-CSF, đặc biệt nếu dự đoán phục hồi chậm. Liều thông thường đối với G-CSF (filgrastim) là 5 mcg/kg tiêm dưới da mỗi ngày một lần và liều đối với G-CSF pegyl hóa (pegfilgrastim) là 6 mg tiêm dưới da một lần trong mỗi chu kỳ hóa trị.

Glucocorticoid, steroid đồng hóa và vitamin không kích thích sản sinh bạch cầu trung tính và thường không hữu ích cho bệnh nhân giảm bạch cầu trung tính. Nếu nghi ngờ giảm bạch cầu trung tính cấp tính do thuốc hoặc do độc tố gây ra, tất cả các tác nhân căn nguyên tiềm ẩn đều bị chấm dứt. Nếu giảm bạch cầu trung tính phát sinh trong quá trình điều trị bằng một loại kháng sinh được biết là làm giảm số lượng bạch cầu (ví dụ: chloramphenicol), thì nên chuyển sang một loại kháng sinh khác.

Súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc hydro peroxide vài giờ một lần, nước súc miệng dạng lỏng (có chứa lidocaine nhớt, diphenhydramine và thuốc kháng axit dạng lỏng), viên ngậm gây tê (benzocaine 15 mg 3 giờ hoặc 4 giờ một lần) hoặc nước súc miệng chlorhexidine (dung dịch 1%) hai lần mỗi ngày hoặc 3 lần mỗi ngày có thể làm giảm cảm giác khó chịu của viêm miệng có loét hầu họng.

Nấm candida miệng hoặc thực quản được điều trị bằng nystatin (400.000 đến 600.000 đơn vị uống 4 lần một ngày), clotrimazole troche (10 mg hòa tan trong miệng 5 lần một ngày) hoặc các thuốc chống nấm hệ thống (ví dụ fluconazole).

Có thể cần chế độ ăn uống nửa cứng hoặc lỏng khi viêm miệng cấp tính hoặc viêm thực quản, và các thuốc giảm đau (ví dụ lidocaine) có thể là cần thiết để giảm thiểu sự khó chịu.

Quá trình sản sinh và triển khai bạch cầu trung tính trong giảm bạch cầu trung tính bẩm sinh, giảm bạch cầu trung tính theo chu kỳ và giảm bạch cầu trung tính vô căn thường tăng lên khi sử dụng G-CSF từ 1 đến 10 mcg/kg tiêm dưới da mỗi ngày một lần, bắt đầu với liều thấp và tăng dần để duy trì nồng độ khoảng 1000/mcL (1 × 10⁹/L)(3). Hiệu quả được duy trì với G-CSF hàng ngày hoặc ngắt quãng trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.

G-CSF dài hạn cũng đã được sử dụng ở những bệnh nhân khác bị giảm bạch cầu trung tính mạn tính nhẹ (bao gồm cả những người mắc chứng loạn sản tủy, nhiễm HIV, rối loạn tự miễn dịch). Lợi ích lâm sàng của điều trị bằng G-CSF ít rõ ràng hơn, đặc biệt là đối với những bệnh nhân không bị giảm bạch cầu trung tính nặng. Đối với những bệnh nhân bị rối loạn tự miễn như một số bệnh nhân mắc hội chứng LGL hoặc đã được cấy ghép nội tạng, cyclosporine cũng có thể có lợi cho họ.

Trước đây, cắt lách được sử dụng để tăng số lượng bạch cầu trung tính ở những bệnh nhân bị lách to và giam hãm bạch cầu trung tính trong lách (ví dụ: hội chứng Felty); tuy nhiên, vì các yếu tố tăng trưởng và các liệu pháp mới hơn khác thường có hiệu quả, cần phải tránh cắt lách. Cắt lách có thể được xem xét đối với những bệnh nhân bị lách to đau dai dẳng hoặc giảm bạch cầu trung tính nặng (< 500/mcL [< 0,5 x 10⁹/L]) và có những vấn đề nhiễm trùng nghiêm trọng nhưng những phương pháp điều trị khác đã thất bại. Bệnh nhân cần được tiêm phòng các bệnh nhiễm trùng do Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis, và Haemophilus influenzae trước khi cắt lách do cắt lách dễ làm bệnh nhân bị nhiễm khuẩn.

1. 1. Pizzo PA: Management of patients with fever and neutropenia through the arc of time: A narrative review. Ann Intern Med 170(6):389-397, 2019 doi: 10.7326/M18-3192

2. 2. Becker PS, Griffiths EA, Alwan LM, et al: NCCN guidelines insights: Hematopoietic growth factors, version 1.2020. J Natl Compr Canc Netw 18(1):12-22, 2020. doi: 10.6004/jnccn.2020.0002

3. 3. Dale DC, Bolyard AA, Shannon JA, et al: Outcomes for patients with severe chronic neutropenia treated with granulocyte colony-stimulating factor. Blood Adv 6(13):3861-3869, 2022. doi: 10.1182/bloodadvances.2021005684