Macrolid là thuốc kháng sinh Tổng quan về thuốc kháng sinh Thuốc kháng khuẩn có nguồn gốc từ vi khuẩn hoặc nấm mốc hoặc được tổng hợp. Về mặt kỹ thuật, "kháng sinh" chỉ đề cập đến các thuốc kháng sinh có nguồn gốc từ vi khuẩn hoặc nấm mốc nhưng thường... đọc thêm chủ yếu có tác dụng kìm khuẩn; bằng cách liên kết với tiểu đơn vị 50S của ribosome, chúng ức chế sự tổng hợp protein của vi khuẩn.
Macrolides
Thuốc uống | Đường dùng |
---|---|
Azithromycin | Đường uống hoặc tiêm truyền |
Clarithromycin | Đường uống |
Erythromycin | Đường uống hoặc tiêm truyền |
Fidaxomicin | Đường uống |
Dược động học
Macrolid tương đối ít hấp thu qua đường uống. Fidaxomicin được hấp thu tối thiểu và hoạt động chỉ ở tại chỗ trong đường tiêu hoá. Thực phẩm có những ảnh hưởng sau đây đối với việc hấp thu macrolide:
Đối với clarithromycin phóng thích kéo dài, tăng hấp thu
Đối với viên nén hay dung dịch clarythromycin, không có tác dụng
Đối với viên nang azithromycin và erythromycin (bao gồm cả công thức base và acid béo \), sự hấp thu giảm
Đối với fidaxomicin, hiệu quả tối thiểu
Một khi macrolid hấp thu lan truyền tốt trong dịch cơ thể, ngoại trừ dịch não tuỷ, và tập trung trong đại thực bào. Bài tiết chủ yếu qua dịch mật.
Chỉ định cho Macrolide
Macrolide có hoạt tính chống lại
Cầu khuẩn gram dương ái khí và kỵ khí ngoại trừ hầu hết các Enterococci, nhiều chủng Staphylococcus aureus Nhiễm trùng tụ cầu tụ cầu khuẩn là các vi khuẩn Gram dương, hiếu khí. Staphylococcus aureus là tác nhân gây bệnh nhiều nhất; nó thường gây ra nhiễm trùng da và đôi khi viêm phổi, viêm nội tâm mạc, và viêm... đọc thêm (đặc biệt là các chủng kháng methicillin), và một số chủng Phế cầu khuẩn Nhiễm liên cầu Liên cầu là các vi khuẩn Gram dương hiếu khí gây ra nhiều chứng rối loạn, bao gồm viêm họng, viêm phổi, nhiễm trùng vết thương và da, nhiễm trùng huyết, và viêm nội tâm mạc. Các triệu chứng... đọc thêm và S. pyogenes
Chlamydophila pneumoniae
Bacteroides fragilis là kháng. Clarithromycin và azithromycin có hoạt tính chống lại Haemophilus influenzae Nhiễm khuẩn Haemophilus Loài vi khuẩn gram âm Haemophilus gây nhiều nhiễm trùng nhẹ và nghiêm trọng, bao gồm vãng khuẩn huyết, viêm màng não, viêm phổi, viêm xoang, viêm tai giữa, viêm tế bào và viêm thanh quản... đọc thêm và hoạt tính chống lại phức hơp Mycobacterium avium Nhiễm trùng mycobacteria không phải lao Có hơn 170 loài vi khuẩn mycobacteria được công nhận, chủ yếu là ở môi trường. Tiếp xúc với môi trường với nhiều sinh vật này là phổ biến, nhưng hầu hết tiếp xúc không gây nhiễm trùng và nhiều... đọc thêm .
Macrolide được coi là loại thuốc được lựa chọn cho nhiễm trùng liên cầu nhóm A Nhiễm liên cầu Liên cầu là các vi khuẩn Gram dương hiếu khí gây ra nhiều chứng rối loạn, bao gồm viêm họng, viêm phổi, nhiễm trùng vết thương và da, nhiễm trùng huyết, và viêm nội tâm mạc. Các triệu chứng... đọc thêm và phế cầu Nhiễm Phế Cầu Khuẩn Streptococcus pneumoniae (phế cầu) là vi khuẩn gram dương, tan máu alpha, hiếu khí, xếp đôi. Nhiễm phế cầu khuẩn là nguyên nhân chính gây viêm tai giữa, viêm phổi, nhiễm trùng huyết,... đọc thêm khi không thể sử dụng penicillin. Tuy nhiên, phế cầu bị giảm độ nhạy với penicilin thường đề kháng với macrolid, và tình trạng kháng macrolid của S. pyogenes khác nhau trên toàn cầu. Vì chúng hoạt động chống lại các mầm bệnh hô hấp không điển hình, chúng thường được sử dụng theo kinh nghiệm đối với các nhiễm trùng đường hô hấp dưới, nhưng một loại thuốc khác thường cần thiết để bao gồm các loại pneumococci kháng macrolide. Macrolide có các ứng dụng lâm sàng khác (xem bảng Một số sử dụng lâm sàng của Macrolides. Một số sử dụng lâm sàng của Macrolide ). Macrolide không được dùng để điều trị viêm màng não.
Fidaxomicin gần như không tác dụng lên trực khuẩn gram âm nhưng có tính diệt khuẩn Clostridioides difficile Clostridioides (formerly Clostridium) difficile–Induced Diarrhea Độc tố được sản sinh bởi các chủng Clostridioides difficile trong đường tiêu hóa gây ra viêm đại tràng giả mạc, điển hình là sau khi sử dụng kháng sinh. Các triệu chứng là tiêu chảy,... đọc thêm (trước đây là Clostridium difficile).
Chống chỉ định với Macrolides
Macrolide là chống chỉ định ở những bệnh nhân đã có phản ứng dị ứng với kháng sinh này.
Không được dùng phối hợp thuốc macrolide với astemizole, cisapride, pimozide hoặc terfenadine vì có thể xảy ra rối loạn nhịp tim gây tử vong (ví dụ, QT kéo dài, rung nhĩ, rung tâm thất, xoắn đỉnh) có thể xảy ra khi dùng clarithromycin hoặc erythromycin. Tác dụng này rất có thể do erythromycin và clarithromycin ức chế sự trao đổi chất của các thuốc này.
Sử dụng trong thời kỳ mang thai và cho con bú
Các nghiên cứu sinh sản động vật với erythromycin hoặc azithromycin không cho thấy nguy cơ đối với thai nhi. Tỷ lệ dị tật tim mạch cao hơn đã được ghi nhận sau khi tiếp xúc với erythromycin trong thời kỳ đầu mang thai so với khi tiếp xúc với penicillin; tuy nhiên, trong các nghiên cứu khác, nguy cơ này không tăng lên. Erythromycin được coi là an toàn hơn azithromycin vì sử dụng lâm sàng đã được rộng rãi hơn nhiều.
Nghiên cứu sinh sản động vật với clarithromycin cho thấy một số nguy cơ. Clarithromycin không nên được sử dụng ở phụ nữ mang thai trừ khi không có phương pháp điều trị thay thế.
Erythromycin được xem là có thể dùng cho bà mẹ cho con bú. Tính an toàn của các loại thuốc macrolide khác trong thời kỳ cho con bú sữa mẹ là chưa rõ ràng.
Tác dụng bất lợi của Macrolide
Các ảnh hưởng chính của macrolides bao gồm
Rối loạn tiêu hoá (chủ yếu là erythromycin)
Kéo dài khoảng QT
Ức chế chuyển hóa gan, dẫn đến nhiều tương tác thuốc
Erythromycin thường gây ra rối loạn tiêu hoá do thuốc liên quan đến liều, bao gồm buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, và tiêu chảy; rối loạn ít gặp hơn với clarithromycin và azithromycin. Dùng thuốc có thức ăn có thể giúp giảm rối loạn tiêu hóa. Erythromycin có thể gây ù tai, chóng mặt và mất thính lực liên quan đến liều lượng. Vàng da ứ mật xảy ra phổ biến nhất với erythromycin estolate. Vàng da thường xuất hiện sau 10 ngày sử dụng, chủ yếu ở người lớn nhưng có thể xảy ra sớm hơn nếu đã dùng thuốc trước đó. Erythromycin không được tiêm cơ vì nó gây đau dữ dội; khi tiêm đường tĩnh mạch, nó có thể gây viêm tĩnh mạch hoặc đau. Phản ứng quá mẫn cảm là hiếm có.
Erythromycin làm kéo dài khoảng cách QT và có xu hướng dẫn đến nhịp nhanh thất, đặc biệt ở phụ nữ, ở những bệnh nhân có QT kéo dài hoặc bất thường điện giải và ở những bệnh nhân dùng thuốc khác có thể kéo dài khoảng QT.
Clarithromycin và azithromycin cũng có thể gây kéo dài khoảng QT nhưng ít gây loạn nhịp tim hơn.
Cân nhắc về liều lượng đối với Macrolide
Đối với azithromycin, không cần điều chỉnh liều lượng đối với suy thận.
Erythromycin và, đến mức độ nào đó, clarithromycin tương tác với nhiều loại thuốc bởi vì chúng ức chế chuyển hóa gan thông qua hệ thống cytochrome P-450 (CYP450). Azithromycin ít có khả năng tương tác với các thuốc khác.
Tương tác có thể xảy ra khi erythromycin hoặc clarithromycin được dùng cùng với những loại thuốc sau đây:
Warfarin: Tăng thêm thời gian prothrombin/tỉ lệ chuẩn hóa quốc tế thời gian prothrombin (PT/INR).
Lovastatin và simvastatin: Globin cơ niệu kịch phát
Midazolam và triazolam: Ngủ gà
Theophylline: Buồn nôn, nôn mửa, và co giật
Tacrolimus, cyclosporine và alkaloid cựa lúa mạch: Mức độ huyết thanh tăng cao của các thuốc này