Cách thực hiện nội soi thanh quản bằng gương

TheoVikas Mehta, MD, MPH, Montefiore Medical Center
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 03 2023

Nội soi thanh quản bằng gương (gián tiếp) là thủ thuật dùng gương nhỏ, lồi để quan sát họng và thanh quản.

Nội soi thanh quản bằng gương thường được thực hiện để đánh giá các triệu chứng ở họng và thanh quản.

(Xem thêm Đánh giá bệnh nhân có các triệu chứng mũi và họngTổng quan về các Rối loạn thanh quản.)

Chỉ định soi thanh quản qua gương

Nội soi thanh quản có thể được chỉ định để đánh giá

  • Ho mạn tính

  • Khó nuốt

  • Nuốt đau

  • Khàn tiếng hoặc thay đổi giọng

  • Khàn giọng

  • Đau họng mạn tính

  • Cảm nhận có cục hoặc dị vật trong họng

  • Các triệu chứng hít phải

  • Đôi khi ho máu

Đặc biệt, những bệnh nhân có nguy cơ ung thư đầu cổ cao (ví dụ, những người nghiện thuốc hoặc nghiện rượu) có thể hưởng lợi từ nội soi thanh quản, đặc biệt nếu họ bị khản tiếng, đau họng, hoặc đau tai > 2 tuần.

Nội soi thanh quản cũng có thể hữu ích để đánh giá đường thở trước khi đặt nội khí quản.

Chống chỉ định soi thanh quản qua gương

Chống chỉ định tuyệt đối

Trong những trường hợp như vậy, kích thích hầu thanh quản có thể gây tổn thương thêm cho đường thở. Nếu nội soi thanh quản là cần thiết, thủ thuật này cần được thực hiện trong môi trường có kiểm soát là phòng phẫu thuật với sự có mặt của người có kỹ năng xử trí đường thở khó (gồm cả các kỹ năng phẫu thuật).

Chống chỉ định tương đối

Biến chứng soi thanh quản qua gương

  • Tổn thương niêm mạc, tổn thương này có thể gây chảy máu

  • Co thắt thanh quản và tổn thương đường thở

Thủ thuật có thể gây ọe, ho và/hoặc nôn.

Thiết bị dùng trong soi thanh quản qua gương

  • Gương nha khoa lồi

  • Dung dịch chống mờ, nước ấm (khoảng nhiệt độ cơ thể), và miếng tẩm cồn

  • Đèn đầu hoặc nguồn ánh sáng ngoài khác mà có thể sử dụng để rảnh tay, nếu có thể

  • Găng tay

  • Kính bảo hộ

  • Mặt nạ

  • Miếng gạc 10 cm × 10 cm (4 in × 4 in)

  • Cây đè lưỡi

  • Thuốc tê dạng xịt tại chỗ (ví dụ: lidocaine, benzocaine)

Cân nhắc bổ sung dành cho soi thanh quản qua gương

  • Hầu hết bệnh nhân đều dung nạp phương pháp nội soi thanh quản bằng gương mà không cần gây tê họng miệng; tuy nhiên, có thể cần gây tê tại chỗ.

  • Nếu bệnh nhân không dung nạp thủ thuật này, cần thực hiện nội soi thanh quản bằng ống mềm.

  • Siêu âm thanh quản bằng gương chỉ cung cấp quan sát hạn chế về thanh quản dưới thanh môn và khí quản cận kề. Nếu nghi ngờ bệnh ở những vùng này, hãy sử dụng một thủ thuật khác, chẳng hạn soi phế quản.

Giải phẫu liên quan trong soi thanh quản qua gương

  • Họng bao gồm vòm họng, họng miệng và hạ họng.

  • Thanh quản nối họng với khí quản và treo lơ lửng từ xương móng. Nó bao gồm 3 cấu trúc sụn đơn và 3 cấu trúc sụn đôi: đơn (sụn thanh thiệt, tuyến giáp và hình cong) và đôi (hình phễu, hình nêm và hình sừng). Thanh quản kéo dài từ đầu sụn thanh thiệt xuống đến mặt dưới của sụn hình cong và bao gồm các dây thanh.

Tạo tư thế soi thanh quản qua gương

  • Bệnh nhân cần ngồi thẳng, đầu tựa vào cái tựa đầu, và hơi nghiêng về phía trước, đối mặt với nhân viên y tế. Tư thế phù hợp đôi khi được gọi là "tư thế hít thở" bởi vì bệnh nhân dường như nghiêng về phía trước như thể đang gửi bông hoa.

  • Chân không được bắt chéo.

Mô tả từng bước soi thanh quản qua gương

  • Điều chỉnh nguồn sáng bên ngoài.

  • Dùng nước ấm để làm ấm gương (tầm nhiệt độ cơ thể) để ngăn gương bị mờ (kiểm tra để đảm bảo gương không quá nóng). Ngoài ra, có thể dùng dung dịch chống mờ hoặc cồn để bôi lên gương.

  • Dùng gạc bọc lưỡi bệnh nhân và dùng tay không thuận để nắm chặt. Gạc sẽ ngăn lưỡi bị trượt ra và bảo vệ lưỡi khỏi chấn thương do răng cửa dưới gây ra.

  • Nhẹ nhàng kéo lên lưỡi.

  • Hướng dẫn bệnh nhân hít thở sâu qua miệng, để giúp phòng ngừa nôn ọe.

  • Trượt gương vào trong họng miệng mà không chạm vào lưỡi hoặc niêm mạc.

  • Đặt mặt sau của gương tựa vào màn hầu và nhẹ nhàng ấn thêm cho đến khi có thể nhìn thấy rõ thanh quản.

  • Nếu ọe, rút gương ra và xịt thuốc tê tại chỗ vào sau họng miệng.

  • Di chuyển gương nhẹ nhàng và càng ít càng tốt để kiểm tra sàn lưỡi, hốc nhỏ, sụn thanh thiệt, xoang, sụn phễu, dây thanh giả và thật, và nếu có thể, thanh quản bên dưới các dây thanh.

  • Dùng ngón cái và ngón trỏ để xoay gương từ bên này sang bên kia để quan sát các cấu trúc ở mặt bên.

  • Kiểm tra kỹ các dây thanh. Hướng dẫn bệnh nhân nói "eeee" để làm các dây thanh co lại, và đánh giá chức năng của chúng.

Chăm sóc sau soi thanh quản qua gương

  • Hướng dẫn bệnh nhân tránh ăn và uống trong ít nhất 20 phút để tránh hít phải do thuốc gây tê họng thanh quản còn sót lại.

Cảnh báo và các lỗi thường gặp của soi thanh quản qua gương

  • Không căn nguồn ánh sáng gần nhất có thể với đường ngắm

  • Không làm ấm gương, bởi gương lạnh sẽ khiến gương bị mờ

  • Không duy trì được việc giữ lưỡi của bệnh nhân để nó thụt vào

  • Để cho bệnh nhân nghiêng về phía sau, việc này khiến không thể có tầm quan sát đầy đủ

  • Để gương sai góc để quan sát thanh quản

Mẹo và thủ thuật của soi thanh quản qua gương

  • Để tránh căng cổ, hãy nâng bệnh nhân sao cho có thể cầm gương gần với tầm mắt của người khám.

  • Dùng một ngón tay của bàn tay cầm gương để nâng môi trên lên.

  • Việc chỉ chạm vào lưỡi gà sẽ không gây nôn ọe, nhưng tránh chạm vào phía sau hoặc các mặt bên của họng.