Nội soi thanh quản bằng ống mềm là thủ thuật quan sát họng và thanh quản bằng ống soi thanh quản mềm (còn được gọi là ống soi mũi họng thanh quản).
Nội soi thanh quản bằng ống soi mềm thường được thực hiện để đánh giá các triệu chứng hoặc các rối loạn ở hầu và thanh quản.
(Xem thêm Đánh giá bệnh nhân có các triệu chứng mũi và họng và Tổng quan về các Rối loạn thanh quản.)
Chỉ định nội soi thanh quản bằng ống mềm
Nội soi thanh quản có thể được chỉ định để đánh giá bệnh nhân gặp phải những tình trạng sau:
Ho mạn tính
Đau họng mạn tính
Khó nuốt
Khàn giọng
Dị vật trong họng
Khàn tiếng hoặc thay đổi giọng
Nuốt đau
Cảm nhận có cục trong họng
Các triệu chứng của tình trạng hít sặc (ví dụ: ho, nghẹn và thở khò khè tiến triển thành sốt; đau ngực và khó thở nếu có tổn thương phổi)
Đôi khi ho máu
Đặc biệt là những bệnh nhân có nguy cơ cao mắc ung thư ở đầu và cổ (ví dụ: những người hút thuốc nhiều hoặc thường xuyên sử dụng rượu) có thể được hưởng lợi từ phương pháp nội soi thanh quản, đặc biệt là nếu họ bị khản giọng, đau họng hoặc đau tai trong > 2 tuần. Bệnh nhân đã được phẫu thuật tuyến giáp và tuyến cận giáp hoặc cần phẫu thuật cũng nên nội soi thanh quản để đánh giá chức năng của dây thần kinh thanh quản quặt ngược và xác định tình trạng liệt dây thanh quản.
Nội soi thanh quản cũng có thể hữu ích để đánh giá đường thở trước khi đặt nội khí quản.
Có thể chỉ định nội soi thanh quản khẩn cấp ở những bệnh nhân bị thở rít, chảy máu cam và/hoặc chấn thương sọ mặt. Bệnh nhân đang bị phù mạch đầu và cổ, đặc biệt là những người bị phù lưỡi, nên được khám bằng phương pháp soi thanh quản trực tiếp thay vì soi thanh quản qua gương (để đánh giá thương tổn ở gốc lưỡi và thanh quản và để kiểm soát đường thở) (1).
Có thể thử nội soi thanh quản bằng ống mềm cho những bệnh nhân không dung nạp nội soi thanh quản trực tiếp.
Chống chỉ định của nội soi thanh quản bằng ống mềm
Chống chỉ định tuyệt đối
Nghi ngờ viêm thanh thiệt
Chống chỉ định tương đối
Thở rít
Phù mạch
Chảy máu cam đang xảy ra (do đèn nội soi được đưa vào qua mũi) hoặc bệnh chảy máu không kiểm soát được
Ở những bệnh nhân bị thở rít hoặc phù mạch, kích thích thanh quản có thể gây ra tình trạng co thắt trầm trọng hơn và làm tổn thương thêm đường thở (2). Nếu soi thanh quản là cần thiết (ví dụ: để đánh giá đường thở), thì nên thực hiện trong môi trường được kiểm soát của phòng phẫu thuật và có sự hiện diện của bác sĩ lâm sàng có kỹ năng xử lý đường thở khó (bao gồm các kỹ thuật phẫu thuật) (1).
Biến chứng của nội soi thanh quản bằng ống mềm
Tổn thương niêm mạc, tổn thương này có thể gây chảy máu
Co thắt thanh quản và tổn thương đường thở
Thủ thuật có thể gây ọe, ho và/hoặc nôn. Đôi khi, thủ thuật này có thể gây ra phản ứng ngất do phản xạ thần kinh phế vị.
Thiết bị dùng trong soi thanh quản ống mềm
Găng tay
Kính bảo hộ
Mặt nạ
Ống nội soi thanh quản mềm (ống soi mũi họng thanh quản) có nguồn đèn
Mỏ vịt
Chất bôi trơn tan trong nước
Nguồn hút trên tường nối với ống thông đầu Frazier
Thuốc xịt co mạch/thuốc gây tê tại chỗ (ví dụ: 4% cocaine, 0,05% oxymetazoline cộng với hoặc là 1% tetracaine hoặc 4% lidocaine)
Tăm bông hoặc miếng gạc để bôi thuốc trị nghẹt mũi và/hoặc thuốc gây tê tại chỗ không phải dạng xịt
Cân nhắc bổ sung dành cho nội soi thanh quản bằng ống mềm
Siêu âm thanh quản ống mềm chỉ cung cấp quan sát hạn chế về thanh quản dưới thanh môn và khí quản cận kề. Để đánh giá những khu vực này, hãy sử dụng một thủ thuật khác, chẳng hạn soi phế quản.
Giải phẫu liên quan trong nội soi thanh quản bằng ống mềm
Họng bao gồm vòm họng, họng miệng và hạ họng.
Thanh quản nối họng với khí quản và treo lơ lửng từ xương móng. Nó bao gồm 3 cấu trúc sụn đơn và 3 cấu trúc sụn đôi: đơn (sụn thanh thiệt, tuyến giáp và hình cong) và đôi (hình phễu, hình nêm và hình sừng). Thanh quản kéo dài từ đầu sụn thanh thiệt xuống đến mặt dưới của sụn hình cong và bao gồm các dây thanh.
Tạo tư thế trong nội soi thanh quản bằng ống mềm
Bệnh nhân cần ngồi thẳng, đầu tựa vào cái tựa đầu, và hơi nghiêng về phía trước.
Chân không được bắt chéo.
Mô tả từng bước nội soi thanh quản bằng ống mềm
Chuẩn bị
Kiểm tra xem dụng cụ soi thanh quản, nguồn sáng và lực hút của dụng cụ này có hoạt động bình thường không.
Điều chỉnh tiêu cự của thị kính (sử dụng các chữ cái như trên bao bì thuốc men hoặc bao bì thiết bị).
Kiểm tra cả hai lỗ ngoài và sử dụng lỗ có vẻ như rõ ràng hơn.
Dùng van mở mũi để duy trì độ mở của hai lỗ ngoài này. Đưa van mở mũi vào sao cho tay cầm song song với sàn và mở van mở mũi theo chiều thẳng đứng; giữ bàn tay ổn định bằng cách tì một hoặc hai ngón tay vào mũi của bệnh nhân.
Bôi thuốc co mạch/gây tê tại chỗ; sau đó tháo mỏ vịt ra.
Thủ thuật
Thực hiện các bước sau đây khoảng 5 đến 15 phút sau khi dùng thuốc co mạch/gây tê:
Bôi trơn đầu dụng cụ soi thanh quản bằng chất bôi trơn tan trong nước.
Luồn đầu dụng cụ soi thanh quản vào mũi và từ từ đưa nó về phía gần cuốn mũi dưới (ở trên hoặc dưới) và song song với sàn mũi.
Đẩy vào mũi họng, kiểm tra lỗ mở của vòi nhĩ ở mũi họng mặt bên và mô adenoid trên thành sau.
Bảo bệnh nhân hít thở qua mũi (làm như vậy khiến khẩu cái mềm rơi xuống).
Sử dụng điều khiển ngón cái trên ống nội soi thanh quản để uốn cong đầu xuống để đi qua vòm miệng, và sau đó làm thẳng để tránh xoắn vào lưỡi gà.
Kiểm tra sàn lưỡi, hốc nhỏ, sụn thanh thiệt, xoang, sụn phễu, dây thanh giả và thật, và thanh quản bên dưới các dây thanh.
Không đưa ống nội soi thanh quản qua các dây thanh bởi tiếp xúc có thể gây co thắt thanh quản.
Kiểm tra kỹ các dây thanh.
Hướng dẫn bệnh nhân nói "eeee", động tác này sẽ co dây thanh quản lại và cho phép kiểm tra kỹ lưỡng hơn; làm như vậy cũng cho phép đánh giá chức năng của dây thanh quản.
Tránh chạm vào niêm mạc hoặc nắp thanh quản bởi làm vậy gây phản xạ nôn ọe.
Nhẹ nhàng rút ống nội soi thanh quản ra.
Chăm sóc sau nội soi thanh quản bằng ống mềm
Hướng dẫn bệnh nhân tránh ăn uống sau khi thực hiện thủ thuật ít nhất 20 phút để tránh hít sặc do thuốc tê còn sót lại ở thanh quản-hầu.
Cảnh báo và các lỗi thường gặp khi soi thanh quản bằng ống mềm
Luồn dụng cụ soi thanh quản vào quá mạnh, gây chảy máu và/hoặc cảm giác khó chịu
Mất nhận thức về hướng của đầu ống
Sử dụng quá ít thuốc gây tê hoặc thuốc co mạch
Mẹo và thủ thuật nội soi thanh quản bằng ống mềm
Đưa cho bệnh nhân khăn giấy trước khi tiến hành thủ thuật vì tình trạng chảy nước mắt không tự chủ có thể xảy ra.
Nhắc nhở bệnh nhân hít thở bình thường trong suốt quá trình thực hiện thủ thuật vì một số bệnh nhân có phản xạ nín thở.
Trước khi đưa dụng cụ soi thanh quản vào, hãy làm quen lại với các nút điều khiển ở đầu ống soi.
Yêu cầu bệnh nhân không nuốt trong quá trình thực hiện, trừ khi được hướng dẫn, để giúp khai thông ống soi thanh quản.
Tài liệu tham khảo
1. Apfelbaum JL, Hagberg CA, Connis RT, et al. 2022 American Society of Anesthesiologists Practice Guidelines for Management of the Difficult Airway. Anesthesiology. 2022;136(1):31-81. doi:10.1097/ALN.0000000000004002
2. Moellman JJ, Bernstein JA, Lindsell C, et al. A consensus parameter for the evaluation and management of angioedema in the emergency department. Acad Emerg Med. 2014;21(4):469-484. doi:10.1111/acem.12341

