Pneumococcal Vaccine

Có 2 loại vắc-xin phòng phế cầu khuẩn: liên hợp và polysaccharide.

Vắc-xin liên hợp phế cầu khuẩn kết hợp 13 loại (PCV13) chứa 13 polysaccharide nang tinh khiết của S. pneumoniae (1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F và 23F) và có sẵn để sử dụng tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, vắc-xin này ít được sử dụng hơn do sự xuất hiện của vắc-xin bao phủ nhiều loại huyết thanh bệnh hơn, ngoại trừ trong một số trường hợp nhất định (ví dụ: người lớn ≥ 65 tuổi không bị suy giảm miễn dịch) (1). Thuốc này hiện không còn được bán rộng rãi ở Hoa Kỳ hoặc không được khuyến nghị sử dụng thường xuyên cho trẻ em.

Vắc-xin liên hợp phế cầu khuẩn 15 giá (PCV15) chứa 15 polysaccharide nang tinh khiết của S. pneumoniae (1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F, 22F, 23F và 33F).

Vắc-xin liên hợp phế cầu khuẩn kết hợp 20 loại (PCV20) chứa 20 polysaccharide nang tinh khiết của S. pneumoniae (1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 8, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 18C, 19A, 19F, 22F, 23F và 33F).

Vắc-xin liên hợp phế cầu khuẩn kết hợp 21 loại (PCV21) chứa 21 polysaccharide nang tinh khiết của S. pneumoniae (3, 6A, 7F, 8, 9N, 10A, 11A, 12F, 15A, 15B [đã khử O-acetyl trước khi liên hợp], 16F, 17F, 19A, 20A, 22F, 23A, 23B, 24F, 31, 33F và 35B).

Vắc xin polysaccharide phế cầu 23 giá (PPSV23) chứa các kháng nguyên từ 23 loại độc hại nhất trong số 83 phân nhóm S. pneumoniae (1, 2, 3, 4, 5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19F, 19A, 20, 22F, 23F, 33F).

Trẻ em dưới 18 tuổi cần phải được tiêm PCV15 hoặc PCV20 (1, 2).

Người lớn từ 50 tuổi trở lên chưa từng tiêm vắc-xin liên hợp phế cầu khuẩn hoặc chưa rõ tiền sử tiêm chủng nên tiêm

• 1 liều PCV20 hoặc

• 1 liều PCV21 hoặc

• 1 liều PCV15 sau đó là một liều PPSV23

Người lớn từ 19 tuổi đến 49 tuổi mắc một số bệnh lý nhất định hoặc các yếu tố nguy cơ khác và chưa từng tiêm vắc-xin liên hợp phế cầu khuẩn hoặc không rõ tiền sử tiêm chủng cần phải được tiêm:

• 1 liều PCV20 hoặc

• 1 liều PCV21 hoặc

• 1 liều PCV15 sau đó là một liều PPSV23

Các bệnh áp dụng và các yếu tố nguy cơ bao gồm:

• Tình trạng rối loạn do sử dụng rượu

• Bệnh tim, bệnh phổi hoặc bệnh gan mạn tính

• Suy thận mạn tính hoặc hội chứng thận hư

• Hút thuốc lá

• Cấy điện cực ốc tai

• Không có lách bẩm sinh hoặc mắc phải

• Rò rỉ dịch não tủy

• Đái tháo đường

• Ung thư toàn thân

• Nhiễm HIV

• Bệnh Hodgkin

• Suy giảm miễn dịch hoặc ức chế miễn dịch

• Bệnh bạch cầu, u lympho hoặc đa u tủy

• Ghép tạng đặc

• Bệnh hồng cầu hình liềm hoặc các bệnh huyết sắc tố khác

ACIP khuyến nghị tiêm PCV20 hoặc PCV21 vắc-xin polysaccharide phế cầu khuẩn kết hợp 23 loại (PPSV23) như một lựa chọn để hoàn tất liệu trình tiêm vắc-xin cho người lớn từ 19 tuổi trở lên đã bắt đầu liệu trình tiêm vắc-xin của họ bằng PCV13.

Đối với nhóm tuổi 50 trở xuống, liều PPSV23 phải cách liều PCV15 ít nhất 1 năm. Có thể cân nhắc khoảng thời gian tối thiểu 8 tuần giữa PCV15 và PPSV23 đối với người lớn mắc bệnh suy giảm miễn dịch, cấy ghép ốc tai điện tử hoặc rò rỉ dịch não tủy (3).

Người lớn ≥ 65 tuổi có thể được tiêm PCV13 dựa trên quyết định lâm sàng chung nếu họ không mắc tình trạng suy giảm miễn dịch, rò dịch não tủy hoặc cấy ghép ốc tai điện tử (xem các tình trạng khác ở trên) và trước đó chưa được tiêm PCV13. Tất cả người lớn ≥ 65 tuổi cần phải tiếp tục tiêm 1 liều PPSV23. Nếu quyết định tiêm PCV13, cần phải tiêm trước PPSV23 ≥ 1 năm.

Đối với những người đã từng được tiêm một liều vắc-xin phế cầu khuẩn, có sẵn các khuyến nghị về liều vắc-xin phế cầu khuẩn tiếp theo (2, 4).

Chống chỉ định chính của PCV13 là:

• Phản ứng dị ứng nặng (ví dụ: phản vệ) với bất kỳ thành phần nào của PCV13 hoặc với giải độc tố bạch hầu

Chống chỉ định chính của PCV15 là:

• Phản ứng dị ứng nặng (ví dụ: phản vệ) với bất kỳ thành phần nào của PCV15 hoặc với giải độc tố bạch hầu

Chống chỉ định chính của PCV20 là:

• Phản ứng dị ứng nặng (ví dụ: phản vệ) với bất kỳ thành phần nào của PCV20 hoặc với giải độc tố bạch hầu

Chống chỉ định chính của PCV21 là:

• Phản ứng dị ứng nặng (ví dụ: phản vệ) với bất kỳ thành phần nào của PCV21 hoặc với giải độc tố bạch hầu

Chống chỉ định chính của PPSV23 là:

• Phản ứng dị ứng trầm trọng sau khi tiêm vắc-xin trước đó hoặc cho một thành phần vắc-xin

Các biện pháp phòng ngừa với cả hai loại vắc-xin bao gồm:

• Bệnh trung bình hoặc nặng có hoặc không có sốt (tiêm vắc-xin được trì hoãn lại cho đến khi khỏi bệnh)

Đối với trẻ em bị cắt lách chức năng hoặc giải phẫu, không nên tiêm vắc-xin liên hợp chống não mô cầu (MenACWY) trong cùng một lần khám mà cần phải cách nhau ≥ 4 tuần.

Liều dùng thông thường của mỗi loại vắc-xin là:

• 0,5 mL tiêm bắp đối với PCV13, PCV15, PCV20 và PCV21

• 0,5 mL tiêm bắp hoặc tiêm dưới da đối với PPSV23

Những người nhiễm HIV không có triệu chứng hay có triệu chứng đều nên tiêm phòng càng sớm càng tốt sau khi chẩn đoán.

Người lớn từ 19 tuổi đến 49 tuổi có nguy cơ mắc bệnh phế cầu khuẩn cao nhất (ví dụ: bị cắt lách chức năng hoặc giải phẫu, bệnh thận mạn tính hoặc một tình trạng suy giảm miễn dịch khác, bao gồm ung thư và sử dụng corticosteroid) nên được tiêm liều PPSV23 thứ hai sau 5 năm kể từ liều PPSV23 đầu tiên.

Tất cả mọi người nên được tiêm vắc-xin PPSV23 ở độ tuổi 50. Nếu mọi người được tiêm 1 hoặc 2 liều PPSV23 trước 50 tuổi vì bất kỳ chỉ định nào và đã ≥ 5 năm trôi qua kể từ liều PPSV23 trước đó, họ nên được tiêm một liều vắc-xin khác ở độ tuổi 50 hoặc muộn hơn. Liều thứ hai được tiêm sau liều đầu tiên 5 năm (ví dụ: ở tuổi 69 nếu liều trước đó được tiêm ở tuổi 64). Những người được tiêm PPSV23 ở độ tuổi 50 trở lên chỉ nên tiêm 1 liều (1).

Khi điều trị ung thư hay các liệu pháp ức chế miễn dịch khác, khoảng thời gian giữa tiêm chủng và khi bắt đầu liệu pháp ức chế miễn dịch nên ≥ 2 tuần. Người ta không nên tiêm phòng trong thời gian trị liệu hóa chất hoặc xạ trị.

Để biết lịch tiêm ở trẻ em, xem CDC: Pneumococcal Vaccine Recommendations: Infants and children and CDC: Child and Adolescent Immunization Schedule by Age.

Tác dụng bất lợi thường nhẹ và bao gồm sốt, khó chịu, buồn ngủ, chán ăn, nôn, đau cục bộ và đỏ da.

Để biết thêm thông tin về tác dụng bất lợi của các loại vắc-xin này, hãy tham khảo thông tin kê đơn.

Sau đây là các tài nguyên tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng Cẩm nang không chịu trách nhiệm về nội dung của các tài nguyên này.

1. Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP): ACIP Recommendations: Pneumococcal Vaccine

2. ACIP: Changes in the 2025 Adult Immunization Schedule

3. Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Pneumococcal

4. CDC: Summary of Risk-based Pneumococcal Vaccination Recommendations

5. European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC): Pneumococcal Disease: Recommended vaccinations