Tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn

Sự lây truyền có thể xảy ra thông qua việc truyền máu các sản phẩm nhưng thường xuyên xảy ra hơn thông qua hôn giữa một người không bị nhiễm bệnh và một người có EBV dương tính đang phát tán virus một cách không triệu chứng. Chỉ có khoảng 5% số bệnh nhân nhiễm EBV từ người bị nhiễm bệnh cấp tính (1).

Sự lây truyền ở trẻ em xảy ra thường xuyên hơn trong các nhóm kinh tế xã hội thấp hơn và trong điều kiện đông đúc.

EBV có liên quan thống kê và có khả năng có một vai trò nhân quả trong

• Burkitt lymphoma

• Một số khối u tế bào B ở bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch

• Dạng chắc chắn của U lympho Hodgkin

• Ung thư biểu mô vòm họng

• Ung thư dạ dày

• Đa xơ cứng

EBV không gây ra Hội chứng mệt mỏi mãn tính. Tuy nhiên, vi rút này hiếm khi gây ra hội chứng có thể bao gồm sốt, viêm phổi kẽ, giảm toàn thể huyết cầu, viêm gan hoặc viêm màng bồ đào (tức là EBV hoạt động mạn tính).

1. 1. Johannsen EC, Kaye KM: Epstein-Barr Virus (Infectious Mononucleosis, Epstein-Barr Virus–Associated Malignant Diseases, and Other Diseases). In Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases (Ninth Edition), Elsevier, 2020, pp. 138, 1872-1890, 2020. ISBN: 9996119890, 9789996119897

Mặc dù hồi phục thường hoàn toàn, nhưng các biến chứng có thể trở nên nguy kịch.

Các biến chứng thần kinh rất hiếm nhưng có thể bao gồm viêm não, co giật, hội chứng Guillain-Barré, bệnh lý thần kinh ngoại biên, viêm màng não do vi rút, viêm tủy, liệt dây thần kinh sọ và rối loạn tâm thần. Viêm não có thể xuất hiện với rối loạn chức năng tiểu não, hoặc có thể tiến triển toàn cầu và nhanh chóng, tương tự như viêm não do herpes simplex, nhưng thường xuất hiện giới hạn.

Các biến chứng về huyết học thường tự giới hạn. Chúng bao gồm

• Giảm bạch cầu hạt

• Giảm tiểu cầu

• Chứng tan máu, thiếu máu

Giảm bạch cầu hạt nhẹ thoáng qua hoặc giảm tiểu cầu xảy ra ở khoảng 50% số bệnh nhân; trường hợp nặng bị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc chảy máu ít xảy ra hơn. Thiếu máu tan huyết thường do các kháng thể anti-i-specific cold-agglutinin cụ thể.

Vỡ lách có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Nó có thể là kết quả của lách to và sưng phù, tối đa là 10 đến 21 ngày sau khi trình bày. Chỉ một nửa số ca biết được cơ chế chấn thương. Vỡ lách thường rất đau nhưng thỉnh thoảng gây ra hạ huyết áp khi không đau. Về điều trị, xem Tổn thương lách.

Các biến chứng hô hấp bao gồm, hiếm gặp, tắc nghẽn đường hô hấp trên do bệnh hạch bạch huyết ở họng hoặc cạnh khí quản; các biến chứng hô hấp có thể đáp ứng nhanh với corticosteroid.

Các biến chứng về gan bao gồm nồng độ aminotransferase tăng cao (khoảng 2 đến 3 lần bình thường, trở về mức ở lần khám ban đầu sau 3 tuần đến 4 tuần); tình trạng này xảy ra ở khoảng 90% số bệnh nhân (1). Nếu vàng da hoặc tăng men gan nghiêm trọng hơn,phải kiểm tra các nguyên nhân khác gây ra viêm gan.

Tình trạng nhiễm EBV xảy ra không ồ ạt nhưng có thể tập trung trong các gia đình, đặc biệt là những người có Hội chứng lympho tuýp X-linked. Những người sống sót sau nhiễm EBV nguyên phát nặng kèm hội chứng tăng sinh lympho bào có nguy cơ bị bệnh vô gammaglobulin huyết hoặc u lympho.

1. 1. Johannsen EC, Kaye KM: Epstein-Barr Virus (Infectious Mononucleosis, Epstein-Barr Virus–Associated Malignant Diseases, and Other Diseases). In Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases (Ninth Edition), Elsevier, 2020, pp. 138, 1872-1890, 2020. ISBN: 9996119890, 9789996119897

Sơ cấp nhiễm HIV có thể có các dấu hiệu lâm sàng tương tự như nhiễm trùng EBV cấp tính. Nếu bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ nhiễm HIV, cần thực hiện những điều sau:

• Đo tải lượng virut HIV trong máu

• Kết hợp xét nghiệm miễn dịch kháng thể và kháng nguyên P24

Xét nghiệm HIV ELISA/Kỹ thuật xét nghiệm Western blot thường là âm tính trong suốt thời kỳ nhiễm trùng cấp tính do đó không nên sử dụng đơn độc xét nghiệm này để chẩn đoán nhiễm HIV giai đoạn sớm. Đo tải lượng HIV RNA và phát hiện kháng nguyên P24 chẩn đoán chính xác hơn khi nhiễm HIV cấp tính vì HIV RNA và kháng nguyên p24 có trong máu trước khi các kháng thể HIV phát triển.

Nhiễm virut Cytomegalo (CMV) có thể gây ra một hội chứng tương tự như hội chứng tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn, với tăng tế bào bach huyết không điển hình, gan/lách to và viêm gan, thường không có viêm họng cấp.

Nhiễm ký sinh trùng Toxoplasma có thể gây ra một hội chứng tương tự như hội chứng tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn với sốt và hạch to nhưng thường không có viêm họng.

Chẩn đoán xét nghiệm thường bao gồm xét nghiệm công thức máu và EBV trong huyết thanh. Các tế bào lympho có hình dạng không điển hình chiếm đến 30% số lượng bạch cầu. Mặc dù các lympho bào riêng lẻ có thể giống với lympho bào bạch huyết và lympho bào không điển hình,nhưng chúng chưa chắc có trong bệnh bạch cầu. Các lympho bào không điển hình cũng có thể có khi nhiễm HIV hoặc CMV, viêm gan B, cúm B, rubella hoặc các bệnh do vi rút khác, do đó chẩn đoán cần phải xét nghiệm huyết thanh. Tuy nhiên, số lượng lympho bào không điển hình thường chỉ thấy ở nhiễm EBV và CMV sơ cấp.

Hai xét nghiệm huyết thanh được sử dụng để chẩn đoán nhiễm EBV cấp tính là:

• Xét nghiệm kháng thể Heterophile

• Xét nghiệm kháng thể EBV đặc hiệu

Kháng thể hetophile được đo bằng các test kết cụm (ngưng kết) (monospot) khác nhau. Tuy nhiên, các kháng thể heterophile chỉ có ở 50% bệnh nhân < 5 năm và khoảng 80 đến 90% thanh thiếu niên và người lớn có bệnh tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn. Điều quan trọng là xét nghiệm kháng thể heterophile có thể là dương tính giả ở một số bệnh nhân nhiễm HIV cấp tính. hiệu giá và sự xuất hiện của các kháng thể heterophile tăng trong tuần thứ 2 và thứ 3 của bệnh. Do đó, nếu chẩn đoán nghi ngờ và xét nghiệm kháng thể dị ái âm tính ở giai đoạn đầu của bệnh trên lâm sàng (trong tuần đầu tiên), xét nghiệm có thể được lặp lại khoảng 7 ngày sau đó. Do có khả năng cho kết quả dương tính hoặc âm tính giả, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) không khuyến nghị sử dụng kháng thể dị hợp để chẩn đoán nhiễm EBV nguyên phát (xem CDC: Laboratory Testing). Tuy nhiên, xét nghiệm kháng thể dị hợp dương tính trong tình huống lâm sàng thích hợp nói chung là đủ để xác nhận chẩn đoán EBV nguyên phát. Ngoài ra, có thể thực hiện xét nghiệm kháng thể EBV.

Xét nghiệm kháng thể đặc hiệu EBV có độ nhạy cao. Sự có mặt của các kháng thể IgM đối với kháng nguyên bề mặt virus (VCA) cho thấy có nhiễm EBV nguyên phát (những kháng thể này biến mất trong vòng 3 tháng sau khi nhiễm). IgG VCA (EBV VCA-IgG) cũng phát triển sớm trong nhiễm EBV nguyên phát, nhưng những kháng thể này tồn tại suốt cuộc đời. Các kháng thể kháng nhân EBV (EBNA-IgG) phát triển sau đó (sau 2 đến 4 tháng) trong nhiễm EBV cấp tính và cũng tồn tại suốt đời. Nếu hiệu giá kháng thể EBV âm tính hoặc cho thấy nhiễm trùng từ xa (tức là dương tính với kháng thể IgG và âm tính với kháng thể IgM), cần xem xét các chẩn đoán khác có thể xuất hiện với các triệu chứng tương tự (ví dụ: nhiễm HIV cấp tính, nhiễm CMV).