Rối loạn loạn thần ngắn hạn bao gồm hoang tưởng, ảo giác hoặc các triệu chứng loạn thần khác kéo dài ≥ 1 ngày và < 1 tháng, sau đó sẽ trở lại hoạt động bình thường như trước khi mắc bệnh. Điều trị bằng hỗ trợ tâm lý xã hội và nếu cần thiết, dùng thuốc chống loạn thần.
Rối loạn loạn thần ngắn thường không phổ biến. Các rối loạn nhân cách có từ trước (ví dụ: hoang tưởng, kịch tính, tự luyến, tâm thần phân liệt, ranh giới), cũng như một số tình trạng bệnh lý nhất định (ví dụ như lupus ban đỏ hệ thống, lạm dụng steroid) có thể dẫn đến bệnh này. Một stress lớn, chẳng hạn như mất người yêu, có thể dẫn đến rối loạn này.
Bệnh nhân mắc chứng rối loạn này biểu hiện ít nhất một triệu chứng loạn thần trong ≥ 1 ngày và < 1 tháng:
Các hoang tưởng
Các ảo giác
Ngôn ngữ thiếu tổ chức
Hành vi cực kì thiếu tổ chức hoặc tác phong căng trương lực
Rối loạn loạn thần ngắn hạn không được chẩn đoán nếu rối loạn tâm trạng loạn thần, rối loạn tâm thần phân liệt, bệnh tâm thần phân liệt, rối loạn thể chất hoặc tác dụng bất lợi của thuốc (do sử dụng thuốc phiện điều trị hoặc thuốc phiện bất hợp pháp) giải thích rõ hơn về các triệu chứng. Nếu tình trạng này xảy ra trong bối cảnh căng thẳng rõ rệt, nó được gọi là bệnh loạn thần phản ứng ngắn hạn (1).
Việc phân biệt giữa rối loạn loạn thần ngắn hạn, rối loạn dạng tâm thần phân liệt và bệnh tâm thần phân liệt ở bệnh nhân không có bất kỳ triệu chứng loạn thần nào trước đó dựa trên thời gian kéo dài của các triệu chứng; nếu thời gian kéo dài hơn 1 tháng, bệnh nhân không còn đáp ứng các tiêu chuẩn chẩn đoán bắt buộc đối với rối loạn loạn thần ngắn hạn.
Điều trị rối loạn loạn thần ngắn cũng tương tự như điều trị cơn cấp tính trầm trọng của tâm thần phân liệt; giám sát và điều trị ngắn hạn bằng các thuốc chống loạn thần có thể là cần thiết.
Tái phát là phổ biến, nhưng bệnh nhân thường hoạt động chức năng tốt giữa các giai đoạn và ít hoặc không có triệu chứng. Có vẻ như có nguy cơ gia tăng ở những người mắc chứng rối loạn tâm thần ngắn hạn, mắc bệnh tâm thần phân liệt hoặc một rối loạn khác trong phổ bệnh tâm thần phân liệt (2).
Tài liệu tham khảo
1. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition Text Revision, DSM-5-TR (DSM-5-TR). American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC, 2022, pp 109-112.
108-111.
2. Fusar-Poli P, Cappucciati M, Bonoldi I, et al. Prognosis of Brief Psychotic Episodes: A Meta-analysis. JAMA Psychiatry. 2016;73(3):211-220. doi:10.1001/jamapsychiatry.2015.2313.
