Rối loạn phân liệt được đặc trưng bởi các triệu chứng tâm thần, triệu chứng phân liệt khác, và các triệu chứng tâm trạng đáng kể. Bệnh này được phân biệt với bệnh tâm thần phân liệt bởi sự tồn tại đồng thời của một cơn trầm cảm hoặc hưng cảm nặng. Điều trị bằng liệu pháp tâm lý và thuốc chống loạn thần, thuốc chống trầm cảm và/hoặc thuốc ổn định tâm trạng.
Loạn thần đề cập đến các triệu chứng như hoang tưởng, ảo giác, tư duy và ngôn ngữ thiếu tổ chức, hành vi vận động kỳ dị và không thích hợp (bao gồm căng trương lực) cho thấy sự mất liên hệ với thực tại.
Rối loạn tâm thần được coi là khi rối loạn tâm thần và các triệu chứng tâm trạng cùng tồn tại. Chẩn đoán cần phải có các triệu chứng tâm trạng đáng kể (trầm cảm hoặc hưng cảm) đồng thời với các triệu chứng của bệnh tâm thần phân liệt. Các triệu chứng của một đợt rối loạn tâm trạng nghiêm trọng phải xuất hiện trong phần lớn thời gian (tức là > 50%) của toàn bộ thời gian mắc bệnh, bao gồm cả giai đoạn hoạt động và giai đoạn còn lại. Chẩn đoán cũng cần phải có các triệu chứng loạn thần như ảo tưởng và ảo giác trong 2 tuần trở lên mà không có cơn thay đổi tâm trạng nghiêm trọng nào trong suốt quá trình mắc bệnh (1).
ViIệc phân biệt rối loạn phân liệt cảm xúc với tâm thần phân liệt và các rối loạn cảm xúc có thể đòi hỏi phải đánh giá theo chiều dọc các triệu chứng và sự tiến triển triệu chứng.
Tài liệu tham khảo
1. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition Text Revision, DSM-5-TR (DSM-5-TR). American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC, 2022, 122-126.
Điều trị rối loạn phân liệt cảm xúc
Thuốc chống loạn thần và/hoặc thuốc chống trầm cảm
Tâm lý trị liệu
Hỗ trợ cộng đồng
Vì rối loạn tâm thần phân liệt thường dẫn đến tình trạng khuyết tật lâu dài nên cần phải điều trị toàn diện (bao gồm thuốc men, liệu pháp tâm lý và hỗ trợ của cộng đồng).
Để điều trị chứng hưng cảm, thuốc chống loạn thần thế hệ thứ hai có thể đủ nhưng nếu không đủ, có thể bổ sung thêm thuốc ổn định tâm trạng như lithium, carbamazepine hoặc valproate.
Để điều trị thể trầm cảm, thuốc chống loạn thần thế hệ thứ hai sẽ được dùng trước. Sau đó, khi các triệu chứng loạn thần tích cực đã ổn định, nên dùng thuốc chống trầm cảm nếu bệnh trầm cảm cần điều trị; thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) được ưu tiên vì độ an toàn của các loại thuốc này (1).
Tài liệu tham khảo về điều trị
1. Miller JN, Black DW. Schizoaffective disorder: A review. Ann Clin Psychiatry. 2019;31(1):47-53.
