Rung thất dẫn tới sự rung mất đồng bộ liên tục của các sợi cơ tâm thất, làm mất các nhát bóp hiệu quả của tâm thất. Rung thất khiến bệnh nhân ngất và tử vong ngay lập tức trong vòng vài phút. Bệnh nhân cần được cấp cứu ngừng tuần hoàn, bao gồm khử rung thất ngay lập tức.
(Xem thêm Tổng quan về loạn nhịp tim.)
Rung thất (VF) là do rất nhiều vòng vào lại tại tâm thất phát nhịp liên tục, biểu hiện trên ECG là các sóng lăn tăn với tần số rất nhanh, không đồng đều cả về thời gian và hình thái.
Mặc dù các báo cáo ban đầu lưu ý rằng VF là nhịp biểu hiện của khoảng 75% số bệnh nhân bị ngừng tim (1), tỷ lệ ngừng tim do VF đã giảm. Gần đây hơn, VF đã được báo cáo là nhịp hiện tại trong khoảng 40% số trường hợp ngừng tim (2). Tuy nhiên, vì VF dẫn đến vô tâm thu theo thời gian, tỷ lệ này là một đánh giá thấp. Theo đó, VF vẫn là biến cố cuối cùng trong nhiều rối loạn. Nhìn chung, hầu hết bệnh nhân bị VF đều có bệnh tim nền (thường là bệnh cơ tim do thiếu máu cục bộ, nhưng cũng có thể là bệnh cơ tim phì đại hoặc bệnh cơ tim giãn hoặc các bệnh lý tim mạch khác gây loạn nhịp). Bệnh nhân không có rối loạn tiềm ẩn được coi là có rung thất vô căn. Nguy cơ rung thất dù ở bất kì bệnh lý nào cũng tăng lên trong những trường hợp có rối loạn điện giải, rối loạn toan kiềm, thiếu oxy hay thiếu máu cục bộ.
Rung thất ít phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh và trẻ em, nhóm bệnh nhân này thường gặp vô tâm thu trong ngừng tuần hoàn.
© Springer Science+Business Media
Hình ảnh do bác sĩ L. Brent Mitchell cung cấp
Rung thất vô căn
Bệnh nhân được hồi sức sau cơn ngừng tim do VF được đánh giá bệnh tim, đặc biệt là bệnh động mạch vành, bệnh cơ tim và bệnh kênh tim (3). Nếu điện tâm đồ toàn diện, chẩn đoán hình ảnh và nghiệm pháp kích thích không xác định được bất kỳ rối loạn do nguyên nhân nào như vậy, bệnh nhân được coi là bị rung tâm thất vô căn. Người ta cho rằng một số bệnh nhân này có khả năng mắc chứng rối loạn di truyền không được công nhận hoặc chưa được biết đến. Do rối loạn này có khả năng mang tính gia đình, nên khuyến nghị các thành viên trong gia đình cần được theo dõi chặt chẽ các biến cố tim có thể xảy ra (ví dụ như ngất xỉu, hồi hộp) và nếu có bất kỳ biến cố tim mạch nào xảy ra, cần phải tiến hành kiểm tra, bao gồm điện tâm đồ, nghiệm pháp gắng sức và siêu âm tim. Xét nghiệm di truyền của những người sống sót và xét nghiệm di truyền theo tầng của các thành viên gia đình được thực hiện ở những bệnh nhân được chọn mắc bệnh cơ tim không do thiếu máu cục bộ hoặc nghi ngờ mắc bệnh lý kênh tim (3) (xem thêm Bệnh tim do loạn nhịp). Phương pháp điều trị là cấy ghép máy khử rung tim (3).
Tài liệu tham khảo chung
1. Weaver WD, Cobb LA, Hallstrom AP, et al: Considerations for improving survival from out-of-hospital cardiac arrest. Ann Emerg Med 15:1181–1186, 1986. doi: 10.1016/s0196-0644(86)80862-9
2. Cobb LA, Fahrenbruch CE, Olsufka M, et al: Changing incidence of out-of-hospital ventricular fibrillation, 1980-2000. JAMA 288(23):3008–3013, 2002. doi: 10.1001/jama.288.23.3008
3. Al-Khatib SM, Stevenson WG, Ackerman MJ, et al: 2017 AHA/ACC/HRS guideline for management of patients with ventricular arrhythmias and the prevention of sudden cardiac death: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines and the Heart Rhythm Society. J Am Coll Cardiol 72:e91–e220, 2018. doi: 10.1016/j.jacc.2017.10.054
Điều trị rung thất
Khử rung
Cấy máy phá rung tự động
Điều trị rung thất bằng hồi sức tim phổi, bao gồm khử rung tim, bắt đầu bằng 120 đến 200 joules hai pha (hoặc 360 joules một pha). Tỷ lệ thành công của phương pháp khử rung tim ngay lập tức (trong vòng vài giây như có thể đạt được bằng máy khử rung tim cấy ghép) là khoảng 99% với điều kiện là bơm tiêm điện không bị hỏng trước đó. Sau đó, tỷ lệ thành công của lần khử rung tim đầu tiên giảm khoảng 10%/phút (1).
Bệnh nhân rung thất mà không do các nguyên nhân có thể đảo ngược hoặc các nguyên nhân tạm thời thường có nguy cơ cao rung thất tái phát và đột tử trong tương lai. Hầu hết những bệnh nhân này cần máy khử rung tim cấy ghép vào cơ thể; nhiều bệnh nhân cần dùng thuốc chống loạn nhịp đồng thời để giảm tần suất các cơn nhịp nhanh thất và VF tiếp theo. (2).
Tài liệu tham khảo về điều trị
1. van Alem AP, Chapman FW, Lank P, et al: A prospective, randomised and blinded comparison of first shock success of monophasic and biphasic waveforms in out-of-hospital cardiac arrest. Resuscitation 58(1):17–24, 2023. doi: 10.1016/s0300-9572(03)00106-0
2. Al-Khatib SM, Stevenson WG, Ackerman MJ, et al: 2017 AHA/ACC/HRS guideline for management of patients with ventricular arrhythmias and the prevention of sudden cardiac death: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines and the Heart Rhythm Society. J Am Coll Cardiol 72:e91–e220, 2018. doi: 10.1016/j.jacc.2017.10.054
