Rung thất gây rung thất không đồng bộ và không có co cơ tim hữu ích. Tình trạng này gây ngất xỉu ngay lập tức và tử vong chỉ trong vòng vài phút. Điều trị bằng hồi sức tim phổi, bao gồm cả khử rung tim ngay lập tức.
(Xem thêm Tổng quan về loạn nhịp tim.)
Rung thất (VF) là do hoạt động điện vào lại sóng con nhiều lần và biểu hiện rõ trên điện tâm đồ (ECG) bằng những gợn sóng cơ bản cực nhanh không đều về thời gian và hình thái.
Mặc dù các báo cáo ban đầu lưu ý rằng VF là nhịp tim biểu hiện ở khoảng 75% số bệnh nhân ngừng tim (1), tỷ lệ ngừng tim do VF đang giảm dần. Gần đây hơn, VF được báo cáo là nhịp điệu biểu hiện ở khoảng 40% số trường hợp ngừng tim (2). Tuy nhiên, vì VF dẫn đến ngừng tim theo thời gian nên tỷ lệ này bị đánh giá thấp. Theo đó, VF vẫn là biến cố cuối cùng trong nhiều bệnh lý. Nhìn chung, hầu hết bệnh nhân bị VF đều có bệnh tim là bệnh nền (thường là bệnh cơ tim do thiếu máu cục bộ, nhưng cũng có thể là bệnh cơ tim phì đại hoặc bệnh cơ tim giãn hoặc các bệnh tim mạch gây loạn nhịp khác). Những bệnh nhân không phát hiện được bệnh nền nào được coi là bị rung thất vô căn. Nguy cơ VF trong bất kỳ bệnh lý nào đều tăng lên do rối loạn điện giải, nhiễm toan, hạ oxy máu hoặc thiếu máu cục bộ.
Rung thất ít phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh và trẻ em, trong đó ngừng tim là biểu hiện phổ biến hơn.
© Springer Science+Business Media
Hình ảnh do bác sĩ L. Brent Mitchell cung cấp
Rung thất vô căn
Những bệnh nhân được hồi sức sau cơn ngừng tim do rung thất được đánh giá về bệnh tim, đặc biệt là bệnh động mạch vành, bệnh cơ tim và bệnh lý kênh (3). Nếu các xét nghiệm điện tâm đồ, hình ảnh và kích thích toàn diện không xác định được bất kỳ bệnh lý nào là nguyên nhân gây ra như vậy, bệnh nhân được coi là có rung thất vô căn. Người ta cho rằng một số bệnh nhân này có thể mắc phải bệnh di truyền chưa được phát hiện hoặc chưa biết. Do khả năng bệnh này có tính chất gia đình, nên khuyến nghị các thành viên trong gia đình cần được theo dõi chặt chẽ các biến cố tim có thể xảy ra (ví dụ như ngất xỉu, hồi hộp) và nếu có bất kỳ biến cố nào xảy ra, cần phải tiến hành kiểm tra, bao gồm điện tâm đồ, nghiệm pháp gắng sức và siêu âm tim. Xét nghiệm di truyền của những người sống sót và xét nghiệm di truyền theo tầng của các thành viên gia đình được thực hiện ở những bệnh nhân được chọn mắc bệnh cơ tim không do thiếu máu cục bộ hoặc nghi ngờ mắc bệnh lý kênh (3) (xem thêm Bệnh tim gây loạn nhịp). Phương pháp điều trị là máy sốc điện chuyển nhịp-máy khử rung tim cấy ghép (3).
Tài liệu tham khảo chung
1. Weaver WD, Cobb LA, Hallstrom AP, et al: Considerations for improving survival from out-of-hospital cardiac arrest. Ann Emerg Med 15:1181–1186, 1986. doi: 10.1016/s0196-0644(86)80862-9
2. Cobb LA, Fahrenbruch CE, Olsufka M, et al: Changing incidence of out-of-hospital ventricular fibrillation, 1980-2000. JAMA 288(23):3008–3013, 2002. doi: 10.1001/jama.288.23.3008
3. Al-Khatib SM, Stevenson WG, Ackerman MJ, et al: 2017 AHA/ACC/HRS guideline for management of patients with ventricular arrhythmias and the prevention of sudden cardiac death: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines and the Heart Rhythm Society. J Am Coll Cardiol 72:e91–e220, 2018. doi: 10.1016/j.jacc.2017.10.054
Điều trị rung thất
Khử rung
Cấy máy phá rung tự động
Điều trị rung thất bằng hồi sức tim phổi, bao gồm khử rung, bắt đầu bằng liệu pháp hai pha 120 đến 200 joule (hoặc liệu pháp một pha 360 joule). Tỷ lệ thành công của phương pháp khử rung tim ngay lập tức (trong vòng vài giây như có thể đạt được bằng máy sốc điện chuyển nhịp - máy khử rung tim cấy ghép) là khoảng 99% với điều kiện bơm không bị hỏng hoàn toàn trước đó. Sau đó, tỷ lệ thành công của lần khử rung tim đầu tiên giảm khoảng 10% mỗi phút (1).
Bệnh nhân bị VF mà không có nguyên nhân có thể hồi phục hoặc tạm thời có nguy cơ cao bị VF trong tương lai và tử vong đột ngột. Hầu hết những bệnh nhân này cần máy sốc điện chuyển nhịp - máy khử rung tim cấy ghép; nhiều người cần dùng thuốc chống loạn nhịp đồng thời để giảm tần suất các cơn nhịp nhanh thất và rung thất tiếp theo (2).
Tài liệu tham khảo về điều trị
1. van Alem AP, Chapman FW, Lank P, et al: A prospective, randomised and blinded comparison of first shock success of monophasic and biphasic waveforms in out-of-hospital cardiac arrest. Resuscitation 58(1):17–24, 2023. doi: 10.1016/s0300-9572(03)00106-0
2. Al-Khatib SM, Stevenson WG, Ackerman MJ, et al: 2017 AHA/ACC/HRS guideline for management of patients with ventricular arrhythmias and the prevention of sudden cardiac death: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines and the Heart Rhythm Society. J Am Coll Cardiol 72:e91–e220, 2018. doi: 10.1016/j.jacc.2017.10.054
