Tắc ruột cơ năng

Nguyên nhân phổ biến nhất gây tắc ruột cơ năng là

• Phẫu thuật bụng

Các nguyên nhân khác bao gồm

• Viêm nhiễm trong và sau phúc mạc (ví dụ, viêm ruột thừa, viêm túi thừa, loét tá tràng có thủng)

• Tụ máu trong và sau phúc mạc (ví dụ, do vỡ phình động mạch chủ bụng, chấn thương bụng bằng vật tầy)

• Rối loạn chuyển hóa (ví dụ, hạ kali huyết)

• Thuốc (ví dụ: thuốc phiện, thuốc kháng cholinergic, đôi khi là thuốc chẹn kênh canxi)

• Đôi khi bệnh ở thận hoặc ở lồng ngực (ví dụ, gãy xương sườn dưới, viêm thùy dưới phổi, nhồi máu cơ tim)

Rối loạn nhu động dạ dày và nhu động đại tràng sau khi phẫu thuật bụng là phổ biến. Việc xử lý ruột gây ra các quá trình viêm và kết quả là giảm hoạt động co bóp (1). Ruột non thường ít bị ảnh hưởng nhất, khi nhu động và hấp thu trở lại bình thường trong vòng vài giờ sau phẫu thuật. Quá trình làm rỗng dạ dày thường bị gián đoạn trong khoảng 24 giờ hoặc lâu hơn. Đại tràng thường bị ảnh hưởng nhiều nhất và có thể vẫn không hoạt động trong khoảng từ 48 đến 72 giờ trở lên.

Triệu chứng và dấu hiệu của tắc ruột cơ năng bao gồm chướng bụng, buồn nôn, nôn và đau bụng không rõ ràng. Hiếm khi có đau thành cơn kinh điển như trong tắc ruột cơ học. Có thể bị bí trung đại tiện hoặc đi ngoài ra một lượng nhỏ phân có nước.

Nghe thấy bụng im lặng hoặc rất ít nhu động. Bụng không có đau khi ấn trừ khi nguyên nhân là viêm nhiễm.

• Đánh giá lâm sàng

• Đôi khi là các phim chụp X-quang

Điều quan trọng nhất là phân biệt tắc ruột cơ năng với tắc ruột non. Trong cả hai trường hợp, phim chụp X-quang bụng đều cho thấy tình trạng căng phồng khí ở các đoạn ruột đơn lẻ. Tuy nhiên, với tắc ruột cơ năng sau phẫu thuật, khí có thể tập trung nhiều trong đại tràng hơn trong ruột non. Ứ khí trong ruột non sau khi phẫu thuật thường gợi ý có biến chứng (ví dụ, tắc nghẽn, viêm phúc mạc).

Đôi khi, các dấu hiệu trên phim chụp X-quang tương tự như các phát hiện về tắc ruột; việc phân biệt có thể khó khăn trừ khi các đặc điểm lâm sàng rõ ràng ủng hộ một trong hai tình trạng. CT có tiêm thuốc cản quang có thể giúp phân biệt hai loại và gợi ý nguyên nhân bên trong gây tắc ruột cơ năng.

• Hút dịch dạ dày

• Truyền dịch

Điều trị tắc ruột bao gồm hút mũi dạ dày liên tục, không dùng gì qua đường miệng, truyền dịch và chất điện giải qua đường tĩnh mạch, một lượng tối thiểu thuốc an thần và tránh dùng thuốc phiện và thuốc kháng cholinergic. Duy trì nồng độ kali máu (> 4 mEq/L [> 4,00 mmol/L]) là điều đặc biệt quan trọng. Tắc ruột cơ năng, kéo dài > 1 tuần có thể có nguyên nhân gây tắc nghẽn cơ học, do vậy nên xem xét nội soi thăm dò ổ bụng.

Đôi khi tắc ruột cơ năng ở đại tràng có thể được giải quyết bằng nội soi giải áp, rất hiếm phải cắt đại tràng. Nội soi giải áp đại tràng có thể hữu ích trong điều trị giả tắc ruột (hội chứng Ogilvie), bao gồm tắc nghẽn ở đại tràng góc lách, mặc dù không có nguyên nhân nào có thể được tìm thấy trên phim chụp với chất cản quang thụt đại tràng hoặc nội soi đại tràng không làm cho lưu thông khí và phân qua chỗ tắc. Một số bác sĩ sử dụng neostigmine truyền tĩnh mạch (cần theo dõi tim) để điều trị hội chứng Ogilvie.