Một số nguyên nhân gây ngất

Nguyên nhân

Những phát hiện gợi ý

Tiếp cận chẩn đoán*

Suy giảm cung lượng tim

Bệnh lý van tim: Hẹp van động mạch chủ, hẹp van hai lá, tứ chứng Fallot, hỏng hoặc huyết khối van nhân tạo

Bệnh nhân trẻ hoặc già

Ngất thường sau gắng sức; hồi phục nhanh

Tiếng thổi tại tim

Siêu âm tim

Bệnh cơ tim phì đại, bệnh cơ tim hạn chế, tràn dịch màng ngoài tim gây ép tim cấp, vỡ thành tự do của tim

Bệnh nhân trẻ hoặc già

Ngất thường sau gắng sức; hồi phục nhanh

Tiếng thổi ở tim (trong bệnh cơ tim phì đại)

Tiếng tim thứ 4 (trong bệnh cơ tim hạn chế)

Siêu âm tim

Khối u hoặc huyết khối tại tim

Ngất có thể sau thay đổi tư thế

Thường có tiếng thổi

Huyết khối mạch ngoại vi gây thuyên tắc mạch

Siêu âm tim

Tắc mạch phổi, thuyên tắc mạch do nước ối, hoặc tắc mạch do khí

Thường do tắc mạch lớn, kèm theo khó thở, nhịp tim nhanh, hoặc thở nhanh

Thường có các yếu tố nguy cơ gây tắc mạch phổi

Đôi khi D-dimer

Chụp mạch CT hoặc chụp xạ hình

Rối loạn nhịp tim

Loạn nhịp chậm (ví dụ do rối loạn chức năng nút xoang, block nhĩ thất cấp độ cao, thuốc†)

Ngất thường không có triệu chứng cảnh báo; tỉnh ngay khi được đánh thức

Có thể xảy ra ở bất kỳ tư thế nào

Nhịp chậm xuất hiện phổ biến hơn ở người cao tuổi

Bệnh nhân đang dùng thuốc, đặc biệt là thuốc chống loạn nhịp hoặc các thuốc khác làm kéo dài khoảng QT.

Bệnh tim cấu trúc

Nếu điện tâm đồ không rõ ràng, cân nhắc sử dụng holter điện tâm đồ liên tục, hoặc máy ghi điện tâm đồ trong biến cố, hoặc có thể cấy thiết bị theo dõi điện tâm đồ liên tục.

Tiến hành thăm dò điện sinh lý nếu nghi ngờ có bệnh lý hoặc phát hiện biểu hiện bất thường

Xét nghiệm điện giải đồ nếu có căn nguyên lâm sàng rõ (sử dụng lợi tiểu, nôn, tiêu chảy)

Nhịp nhanh trên thất hoặc nhịp nhanh thất (do thiếu máu, suy tim, bệnh cơ tim, do thuốc†, rối loạn điện giải, bệnh cơ tim thất phải gây rối loạn nhịp, hội chứng QT kéo dài, hội chứng Brugada, hội chứng tiền kích thích)

Ngất thường không có triệu chứng cảnh báo; tỉnh ngay khi được đánh thức

Có thể xảy ra ở bất kỳ tư thế nào

Bệnh nhân đang dùng thuốc, đặc biệt là thuốc chống loạn nhịp tim hoặc các loại thuốc tim mạch khác

Bệnh tim cấu trúc

Nếu điện tâm đồ không rõ ràng, cân nhắc theo dõi qua Holter hoặc các thiết bị theo dõi khác, hoặc có thể cấy thiết bị theo dõi.

Tiến hành thăm dò điện sinh lý nếu nghi ngờ có bệnh lý hoặc phát hiện biểu hiện bất thường

Xét nghiệm điện giải đồ nếu có căn nguyên lâm sàng rõ (sử dụng lợi tiểu, nôn, tiêu chảy)

Suy giảm chức năng tâm thất

Nhồi máu cơ tim cấp, viêm cơ tim, rối loạn chức năng tâm thu hoặc tâm trương, bệnh cơ tim

Ngất hiếm khi xuất hiện trong nhồi máu cơ tim kèm theo loạn nhịp hoặc sốc (hầu hết bệnh nhân có biểu hiện này đều là người cao tuổi)

Xét nghiệm Troponin

ECG

Siêu âm tim

Đôi khi cần chụp MRI tim

Tràn dịch màng ngoài tim gây ép tim cấp hoặc viêm màng ngoài tim co thắt

Tĩnh mạch cổ nổi; mạch nghịch đảo > 10

Siêu âm tim

Đôi khi cần chụp CT

Cường phế vị (nguyên nhân thần kinh)

Tăng áp lực trong lồng ngực (ví dụ, tràn khí màng phổi áp lực, ho, rặn khi đi tiểu hoặc đại tiện, nghiệm pháp Valsalva)

Các triệu chứng cảnh báo (ví dụ: chóng mặt, buồn nôn, đổ mồ hôi); phục hồi thường nhanh chóng nhưng không ngay lập tức (5 đến 15 phút) mặc dù có thể kéo dài trong một số trường hợp hiếm gặp

Các yếu tố gây khởi phát thường rõ ràng

Đánh giá lâm sàng

Cảm xúc mạnh (đau đớn, sợ hãi, nhìn thấy máu)

Các triệu chứng cảnh báo (chóng mặt, buồn nôn, đổ mồ hôi); tỉnh nhanh nhưng không phải ngay lập tức (5 đến 15 phút hoặc lâu hơn, đôi khi lên đến hàng giờ)

Các yếu tố gây khởi phát thường rõ ràng

Đánh giá lâm sàng

Áp lực xoang cảnh

Các triệu chứng cảnh báo (chóng mặt, buồn nôn, đổ mồ hôi); tỉnh nhanh nhưng không phải ngay lập tức (5 đến 15 phút hoặc lâu hơn, đôi khi lên đến hàng giờ)

Các yếu tố gây khởi phát thường rõ ràng

Đánh giá lâm sàng

Nuốt (hiếm)

Các triệu chứng cảnh báo (chóng mặt, buồn nôn, đổ mồ hôi); tỉnh nhanh nhưng không phải ngay lập tức (5 đến 15 phút hoặc lâu hơn, đôi khi lên đến hàng giờ)

Các yếu tố gây khởi phát thường rõ ràng

Đánh giá lâm sàng

Sốc phản vệ

Dùng thuốc, côn trùng cắn, tiền sử dị ứng, các dấu hiệu phản vệ khác (ví dụ: phát ban, thở khò khè, tụt huyết áp)

Test dị ứng

Hạ huyết áp tư thế

Thuốc†

Các triệu chứng tiến triển chỉ trong vài phút sau khi đứng dậy

Huyết áp (BP) tụt khi đứng dậy trong khi khám

Đánh giá lâm sàng

Đôi khi cần tiến hành nghiệm pháp bàn nghiêng

Rối loạn chức năng tự động

Các triệu chứng tiến triển chỉ trong vài phút sau khi đứng dậy

Huyết áp tụt khi đứng dậy

Đánh giá lâm sàng

Đôi khi cần tiến hành nghiệm pháp bàn nghiêng

Bất động do nằm lâu

Các triệu chứng tiến triển chỉ trong vài phút sau khi đứng dậy

Huyết áp tụt khi đứng dậy

Đánh giá lâm sàng

Đôi khi cần tiến hành nghiệm pháp bàn nghiêng

Thiếu máu

Mệt mỏi kéo dài, đôi khi đi ngoài phân đen, mất máu nhiều qua kinh nguyệt

Công thức máu hoặc hematocrit

Rối loạn nội tiết (ví dụ: suy tuyến thượng thận, suy giáp)

Các triệu chứng tiến triển chỉ trong vài phút sau khi đứng dậy

Các triệu chứng thường liên quan của bệnh nội tiết nền

Bảng xét nghiệm chuyển hóa cơ bản

Đo cortisol buổi sáng

Hormone kích thích tuyến giáp (TSH)

Mạch máu não

Cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua ở động mạch nền hoặc đột quỵ

Đôi khi liệt thần kinh sọ và thất điều

CT hoặc MRI

Đau nửa đầu

Các triệu chứng aura thị giác, sợ ánh sáng; triệu chứng xảy ra một bên

Thiếu các triệu chứng một bên trong trường hợp đau nửa đầu do động mạch nền

Đánh giá lâm sàng

Khác

Đứng lâu

Tiền sử thường rõ ràng, không có triệu chứng khác

Đánh giá lâm sàng

Mang thai

Nữ giới khỏe mạnh trong độ tuổi sinh đẻ; không có các triệu chứng khác

Thường mang thai giai đoạn sớm hoặc chưa nhận ra mình mang thai

Test kiểm tra thai qua nước tiểu

Tăng thông khí

Thường có cảm giác ngứa quanh miệng hoặc ở ngón tay ngón tay trước khi ngất

Thường xuất hiện khi đang xúc động mạnh

Đánh giá lâm sàng

Hạ đường huyết

Thay đổi tri giác cho đến khi được điều trị, hiếm khi khởi phát đột ngột, vã mồ hôi,

Thường có tiền sử đái tháo đường hoặc u tụy nội tiết insulin

Đường máu mao mạch

Đáp ứng với truyền glucose

Bệnh lý tâm thần

Không có ngất thực sự (bệnh nhân vẫn có thể đáp ứng một phần, hoặc không đáp ứng nhất quán trong khi ngất)

Khám thường quy

Thường có tiền sử bệnh lý tâm thần

Đánh giá lâm sàng

* Tất cả các bệnh nhân đều cần làm điện tâm đồ và đo độ bão hòa oxy trong máu.