Các thay đổi trong hành vi ăn uống ở trẻ em có thể dao động từ sự thay đổi khẩu vị theo độ tuổi cho đến các chứng rối loạn ăn uống nghiêm trọng hoặc thậm chí đe dọa tính mạng như chán ăn tâm thần, chứng cuồng ăn và ăn uống vô độ. Rối loạn ăn uống cũng có thể dẫn đến ăn quá nhiều và béo phì (xem thêm Béo phì ở thanh thiếu niên) (1).
Cha mẹ của trẻ nhỏ thường lo lắng rằng trẻ không ăn đủ hoặc ăn quá nhiều, ăn những loại thực phẩm không phù hợp, từ chối ăn một số loại thực phẩm nhất định (xem thêm Rối loạn ăn uống hạn chế/tránh ăn [ARFID]) hoặc có hành vi không phù hợp trong giờ ăn (ví dụ: lén cho thú cưng ăn, ném hoặc cố tình làm rơi thức ăn) (2).
Đánh giá cần phải bao gồm lịch sử chi tiết về tần suất, thời gian và cường độ của vấn đề. Sự tăng trưởng cần được đánh giá dựa trên chiều cao hoặc chiều dài và cân nặng, được đo và vẽ trên biểu đồ thích hợp (xem biểu đồ tăng trưởng của Tổ chức Y tế Thế giới [từ khi sinh ra đến 2 tuổi] và biểu đồ tăng trưởng của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh [sau 2 tuổi]). Thông thường, khi cha mẹ được xem biểu đồ cho thấy trẻ đang phát triển với tốc độ bình thường, mối lo ngại của họ về việc ăn uống sẽ giảm bớt.
Trẻ em cần phải được đánh giá về tình trạng rối loạn ăn uống nếu:
Họ nói lên những lo lắng dai dẳng về sự biểu hiện bề ngoài hoặc trọng lượng cơ thể.
Cân nặng của trẻ giảm hoặc duy trì ở độ tuổi mà sự tăng trưởng và tăng cân được dự kiến.
Trọng lượng bắt đầu tăng với tốc độ nhanh hơn đáng kể so với tốc độ tăng trưởng trước đây.
Những lo lắng dai dẳng về ngoại hình có thể làm dấy lên nghi ngờ về chứng rối loạn lo âu về ngoại hình.
Hầu hết các vấn đề về hành vi ăn uống không kéo dài đủ lâu để ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển. Nếu trẻ có biểu hiện tốt và tăng trưởng tiến triển ổn định trong phạm vi chấp nhận được, cha mẹ cần phải được trấn an và khuyến khích giảm thiểu xung đột và ép buộc liên quan đến ăn uống. Mối quan tâm của cha mẹ kéo dài và quá mức có thể thực sự góp phần vào rối loạn ăn uống tiếp theo.
Nếu cha mẹ lo lắng rằng trẻ không ăn một số loại thực phẩm nhất định hoặc không ăn đủ, thì việc ép ăn sẽ không làm tăng lượng thức ăn; trẻ có thể có phản ứng cảm xúc tiêu cực với thức ăn hoặc có thể ngậm thức ăn trong miệng, nhổ ra hoặc thậm chí nôn mửa. Cha mẹ nên cho trẻ ăn khi ngồi cùng bàn với gia đình mà không có bất kỳ sự xao nhãng nào như tivi, thiết bị kỹ thuật số hoặc thú cưng và tránh liên tưởng thức ăn với những cảm xúc tích cực hoặc tiêu cực quá mức. Việc ăn nên dừng lại sau 20 đến 30 phút mà không có bình luận về những thứ trẻ ăn hay không ăn. Trẻ em nên tham gia vào việc lau rửa bất kỳ loại thực phẩm nào bị ném xuống hoặc vô ý rơi xuống sàn nhà. Những kỹ thuật này, cùng với việc hạn chế các bữa ăn phụ giữa bữa ăn sáng và ăn chiều, thường khôi phục mối liên quan giữa sự thèm ăn, số lượng ăn và nhu cầu dinh dưỡng của trẻ.
(Xem thêm Tổng quan các vấn đề về hành vi ở trẻ em.)
Tài liệu tham khảo
1. Pastore M, Indrio F, Bali D, Vural M, Giardino I, Pettoello-Mantovani M. Alarming Increase of Eating Disorders in Children and Adolescents. J Pediatr. 2023;263:113733. doi:10.1016/j.jpeds.2023.113733
2. Fonseca NKO, Curtarelli VD, Bertoletti J, et al. Avoidant restrictive food intake disorder: recent advances in neurobiology and treatment. J Eat Disord. 2024;12(1):74. Xuất bản ngày 7 tháng 6 năm 2024. doi:10.1186/s40337-024-01021-z
