Nên lấy bọ ve ra khỏi da để ngăn ngừa bệnh lây truyền qua bọ ve (ví dụ: sốt đốm Rocky Mountain, bệnh Lyme, bệnh sốt mò, bệnh liệt do ve, bệnh do babesia, bệnh do anaplasma, bệnh do ehrlichia, viêm não do ve truyền).
(Xem thêm Ve cắn.)
Chỉ định lấy bọ ve
Có ve bám vào da
Chống chỉ định lấy bọ ve
không
Biến chứng của lấy bọ ve
Việc loại bỏ bọ ve không đủ hoặc một phần có thể gây nhiễm trùng hoặc hình thành u hạt mạn tính.
Thiết bị dùng để lấy bọ ve
Dung dịch làm sạch (ví dụ: chlorhexidine)
Kẹp đầu thẳng hoặc đầu cong
Nhíp
Dao mổ số 11
Găng tay không vô trùng
Cân nhắc bổ sung trong việc lấy bọ ve
Cần loại bỏ ve càng sớm càng tốt để giảm phản ứng miễn dịch qua da và khả năng lây truyền bệnh. Phần miệng của bọ ve trở nên kết dính trong vòng 5 đến 30 phút sau khi tiếp xúc với da của vật chủ.
Tạo tư thế trong việc lấy bọ ve
Tư thế để có khả năng tiếp xúc tốt nhất với con ve
Mô tả từng bước của việc lấy bọ ve
Dùng kẹp cùn (1) có đầu cong vừa phải, đặt song song với da để kẹp chặt phần miệng của ve càng sát da càng tốt.
Dùng lực kéo nhẹ nhàng, ổn định để loại bỏ con ve.
Không bóp, nghiền, vặn hoặc giật cơ thể của ve. Làm như vậy có thể tống các tác nhân lây nhiễm ra.
Nếu phần miệng bị sót lại, hãy loại bỏ phần đó bằng nhíp hoặc mũi dao mổ càng nhiều càng tốt.
Làm sạch vùng đó bằng xà bông và nước hoặc chất tẩy rửa vết thương kháng khuẩn nhẹ như chlorhexidine.
Chăm sóc sau khi lấy bọ ve
Mối quan tâm chính là tình trạng lây truyền các bệnh do ve truyền. Bản thân vết cắn là bề ngoài và hiếm khi có vấn đề.
Bệnh nhân nên quay lại nếu có bất kỳ cơn đau tại chỗ, sưng hoặc ban đỏ nào hoặc nếu xuất hiện các triệu chứng toàn thân (ví dụ: sốt, đau đầu, đau khớp, khó chịu) trong vòng 4 tuần sau khi bị cắn; hầu hết các bệnh do ve truyền, ngoại trừ bệnh Lyme, thường xuất hiện sớm hơn.
Con ve có thể được lưu lại để phân tích trong phòng thí nghiệm nhằm kiểm tra bệnh truyền qua con ve ở khu vực địa lý mà bệnh nhân mắc phải con ve.
Kháng sinh dự phòng
Thuốc doxycycline dự phòng để ngăn ngừa bệnh Lyme (2) chỉ nên được sử dụng khi đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn sau:
Con ve bám vào có thể được xác định một cách đáng tin cậy là ve Ixodes scapularis trưởng thành hoặc ve non.
vết cắn được xác đinh khi có ≥ 36 giờ bám vào da (dựa trên mức độ tiếp xúc của ve với máu hoặc thời gian phơi nhiễm).
Dự phòng có thể được bắt đầu trong vòng 72 giờ sau khi loại bỏ bọ chét.
Bệnh nhân sống hoặc đã đến thăm khu vực có ≥ 20% số ve này bị nhiễm Borrelia burgdorferi (thường chỉ ở một số vùng của New England, một số vùng của các tiểu bang Trung Đại Tây Dương và một số vùng của Minnesota và Wisconsin).
Doxycycline chỉ biij chống chỉ định ở phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, trẻ em < 8 tuổi và những người đã từng bị dị ứng với kháng sinh tetracycline.
Doxycycline được cho dùng dưới dạng liều uống duy nhất 200mg cho người lớn và 4,4mg/kg (tối đa 200 mg) cho trẻ em.
Không nên dùng kháng sinh dự phòng vết cắn do ve cắn.
Cảnh báo và lỗi thường gặp khi lấy bọ ve
Không nên sử dụng các phương pháp khác để buộc ve rời khỏi cơ thể (chẳng hạn như sử dụng dầu hỏa, sơn móng tay, diêm nóng hoặc cồn). Những phương pháp này có thể khiến ve ựa ra và do đó làm tăng khả năng nhiễm bệnh.
Mẹo và thủ thuật trong việc lấy bọ ve
Kẹp cần được kéo từ từ và đều đặn, hướng thẳng ra khỏi da mà không bị cong lệch. Kẹp đầu cong là tốt nhất vì đường cong có thể được đặt lên da trong khi tay cầm vẫn còn đủ xa da để nắm bắt dễ dàng.
Tài liệu tham khảo
1. Huygelen V, Borra V, De Buck E, Vandekerckhove P. Effective methods for tick removal: A systematic review. J Evid Based Med. 2017;10(3):177–188. doi: 10.1111/jebm.12257
2. US Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Tickborne Diseases of the United States. Truy cập ngày 6 tháng 5 năm 2025.
