Căn nguyên của huyết khối xoang hang
Các xoang hang là các xoang rỗng có cấu trúc bè ở nền sọ có chức năng dẫn lưu máu từ các tĩnh mạch mặt. Huyết khối xoang hang là một biến chứng rất hiếm gặp của các nhiễm trùng thường gặp ở vùng mặt, đáng chú ý nhất là mụn mũi (50%), viêm xoang Viêm xoang Viêm xoang là viêm các xoang cạnh mũi do nhiễm virus, vi khuẩn hoặc nấm hoặc phản ứng dị ứng. Triệu chứng bao gồm ngạt mũi, chảy mũi mủ, và đau mặt hoặc nặng vùng mặt; đôi khi đau đầu, đau nhức... đọc thêm bướm hoặc sàng (30%), và nhiễm trùng răng miệng (10%). Hầu hết các mầm bệnh phổ biến là Staphylococcus aureus (70%), tiếp theo là chủng Streptococcus; các vi khuẩn kị khí phổ biến hơn trong các trường hợp nhiễm trùng răng hoặc xoang.
Huyết khối xoang bên (liên quan đến viêm xương chũm Viêm xương chũm Viêm xương chũm là một nhiễm trùng do vi khuẩn trong các tế bào xương chũm, thường xảy ra sau khi viêm tai giữa cấp. Các triệu chứng bao gồm đỏ, đau, sưng, và bùng nhùng ở xương chũm, với vành... đọc thêm ) và huyết khối của xoang dọc trên (có liên quan đến viêm màng não do vi khuẩn Viêm màng não do vi khuẩn cấp tính Viêm màng não cấp do vi khuẩn là sự viêm nhiễm cấp tính của màng não và khoang dưới nhện gây ra bởi vi khuẩn. Các triệu chứng thường bao gồm đau đầu, sốt và gáy cứng. Chẩn đoán dựa vào xét nghiệm... đọc thêm ) xảy ra nhưng hiếm hơn huyết khối xoang hang.
Sinh lý bệnh của huyết khối xoang hang
Các dây thần kinh sọ 3, 4, và 6 và các nhánh mắt và hàm của dây thần kinh sọ thứ 5 nằm sát với xoang hang và thường bị ảnh hưởng trong huyết khối xoang hang. Các biến chứng của huyết khối xoang hang bao gồm viêm não màng não, áp xe não Áp xe não Áp xe não là sự tích tụ mủ trong nhu mô não. Các triệu chứng có thể bao gồm đau đầu, mệt mỏi, sốt và dấu hiệu thần kinh khu trú. Chẩn đoán bằng MRI hoặc CT có tiêm thuốc cản quang. Điều trị... đọc thêm , đột quỵ Tổng quan về Đột quỵ Đột quỵ là một nhóm bệnh không đồng nhất liên quan đến sự gián đoạn đột ngột và cục bộ của dòng máu não gây ra tổn thương thần kinh. Đột quỵ có thể là Thiếu máu cục bộ (80%), điển hình là do... đọc thêm , mù Mất Thị lực Cấp tính Mất thị lực thường được coi là cấp tính nếu nó tiến triển trong vòng vài phút đến vài ngày. Mất thị lực có thể ảnh hưởng đến một hoặc cả hai mắt và tất cả hoặc một phần của thị trường. Bệnh... đọc thêm , và suy tuyến yên Thiếu hụt hormone tuyến yên chọn lọc Các thiếu hụt có chọn lọc các hormone tuyến yên có thể có biểu hiện giai đoạn sớm của suy tuyến yên toàn bộ. Bệnh nhân phải được theo dõi để phát hiện các dấu hiệu của thiếu hụt các hormone... đọc thêm .
Các triệu chứng và dấu hiệu của huyết khối xoang hang
Các triệu chứng ban đầu của huyết khối xoang hang là đau đầu nhiều hoặc đau trên mặt, thường một bên và khu trú vào các vùng sau hốc mắt và trán. Sốt cao là biểu hiện thường gặp. Sau đó, liệt cơ mắt (thường là dây thần kinh sọ thứ 6 trong giai đoạn đầu, có thể liên quan đến hội chứng Horner Hội chứng Horner Hội chứng Horner bao gồm các triệu chứng sụp mi, co đồng tử, và giảm tiết mồ hôi do rối loạn chức năng giao cảm cổ. (Xem thêm Tổng quan về Hệ thần kinh tự chủ.) Hội chứng Horner xảy ra khi con... đọc thêm ), chứng lồi mắt, phù mi mắt phát sinh và thường trở thành hai bên. Mất hoặc giảm cảm giác mặt. Giảm mức độ ý thức, lú lẫn, co giật, và suy giảm thần kinh khu trú là những dấu hiệu của sự lây lan hệ thần kinh trung ương (CNS). Bệnh nhân có huyết khối xoang hang có thể có bất thường kích thước đồng tử hai bên hoặc co đồng tử (rối loạn chức năng thần kinh sọ não thứ 3), phù gai Phù gai thị Phù gai là tình trạng phù của gai thị do tăng áp lực nội sọ. Gai thị phồng lên không do tăng áp lực nội so (ví dụ tăng huyết áp ác tính, tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc) không được coi là phù... đọc thêm và mất thị lực.
Chẩn đoán huyết khối xoang hang
MRI hoặc CT
Huyết khối xoang hang thường bị bỏ sót vì hiếm gặp. Cần cẩn trọng ở những bệnh nhân có các triệu chứng phù hợp với viêm tổ chức hốc mắt Viêm tổ chức hốc mắt và viêm tổ chức trước vách Viêm tổ chức trước vách (viêm quanh hốc mắt) là nhiễm trùng của mí mắt và vùng da xung quanh trước vách. Viêm tổ chức hốc mắt là nhiễm trùng mô hốc mắt sau vách. Nguyên nhân có thể do nhiễm... đọc thêm . Các đặc điểm phân biệt huyết khối xoang hang với viêm tổ chức hốc mắt gồm liệt dây thần kinh sọ, liên quan hai mắt và thay đổi trạng thái tinh thần.
Chẩn đoán dựa vào hình ảnh học thần kinh. MRI tốt hơn nhưng CT cũng rất hữu ích. Chụp tĩnh mạch MR có tăng cường chất cản quang (MRV) và CT tĩnh mạch đồ nhạy cảm hơn chụp CT hoặc MRI. Các xét nghiệm hỗ trợ bao gồm cấy máu và chọc dịch não tủy Chọc dịch não tủy Chọc dịch não tủy được dùng để: Đánh giá áp lực nội sọ và thành phần dịch não tủy (CSF) (xem bảng ) Điều trị giảm áp lực nội sọ (ví dụ, tăng áp lực nội sọ vô căn) Tiêm các thuốc hoặc chất tương... đọc thêm .
Tiên lượng huyết khối xoang hang
Tỷ lệ tử vong trong thời đại kháng sinh là khoảng 15 đến 20%. Thêm 40% số ca phát triển các di chứng nghiêm trọng (ví dụ, đau mắt, mù, đột quỵ, suy tuyến yên), có thể là vĩnh viễn.
Điều trị huyết khối xoang hang
Kháng sinh đường tĩnh mạch liều cao
Đôi khi sử dụng corticosteroid
Đôi khi cần điều trị thuốc chống đông
Liệu pháp kháng sinh bắt đầu cho bệnh nhân huyết khối xoang hang gồm nafcillin hoặc oxacillin 1 đến 2 g, 4 tiếng một lần phối hợp với cephalosporin thế hệ 3 (ví dụ: ceftriaxine 1 g, 12 tiếng một lần). Ở những vùng phổ biến S. aureus kháng methicillin, vancomycin 1 g đường tĩnh mạch, 12 tiếng một lần nên được thay thế cho nafcillin hoặc oxacillin. Cần bổ sung kháng sinh diệt vi khuẩn kị khí (ví dụ, metronidazole 500 mg x 8 giờ một lần) nếu có viêm xoang hoặc nhiễm trùng răng.
Trong trường hợp có viêm xoang bướm Điều trị Viêm xoang là viêm các xoang cạnh mũi do nhiễm virus, vi khuẩn hoặc nấm hoặc phản ứng dị ứng. Triệu chứng bao gồm ngạt mũi, chảy mũi mủ, và đau mặt hoặc nặng vùng mặt; đôi khi đau đầu, đau nhức... đọc thêm , cần chỉ định phẫu thuật dẫn lưu xoang, đặc biệt nếu không có cải thiện trên lâm sàng đối với kháng sinh trong vòng 24 giờ.
Điều trị thứ cấp huyết khối xoang hang có thể bao gồm corticosteroid (ví dụ, dexamethasone 10 mg đường tĩnh mạch hoặc uống, 6 giờ một lần) để điều trị rối loạn chức năng thần kinh sọ. Chống đông máu còn nhiều tranh cãi; Heparin không phân đoạn và trọng lượng phân tử thấp đã được sử dụng ở những bệnh nhân không có chống chỉ định, nhưng bằng chứng xác định hiệu quả của thuốc này sẽ cần được nghiên cứu thêm.
Thông tin thêm
Tài nguyên bằng tiếng Anh sau đây có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của tài liệu này.
Plewa MC, Tadi P, Gupta M: Cavernous sinus thrombosis. StatPearls Publishing, Treasure Island, 2020.