Bệnh lắng đọng tinh thể Canxi Phosphat căn bản và bệnh lắng đọng tinh thể Canxi Oxalat

Hầu hết các chất vôi hóa bệnh lý trong cơ thể đều chứa hợp chất cacbonat thay cho hydroxyapatit và octacalcium phosphat. Bởi vì các tinh thể siêu vi này là canxi phosphat không chứa gốc axit, thuật ngữ canxi phosphat cơ bản (BCP) là chính xác hơn nhiều so với apatit. Những tinh thể siêu vi này xuất hiện trong các khối giống như quả cầu tuyết trong các tình trạng thấp khớp (ví dụ, viêm gân canxi hóa, viêm quanh khớp canxi hóa, một số trường hợp trong xơ cứng bì hệ thống tiến triển và viêm da cơ). Chúng cũng xuất hiện trong các dịch khớp và sụn khớp của các bệnh nhân với bệnh lý khớp thoái hóa toàn bộ hóa đủ để làm hẹp khe khớp trên X-quang.

Các tinh thể BCP có thể phá hủy các khớp và có thể gây ra tình trạng viêm khớp hoặc quanh khớp nghiêm trọng.

Hội chứng khớp vai/đầu gối Milwaukee, một bệnh phá hủy khớp mạn tính chủ yếu gặp ở nữ giới cao tuổi thường xuất hiện ở khớp vai và thường ở khớp gối. Hội chứng này được đặc trưng bởi tràn dịch màng hoạt dịch lớn nhưng viêm không đáng kể mạn tính.

Viêm khớp bàn ngón chân cái cấp tính do lắng đọng BCP quanh khớp có thể giống bệnh gút; nó xảy ra như một hội chứng riêng biệt ở phụ nữ trẻ (ít gặp ở nam giới trẻ) và được điều trị giống như gút cấp tính. Chẩn đoán vôi hóa quanh khớp mịn hoặc dày đặc xuất hiện trên phim X quang trong đợt bùng phát cấp tính có thể tự khỏi sau vài tuần đến vài tháng.

Ngoài xét nghiệm dịch khớp, nên chụp X-quang các khớp có triệu chứng. Trên x-ray, tinh thể BCP có thể được nhìn thấy mờ đục như đám mây xung quanh khớp; các tinh thể thường tự tiêu đi trong vài tháng hoặc thỉnh thoảng trong vài ngày. Việc xét nghiệm chính xác các tinh thể BCP trong dịch khớp thường khó. Các khối tinh thể thường chỉ có thể được xác định bằng nhuộm canxi đặc biệt hoặc kính hiển vi điện tử. Các khối không lưỡng chiết dưới ánh sáng phân cực.

Điều trị bệnh lắng đọng tinh thể BCP bằng colchicin uống, một NSAID, hoặc nếu bị tổn thương một khớp lớn thì tiêm corticosteroid este dạng tinh thể treo vào nội khớp. Điều trị cũng tương tự như với bệnh gút cấp tính.

Bệnh lắng đọng tinh thể canxi oxalat là vô cùng hiếm gặp. Nó thường xảy ra nhất ở những bệnh nhân tăng ure huyết được thẩm tách máu hoặc lọc màng bụng, đặc biệt là những người điều trị bằng axit ascorbic (vitamin C), mà được chuyển hóa thành oxalat. Tuy nhiên, thay đổi dịch trao đổi trong lọc máu đã dẫn đến gần như biến mất căn bệnh này.

Các tinh thể có thể lắng đọng ở thành mạch máu và da, cũng như các khớp. Các tinh thể xuất hiện dương tính hoặc không xác định dưới dạng cấu trúc tháp đôi lưỡng chiết. Dịch khớp có thể có > 2000 bạch cầu/mcL. Trên X-quang, các tinh thể canxi oxalat không thể phân biệt được với canxi hóa quanh khớp của BCP hoặc các lắng đọng tinh thể CPPD trong sụn khớp.

Điều trị bệnh lắng đọng tinh thể canxi oxalat cũng giống như bệnh viêm khớp do canxi pyrophosphat (bệnh lắng đọng tinh thể CPPD).