Làm thế nào để thực hiện các động tác Heimlich ở người lớn tỉnh táo

TheoDorothy Habrat, DO, University of New Mexico School of Medicine
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 7 2022

Nghiệm pháp Heimlich (đẩy bụng) là một quy trình sơ cứu nhanh chóng để điều trị nghẹt thở do tắc nghẽn đường hô hấp trên bởi dị vật, điển hình là thức ăn hoặc đồ chơi. Các động tác đẩy ngực và vỗ lưng cũng có thể được sử dụng nếu cần.

(Xem thêm Tổng quan về ngừng thởThiết lập và kiểm soát đường thở.)

Chỉ định làm nghiệm pháp Heimlich

  • Nghẹn thở do tắc nghẽn đường thở trên nghiêm trọng do dị vật là dấu hiệu bởi không có khả năng nói, ho, hoặc hít thở đầy đủ

Nghiệm pháp Heimlich và các nghiệm pháp cần được sử dụng khi tắc nghẽn đường thở nặng và đe dọa tính mạng. Nếu người bị nghẹt sặc có thể nói, ho mạnh hoặc thở đầy đủ thì không cần can thiệp.

Chống chỉ định của nghiệm pháp Heimlich

Chống chỉ định tuyệt đối

Chống chỉ định tương đối

  • Trẻ em < 20 kg (45 lb; thường là < 5 tuổi) chỉ nên nhận các lực đẩy và vỗ lưng vừa phải.

  • Những bệnh nhân béo phì và phụ nữ trong kỳ cuối thai kỳ nên đẩy ngực thay vì đẩy bụng.

Các biến chứng của nghiệm pháp Heimlich

  • Chấn thương hoặc gãy xương sườn

  • Tổn thương nội tạng

Cân nhắc bổ sung cho nghiệm pháp Heimlich

  • Thủ thuật cấp cứu nhanh này được thực hiện ngay lập tức bất cứ khi nào người bị nghẹt sặc.

  • Sử dụng lực đột ngột, đáng kể là thích hợp cho các thao tác này. Tuy nhiên, đánh giá lâm sàng là cần thiết để tránh các lực quá mạnh có thể gây chấn thương.

  • Nghiệm pháp Heimlich được nhiều người biết đến và sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, các động tác đẩy ngực và vỗ lưng có thể tạo ra áp lực đường thở cao hơn. Có thể sử dụng nhiều thao tác liên tiếp nếu thao tác ban đầu không loại bỏ được vật cản.

Giải phẫu liên quan cho nghiệm pháp Heimlich

  • Các nắp thanh môn thường bảo vệ đường hô hấp khỏi dị vật hít vào (ví dụ thức ăn).

  • Dị vật bị hít phải có thể ở trên hoặc dưới dây thanh quản.

Tư thế cho nghiệm pháp Heimlich

  • Nói chung, người cứu hộ đứng phía sau người hoặc quỳ gối sau trẻ bị nghẹt sặc.

Mô tả từng bước của nghiệm pháp Heimlich

Xác định xem có tắc nghẽn đường khí nghiêm trọng không

  • Tìm các dấu hiệu như không thể nói, ho hoặc thở đầy đủ.

  • Xem có tình trạng bàn tay nắm chặt cổ họng, không, đó là tín hiệu cấp cứu phổ biến của tình trạng tắc nghẽn đường thở nghiêm trọng.

  • Hỏi: "Bạn có bị nghẹn?"

  • Nếu bệnh nhân có thể nói và thở, hãy khuyến khích họ ho nhưng không bắt đầu các thao tác khai thông đường thở; thay vào đó là sắp xếp việc đánh giá về y khoa.

  • Nếu người nghẹt sặc gật đầu có và không thể nói, ho, hoặc hít thở đầy đủ, điều đó gợi ý tắc nghẽn đường thở nghiêm trọng và cần các động tác khai thông đường thở.

Điều trị nghẹt sặc cho người lớn hoặc trẻ em còn tỉnh táo

  • Đứng ngay phía sau người lớn đang bị nghẹt sặc hoặc quỳ sau trẻ nghẹt sặc.

  • Bắt đầu với động tác đẩy bụng dành cho những người không mang thai hoặc béo phì; đẩy ngực dành cho bệnh nhân béo phì và phụ nữ cuối thai kỳ.

  • Xen kẽ giữa các hiệp động tác đẩy bụng (nghiệm pháp Heimlich), đẩy ngực và vỗ lưng khi cần thiết để giải tỏa vật cản.

  • Tiếp tục cho đến khi tháo bỏ tắc nghẽn hoặc sẵn sàng kiểm soát đường thở nâng cao.

    Nếu người đó mất ý thức, hãy bắt đầu hồi sức tim phổi (CPR). Sau mỗi hiệp ép ngực, hãy nhìn vào bên trong miệng bệnh nhân trước khi thổi nghạt cấp cứu và loại bỏ bất kỳ vật cản nào có thể nhìn thấy được. Đừng ngoáy ngón tay mà không quan sát.

Động tác đẩy bụng (nghiệm pháp Heimlich):

  • Vòng hai cánh tay quanh phần giữa thân người của bệnh nhân.

  • Một tay nắm chặt và đặt giữa đường giữa rốn và mũi ức.

  • Tay kia nắm lấy nắm đấm (xem hình Ấn bụng khi nạn nhân đứng hoặc ngồi).

  • Đẩy mạnh nắm đấm và hướng lên trên bằng cách kéo cả hai cánh tay quay ra sau và lên trên.

  • Lặp đi lặp lại thật nhanh động tác đẩy từ 6 đến 10 lần, nếu cần.

Đẩy bụng khi nạn nhân đứng hoặc ngồi (tỉnh táo)

Đẩy ngực:

  • Vòng hai cánh tay quanh phần giữa thân người của bệnh nhân.

  • Nắm chặt một bàn tay thành nắm đấm và đặt nó trên nửa dưới của xương ức.

  • Dùng bàn tay còn lại nắm lấy nắm đấm đó.

  • Kéo cả hai cánh tay thật mạnh ra sau để đẩy một nhát thật mạnh vào trong.

  • Lặp đi lặp lại thật nhanh động tác đẩy từ 6 đến 10 lần, nếu cần.

Vỗ lưng:

  • Vòng một tay quanh eo để hỗ trợ phần thân trên của bệnh nhân; có thể đặt trẻ nhỏ nằm vắt qua hai chân của bạn.

  • Gập eo nghiêng người về phía trước, khoảng 90 độ nếu có thể.

  • Sử dụng gót của bàn tay kia của bạn, nhanh chóng thực hiện 5 lần vỗ mạnh giữa hai bả vai của người đó.

Chăm sóc sau khi làm nghiệm pháp Heimlich

  • Bệnh nhân có bất kỳ triệu chứng nào còn lại sau khi loại bỏ dị vật nên được đánh giá về mặt y tế.

Cảnh báo và các lỗi thường gặp đối với nghiệm pháp Heimlich

  • Không nên thử sử dụng phương pháp Heimlich nếu người bị nghẹt sặc có thể nói, ho mạnh hoặc thở hoàn toàn.

  • Ở bệnh nhân béo phì và phụ nữ vào cuối của thai kỳ, sử dụng đẩy ngực thay vì đẩy bụng.

Lời khuyên và thủ thuật cho nghiệm pháp Heimlich

  • Thủ thuật Heimlich có thể gây nôn. Mặc dù nôn ói có thể giúp đánh bật dị vật khí quản, nhưng nó không nhất thiết có nghĩa là đường thở đã được làm sạch.

Thông tin thêm

Sau đây là một nguồn thông tin bằng tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của tài liệu này.

  1. American Heart Association: Basic Life Support (BLS) Provider Manual. Dallas, American Heart Association, 2016.