Cách dẫn lưu máu tụ ngoài tai

TheoElizabeth A. Dinces, MD, MS, Einstein/Montefiore Medical Center
Xem xét bởiLawrence R. Lustig, MD, Columbia University Medical Center and New York Presbyterian Hospital
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa đã sửa đổi Thg 5 2025
v50252585_vi

Máu tụ ngoài tài được dẫn lưu để phòng ngừa biến dạng mạn tính đối với sụn nằm bên dưới.

Tụ máu tai là do chấn thương bằng vật tầy trực tiếp vào tai ngoài, thường xảy ra nhất ở đô vật, võ sĩ quyền anh và cầu thủ bóng bầu dục. Chấn thương có thể gây tụ máu làm chia tách giữa tổ chức màng sụn tai với sụn nằm bên dưới và gây gián đoạn mạch máu nuôi dưỡng sụn. Nếu màng sụn và mạch máu của nó không được liên kết trở lại với sụn, có thể có sẹo và biến dạng vĩnh viễn đối với sụn (tai hình hoa súp lơ).

Mục tiêu của điều trị là loại bỏ hoàn toàn khối máu tụ dưới màng cứng và thay thế màng sụn trở lại bề mặt sụn để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tái kết dính và ngăn chặn sự tái tích tụ của khối máu tụ và dị dạng sụn.

Việc chọc hút khối máu tụ ở tai bằng kim không còn được khuyến nghị nữa do nguy cơ cao bị tái phát khối máu tụ đó (1). Thủ thuật này chỉ tập trung vào việc rạch và dẫn lưu (2).

Các chỉ định dẫn lưu khối tụ máu ở tai

  • Sưng nhẹ khu trú trên loa tai trong vòng 7 ngày sau chấn thương

Nếu đã quá 7 ngày kể từ khi bị thương, bệnh nhân cần phải được chuyển đến bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng để điều trị tình trạng viêm màng sụn đang diễn ra và có thể can thiệp bằng phẫu thuật (hút dịch hoặc cắt lọc) để ngăn ngừa tình trạng sụn dày lên.

Chống chỉ định dẫn lưu khối tụ máu ở tai

Chống chỉ định tuyệt đối

  • không

Chống chỉ định tương đối

  • Viêm mô tế bào hoặc các bệnh nhiễm trùng mô mềm khác gần vùng tụ máu

  • Vết rách chưa được xử lý, đặc biệt là với sụn bị lộ ra (xử lý sụn và vết rách)

  • Tụ máu mạn tính hoặc tái phát (giới thiệu đến bác sĩ chuyên khoa tai họng)

  • Tạng chảy máu

Các biến chứng của dẫn lưu khối tụ máu ở tai

  • Nhiễm trùng

  • Viêm sụn

  • Tình trạng tái tụ dịch của khối máu tụ, có thể dẫn đến hình thành sẹo và nếu không được điều trị, cuối cùng sẽ hình thành tai hình súp lơ

Thiết bị dẫn lưu khối máu tụ ở tai

  • Găng tay sạch

  • Dung dịch khử trùng (ví dụ, chlorhexidine, povidone iodine)

  • Lidocaine 1%, không epinephrine, ống tiêm 3-mL, kim tiêm 25-gauge

  • Dao mổ, #15

  • Kẹp cầm máu hoặc dụng cụ tương tự để phẫu tích

  • Ống hút nhỏ

  • Xi lanh

  • Nước muối sinh lý thông thường vô trùng

  • Tùy chọn: Dầu khoáng vô trùng

  • Vật tư băng ép/bolster: Cuộn gạc nha khoa, bông khô, gạc thấm vaseline hoặc gạc thường 4 × 4, băng gạc quấn và băng dính y tế

  • Thuốc mỡ kháng sinh

Giải phẫu liên quan trong dẫn lưu khối máu tụ ở tai

  • Tụ máu có thể ở đằng trước, đằng sau hoặc cả hai.

  • Da tai ngoài thường gắn sít vào màng sụn, và nếu nó không được duy trì bằng áp lực thì sụn bên dưới có thể hoại tử hoặc biến dạng theo thời gian.

  • Cấu hình sụn của tai ngoài tương đối cân xứng ở hầu hết mọi người, và điều này có thể giúp xác định vị trí mà từ đó cải thiện tụ máu lớn đằng trước.

Vị trí dẫn lưu khối máu tụ ở tai

  • Trong trường hợp tụ máu đằng sau: Tư thế nằm nghiêng ở bên không bị ảnh hưởng

  • Trong trường hợp tụ máu đằng trước: Nằm ngửa sao cho đầu hơi quay về bên không bị ảnh hưởng

Mô tả từng bước trong dẫn lưu khối máu tụ ở tai

  • Trong khi đeo găng tay vô trùng, hãy vệ sinh vành tai và vùng da xung quanh bằng dung dịch sát trùng.

  • Gây tê vành tai bằng lidocaine 1% không có epinephrine bằng cách phong bế dây thần kinh tai hoặc gây tê thấm trực tiếp xung quanh khối máu tụ. Có thể dùng kem lidocaine-prilocaine để gây tê tại chỗ làm biện pháp bổ sung hoặc biện pháp thay thế.

  • Dùng lưỡi dao mổ #15 rạch lên da dọc mép sau của nơi tụ máu. Rà theo độ cong của tai ngoài trên nếp nhăn da hoặc ở mép của nơi thay đổi hình dạng của sụn để dấu đi vết sẹo.

  • Nhẹ nhàng tách da và màng sụn bên trên khỏi khối máu tụ và sụn bên dưới bằng kẹp cầm máu hoặc dụng cụ tương tự.

  • Loại bỏ hoàn toàn khối máu tụ bằng tay.

  • Dùng nước muối thường vô trùng rửa bao tụ máu.

  • Dùng gạc làm khô vùng này.

  • Bôi thuốc mỡ kháng sinh lên mép rạch.

  • Dùng ngón tay nhẹ nhàng ấn màng sụn lên trên sụn; băng ép sẽ giúp chúng tiếp xúc gần.

  • Đặt bông khô vào ống tai ngoài.

  • Nhét đầy tất cả các khe hở bên ngoài tai bằng gạc tẩm vaseline, cuộn gạc nha khoa hoặc gạc thấm nước muối sinh lý vô trùng hoặc dầu khoáng.

  • Các khối tụ máu ở cả đằng trước lẫn đằng sau cần có những tấm lót được khâu vào với nhau bằng chỉ sợi đơn; các gạc cuộn đặc biệt phù hợp với nghiệm pháp này.

  • Đặt vài lớp gạc đằng sau tai để đỡ phần sau của tai trước áp lực của băng gạc. Trước hết, hãy cắt băng gạc thành hình chữ V để khớp vào tai.

  • Dùng nhiều lớp gạc 4 × 4 mềm che lên tai ngoài, giữ cố định chúng bằng băng gạc hoặc băng bọc co giãn quanh đầu và dán mép dưới cùng của băng gạc lên tiểu thùy tai.

Chăm sóc sau dẫn lưu khối máu tụ ở tai

  • Kê đơn thuốc kháng sinh đường uống (ví dụ: cephalexin) có hiệu quả chống lại tụ cầu trong 7 ngày.

  • Cần giữ băng gạc khô trong vòng 1 week; cần đội mũ tắm khi tắm.

  • Đánh giá lại việc tái phát khối tụ máu 24 giờ sau khi tháo băng.

  • Tháo băng sau 1 tuần.

  • Bệnh nhân không nên tác động vào tai trong vòng 1 tháng sau khi tháo băng để tối ưu hóa quá trình lành thương và kết quả thẩm mỹ.

Cảnh báo và các lỗi thường gặp trong dẫn lưu khối máu tụ ở tai

  • Băng ép phải đủ dễ chịu để phòng tái phát khối tụ máu và/hoặc tích tụ dịch, nhưng không quá chặt để gây trở ngại cho tuần hoàn máu. Thông thường, nếu bệnh nhân cảm thấy băng làm tăng đau hoặc gây đâu đầu, băng quá chặt và cần phải được nới lỏng hơn. Nếu bệnh nhân không cảm thấy sức ép lên tai sau khi quấn, khi đó băng quá lỏng.

Mẹo và thủ thuật trong dẫn lưu khối máu tụ ở tai

  • Đảm bảo gây tê đầy đủ để định vị đúng màng sụn sau khi lấy khối máu tụ ra.

  • Cần dùng những tấm lót bằng bông hoặc gạc nhỏ để đặt vào sao cho phù hợp chính xác với hình dạng sụn tai. Việc này sẽ ép màng sụn chặt vào sụn, cho phép nó lành lại mà không tái tích tụ khối tụ máu hoặc biến dạng.

  • Cần phải quấn băng ở đầu đúng cách để tránh cho băng đè lên lông mày và tai bên kia của bệnh nhân. Có thể giảm thiểu tình trạng này bằng cách quấn loại băng dùng để băng rốn hoặc gạc 4 × 4 không gập lại quanh lớp băng phía trên mắt cùng bên và tai đối diện để tránh phần băng quấn ở đầu đè vào lông mày hoặc tai đối diện.

Tài liệu tham khảo

  1. 1. Giles WC, Iverson KC, King JD, et al. Incision and drainage followed by mattress suture repair of auricular hematoma. Laryngoscope. 2007;117(12):2097-2099. doi:10.1097/MLG.0b013e318145386c

  2. 2. Long B, Mason J, Bridwell RE, et al. Managing Auricular Hematoma: An Emergency Medicine Narrative Review. J Emerg Med. 2025;69:62-75. doi:10.1016/j.jemermed.2024.08.021

quizzes_lightbulb_red
Test your KnowledgeTake a Quiz!