Rối loạn ăn/hạn chế ăn (ARFID) được đặc trưng bởi hạn chế ăn; nó không bao gồm việc có một hình ảnh cơ thể méo mó hoặc bị bận tâm với hình ảnh cơ thể (ngược với chứng biếng ăn tâm thần và chứng cuồng ăn).
(Xem thêm Giới thiệu về rối loạn chức năng mồ hôi.)
Rối loạn ăn uống hạn chế/hạn chế thường bắt đầu trong thời thơ ấu nhưng có thể phát triển ở mọi lứa tuổi. Nguyên nhân chính xác của rối loạn chưa được biết rõ, nhưng nó có thể có các thành phần di truyền và tâm lý xã hội, bao gồm chấn thương, lo âu, tự kỷ và khuyết tật phát triển. ARFID thường có thể bắt đầu trong thời thơ ấu và ban đầu có thể giống với việc kén ăn rất phổ biến trong thời thơ ấu - khi trẻ không ăn các loại thực phẩm nhất định hoặc thức ăn có màu nhất đinh, một loại thức ăn kéo dài, hoặc có mùi. Tuy nhiên, kiểu ăn uống như vậy, không giống như rối loạn né tránh/hạn chế tiếp nhận hức ăn, thường chỉ bao gồm một vài loại thực phẩm, và sự thèm ăn, lượng thức ăn tổng thể, tăng trưởng và phát triển là bình thường.
Bệnh nhân có lượng thức ăn tránh/hạn chế có thể không ăn vì họ không thích ăn hoặc vì họ sợ rằng ăn sẽ dẫn đến hậu quả nguy hiểm như nghẹt thở hoặc nôn. Họ có thể tránh một số thực phẩm nhất định vì đặc điểm cảm giác của họ (ví dụ như màu sắc, tính nhất quán, mùi).
Triệu chứng và dấu hiệu của ARFID
Bệnh nhân mắc chứng rối loạn ăn kiêng/hạn chế ăn uống tránh ăn thức ăn và hạn chế ăn đến mức họ có ≥ 1 trong những điều sau:
Giảm cân một cách đáng kể, hoặc ở trẻ em, không phát triển như mong đợi
Sự thiếu hụt dinh dưỡng đáng kể
Phụ thuộc vào nuôi dưỡng đường ruột (ví dụ, thông qua xông ăn) hoặc bổ sung dinh dưỡng đường miệng
Rối loạn chức năng tâm lý xã hội một cách đáng kể
Thiếu hụt dinh dưỡng có thể đe dọa tính mạng, và hoạt động xã hội (ví dụ như tham gia các bữa ăn gia đình, dành thời gian cho bạn bè trong các tình huống có thể xảy ra khi ăn) có thể bị suy giảm rõ rệt.
Chẩn đoán ARFID
Tiêu chuẩn lâm sàng
Tiêu chuẩn về chứng rối loạn ăn uống tránh/hạn chế (1) bao gồm những điều sau:
Hạn chế thực phẩm dẫn đến giảm cân đáng kể, không tăng trưởng như mong đợi ở trẻ em, thiếu hụt dinh dưỡng đáng kể, phụ thuộc vào hỗ trợ dinh dưỡng, và/hoặc rối loạn chức năng tâm lý xã hội
Việc hạn chế thực phẩm không phải do thực phẩm không có sẵn, tập quán văn hóa (ví dụ như ăn chay theo tôn giáo), bệnh thể chất, điều trị y tế (ví dụ, xạ trị, hóa trị), hoặc rối loạn ăn uống khác — đặc biệt là chán ăn tâm thần hoặc ăn vô độ
Không có bằng chứng về một nhận thức bị xáo trộn về trọng lượng hoặc hình dạng cơ thể.
Tuy nhiên, những bệnh nhân mắc rối loạn thể chất, gây ra việc giảm lượng thức ăn, nhưng lại duy trì lượng thức ăn giới hạn ở mức dài hơn so với dự kiến và tới mức đòi hỏi phải có một can thiệp cụ thể có thể cân nhắc có rối loạn né tránh/hạn chế tiếp nhận thức ăn.
Khi bệnh nhân đến khám lần đầu, bác sĩ lâm sàng phải loại trừ các bệnh lý cơ thể cũng như các rối loạn tâm thần khác làm giảm sự thèm ăn và/hoặc tiếp nhận thức ăn, bao gồm các rối loạn ăn uống khác, trầm cảm, tâm thần phân liệt, rối loạn giả bệnh lên người khác (rối loạn giả bệnh uy quyền).
Tài liệu tham khảo chẩn đoán
1. Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần, Bản sửa đổi văn bản phiên bản thứ năm, DSM-5-TRTM, Rối loạn cho ăn và rối loạn ăn uống.
Điều trị ARFID
Liệu pháp nhận thức-hành vi
Liệu pháp hành vi nhận thức thường được sử dụng để giúp bệnh nhân bình thường hóa việc ăn uống của họ. Nó cũng có thể giúp họ cảm thấy bớt lo lắng về những gì họ ăn.
Những điểm chính
Trong rối loạn né tránh/hạn chế tiếp nhận thức ăn có thể gây sụt cân đáng kể và sự thiếu hụt dinh dưỡng có thể đe dọa tính mạng, và các chức năng xã hội (ví dụ tham gia vào các bữa ăn gia đình) có thể bị suy giảm đáng kể.
Chẩn đoán dựa trên các tiêu chí cụ thể, đặc biệt là phân biệt rối loạn ăn uống hạn chế chán ăn tâm thần hoặc tâm thần kinh.
Điều trị bằng liệu pháp hành vi nhận thức, nhằm mục đích bình thường hóa việc ăn uống của bệnh nhân.
