Xanh tím đầu chi là tình trạng tím tái dai dẳng, không đau, đối xứng ở hai bàn tay, hai bàn chân hoặc mặt do co thắt mạch máu nhỏ trên da và thường trở nên trầm trọng hơn khi lạnh.
Xanh tím đầu chi thường xảy ra ở nữ giới và không liên quan đến bệnh tắc nghẽn động mạch. Các ngón tay, hai bàn bàn tay hoặc hai bàn chân, và đôi khi là mũi hoặc tai, liên tục lạnh và xanh xao, đổ mồ hôi nhiều và có thể sưng. Ở những bệnh nhân có làn da sẫm màu, da có thể không có màu xanh, nhưng vẫn có sự tương phản rõ rệt về màu sắc (1). Các dấu hiệu lâm sàng là do co thắt mạch máu nhỏ và có thể khởi phát hoặc trở nên trầm trọng hơn khi tiếp xúc với lạnh hoặc căng thẳng. Nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được biết rõ và tình trạng này có thể liên quan đến một bệnh lý đi kèm như bệnh thấp khớp hoặc bệnh ác tính.
Trong xanh tím đầu chi, không giống như hiện tượng Raynaud, xanh tím vẫn tồn tại và không dễ hồi phục, những thay đổi về dinh dưỡng (da mỏng, bóng hoặc đổi màu; rụng tóc; móng giòn) và loét không xảy ra và không có cảm giác đau. Mạch bình thường. Xanh tím xảy ra trong các bệnh hệ thống và phản ánh tình trạng hạ oxy máu có thể ở trung ương hoặc ngoại biên, tùy thuộc vào lượng hemoglobin có khử oxy, nhưng xanh tím đầu chi chỉ ảnh hưởng đến bàn tay và bàn chân và không liên quan đến tình trạng giảm độ bão hòa oxy động mạch.
Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe chẩn đoán rối loạn này dựa trên các triệu chứng giới hạn ở thương tổn đối xứng ở bàn tay hoặc bàn chân của bệnh nhân và vẫn tồn tại ngay cả khi mạch ở các động mạch lớn hơn (như ở cổ tay và cổ chân) vẫn bình thường.
Việc điều trị thường không cần thiết, ngoại trừ sự bảo đảm và tránh tiếp xúc lạnh. Thuốc giãn mạch có thể được sử dụng nhưng thường không có hiệu quả.
Lưu ý rằng không giống như xanh tím đầu chi ở người trưởng thành, xanh tím đầu chi ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến và bình thường. Xanh tím đầu chi ở trẻ sơ sinh thường khỏi trong vòng vài ngày đến vài tuần, mặc dù bệnh có thể kéo dài trong suốt thời kỳ sơ sinh.
Tài liệu tham khảo
1. Kurklinsky AK, Miller VM, Rooke TW. Acrocyanosis: the Flying Dutchman [bản sửa lỗi đã xuất bản có trong Vasc Med. Tháng 10 năm 2011;16(5):409]. Vasc Med 2011;16(4):288-301. doi:10.1177/1358863X11398519
