Sàng lọc và phòng ngừa ung thư vú

Trong chụp X-quang tuyến vú, tia X liều thấp của cả hai vú được chụp hai lần (chụp thẳng và nghiêng).

Chụp nhũ ảnh chính xác hơn ở phụ nữ trên 50 tuổi, một phần vì lão hóa, mô sợi ở vú có xu hướng được thay thế bằng mô mỡ, có thể dễ dàng phân biệt hơn với mô bất thường (3). Chụp cắt lớp vú ít nhạy cảm hơn ở phụ nữ có mô vú dày đặc, và một số nơi bắt buộc phải thông báo cho bệnh nhân rằng họ có mô vú dày đặc khi điều này được phát hiện bằng chụp Xquang tuyến vú. Phụ nữ có mô vú dày đặc có thể cần phải có kiểm tra chẩn đoán hình ảnh bổ sung (ví dụ: phẫu thuật cắt bỏ vú [chụp nhũ ảnh 3 chiều], siêu âm, MRI).

Các hướng dẫn về chụp nhũ ảnh tầm soát cho phụ nữ có nguy cơ ung thư vú trung bình khác nhau, nhưng nhìn chung, việc tầm soát bắt đầu ở thời điểm 40, 45 hoặc 50 tuổi và được lặp lại năm hoặc hai năm một lần cho đến khi 75 tuổi hoặc tuổi thọ < 10 năm (xem bảng Khuyến nghị về sàng lọc ung thư tuyến vú ở phụ nữ có nguy cơ trung bình). Vào tháng 5 năm 2023, Lực lượng Đặc nhiệm Dịch vụ Phòng ngừa Hoa Kỳ (USPSTF) đã ban hành bản dự thảo cập nhật các khuyến nghị, đề xuất phụ nữ bắt đầu sàng lọc chụp nhũ ảnh khi 40 tuổi (hướng dẫn năm 2016 khuyến nghị bắt đầu khi 50 tuổi) (xem Tóm tắt Khuyến nghị của USPSTF). Các bác sĩ nên đảm bảo rằng bệnh nhân hiểu được nguy cơ mắc bệnh ung thư vú của họ và yêu cầu bệnh nhân nên ưu tiên cho việc xét nghiệm là gì.

Công cụ đánh giá nguy cơ ung thư vú (BCRAT), hoặc mô hình Gail, có thể được sử dụng để tính toán nguy cơ phát sinh ung thư vú trong 5 năm và suốt đời của phụ nữ dựa trên độ tuổi hiện tại của phụ nữ, độ tuổi có kinh nguyệt, tuổi sinh con đầu tiên, số lần sinh con đầu tiên. Người thân có quan hệ huyết thống bậc 1 bị ung thư vú và kết quả sinh thiết vú trước đó. Theo mô hình Gail, những bệnh nhân có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn 1,67% trong 5 năm là nguy cơ cao. 

Mối lo ngại về thời điểm và mức độ thường xuyên để sàng lọc chụp X-quang tuyến vú bao gồm

• Tỷ lệ kết quả dương tính giả

• Nguy cơ và chi phí

Chỉ có khoảng 10 đến 15% các bất thường được phát hiện được trên chụp X-quang tuyến vú là kết quả của ung thư – tỷ lệ dương tính giả từ 85 đến 90%. Kết quả âm tính giả có thể vượt quá 15% (4). Nhiều trường hợp dương tính giả là do tổn thương lành tính (ví dụ: u nang, u xơ), nhưng có những lo ngại về việc phát hiện các tổn thương đáp ứng các định nghĩa mô học của ung thư nhưng không phát triển thành ung thư xâm lấn trong suốt cuộc đời của bệnh nhân.

Chụp X-quang cắt lớp tuyến vú kỹ thuật số (chụp nhũ ảnh 3 chiều), được thực hiện với chụp nhũ ảnh kỹ thuật số, làm tăng nhẹ tỷ lệ phát hiện ung thư và làm giảm tỷ lệ nhớ lại hình ảnh (5)); kiểm tra này hữu ích cho những phụ nữ có mô vú dày. Tuy nhiên, kiểm tra này cho thấy phụ nữ phơi nhiễm với lượng phóng xạ nhiều hơn từ 50% đến 100% so với phương pháp chụp nhũ ảnh truyền thống.

Mặc dù chụp nhũ ảnh sử dụng liều phóng xạ thấp nhưng phơi nhiễm với bức xạ có tác động tích lũy đến nguy cơ ung thư (6).

Khám vú trên lâm sàng (CBE) thường là một phần của chăm sóc định kỳ hàng năm cho phụ nữ > 40 (1). Tại Hoa Kỳ, CBE tăng cường hơn là thay thế chụp nhũ ảnh sàng lọc. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ và Lực lượng Đặc nhiệm Dịch vụ Phòng ngừa Hoa Kỳ khuyến cáo không nên sàng lọc bằng khám vú lâm sàng (CBE); Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ khuyến nghị tư vấn cho bệnh nhân về những hạn chế trong chẩn đoán của phương pháp này (1, 2). Tuy nhiên, ở một số quốc gia nơi chụp X quang vú được coi là quá đắt, khám lâm sàng vú là cách sàng lọc duy nhất cho thấy có hiệu quả.

Tự kiểm tra vú (BSE) đơn thuần là một phương pháp sàng lọckhông cho thấy lợi ích và có thể dẫn đến tỷ lệ sinh thiết vú không cần thiết cao hơn. Các tổ chức chuyên môn lớn không khuyến nghị phương pháp này là một phần của sàng lọc định kỳ. Tuy nhiên, phụ nữ nên được tư vấn về khả năng tự nhận thức về vú, và nếu họ nhận thấy những thay đổi về biểu hiện hoặc cảm giác ở vú (ví dụ như khối u, dày lên, to ra), họ nên được khuyến khích đi khám để có đánh giá về y tế.  

MRI được sử dụng để sàng lọc những phụ nữ có nguy cơ cao bị ung thư vú (> 20%), chẳng hạn như những người có đột biến gen BRCA. Đối với những phụ nữ này, sàng lọc cần bao gồm MRI cũng như chụp X-quang vú và khám lâm sàng. MRI có độ nhạy cao hơn nhưng có thể ít đặc hiệu. MRI có thể được khuyến nghị cho những phụ nữ có mô vú dày đặc trong khuôn khổ của đánh giá tổng thể bao gồm đánh giá nguy cơ.

1. 1. Practice bulletin no. 179: Summary: Breast Cancer Risk Assessment and Screening in Average-Risk Women.Obstet Gynecol 130 (1), 241–243, 2017 doi:10.1097/AOG.0000000000002151

2. 2. U.S. Preventive Services Task Force: Screening for breast cancer: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement. Ann Intern Med 151 (10):716–726, W-236, 2009. doi:10.7326/0003 -4819-151-10-200911170-00008

3. 3. Boyd NF, Guo H, Martin LJ, et al: Mammographic density and the risk and detection of breast cancer. N Engl J Med 356(3):227-236, 2007 doi:10.1056/NEJMoa062790

4. 4. Nelson HD, Fu R, Cantor A, et al: Effectiveness of breast cancer screening: Systematic review and meta-analysis to Update the 2009 U.S. Preventive Services Task Force Recommendation. Ann Intern Med 164 (4):244–255, 2016. doi: 10.7326/M15-0969 

5. 5. Friedewald SM, Rafferty EA, Rose SL, et al: Breast cancer screening using tomosynthesis in combination with digital mammography. JAMA 311 (24):2499–2507, 2014. doi: 10.1001/jama.2014.6095

6. 6. Miglioretti DL, Lange J, van den Broek JJ, et al: Radiation-Induced Breast Cancer Incidence and Mortality From Digital Mammography Screening: A Modeling Study. Ann Intern Med 164(4):205-214, 2016 doi:10.7326/M15-1241

1. 1. Malcomson FC, Wiggins C, Parra-Soto S, et al: Adherence to the 2018 World Cancer Research Fund (WCRF)/American Institute for Cancer Research (AICR) Cancer Prevention Recommendations and cancer risk: A systematic review and meta-analysis [published online ahead of print, 2023 Jun 13]. Cancer 10.1002/cncr.34842, 2023 doi:10.1002/cncr.34842

2. 2. Cuzick J, Forbes JF, Sestak I, et al: Long-term results of tamoxifen prophylaxis for breast cancer--96-month follow-up of the randomized IBIS-I trial. J Natl Cancer Inst 99(4):272-282, 2007 doi:10.1093/jnci/djk049

3. 3. Nelson HD, Fu R, Zakher B, et al: Medication Use for the Risk Reduction of Primary Breast Cancer in Women: Updated Evidence Report and Systematic Review for the US Preventive Services Task Force. JAMA 322(9):868-886, 2019 doi:10.1001/jama.2019.5780

4. 4. Vogel VG, Costantino JP, Wickerham DL, et al. Update of the National Surgical Adjuvant Breast and Bowel Project Study of Tamoxifen and Raloxifene (STAR) P-2 Trial: Preventing breast cancer. Cancer Prev Res (Phila) 3(6):696-706, 2010 doi:10.1158/1940-6207.CAPR-10-0076