Hội chứng nút phân su là tắc nghẽn đại tràng do phân su đặc. Chẩn đoán dựa trên chụp X quang có thuốc cản quang và đôi khi xét nghiệm bệnh Hirschsprung (vì không thải phân su trong 24 giờ đầu cũng xảy ra ở bệnh Hirschsprung). Điều trị là bằng thụt thuốc cản quang dưới màn huỳnh quang; hiếm cần khi phải phẫu thuật loại bỏ chèn ép.
Hội chứng nút phân su thường xảy ra ở trẻ sơ sinh khỏe mạnh, mặc dù nó có thể liên quan đến bệnh Hirschsprung và xơ nang (1, 2).
Hội chứng nút phân su thường được coi là tình trạng non nớt về chức năng của đại tràng, dẫn đến không đi đại tiện được lần đầu tiên.
Tài liệu tham khảo chung
1. Rook JM, Chervu N, Calkins KL, Benharash P, DeUgarte DA. Meconium-Related Obstruction and Clinical Outcomes in Term and Preterm Infants. JAMA Netw Open. 2025;8(2):e2459557. Xuất bản ngày 3 tháng 2 năm 2025. doi:10.1001/jamanetworkopen.2024.59557
2. Buonpane C, Lautz TB, Hu YY. Should we look for Hirschsprung disease in all children with meconium plug syndrome?. J Pediatr Surg. 2019;54(6):1164-1167. doi:10.1016/j.jpedsurg.2019.02.036
Căn nguyên của hội chứng nút phân su
Hội chứng nút phân su phổ biến hơn ở những đối tượng sau:
Trẻ sơ sinh của bà mẹ mắc bệnh tiểu đường
Trẻ sơ sinh của các bà mẹ được điều trị bằng magie sulfat để điều trị sản giật, tiền sản giật hoặc chuyển dạ sinh non (1)
Bệnh Hirschsprung xuất hiện ở khoảng 10% đến 40% số trẻ sơ sinh mắc hội chứng nút phân su (2). Hội chứng nút phân xu cũng liên quan đến bệnh xơ nang.
Tài liệu tham khảo về căn nguyên
1. Cuenca AG, Ali AS, Kays DW, Islam S: "Pulling the plug"--management of meconium plug syndrome in neonates. J Surg Res 175(2):e43-e46, 2012. doi: 10.1016/j.jss.2012.01.029
2. Buonpane C, Lautz TB, Hu YY: Should we look for Hirschsprung disease in all children with meconium plug syndrome? J Pediatr Surg 54(6):1164, 2019. doi: 10.1016/j.jpedsurg.2019.02.036
Các triệu chứng và dấu hiệu của hội chứng nút phân su
Trẻ không đi ngoài phân su trong một vài ngày đầu sau khi sinh ra kèm theo không đi ngoài, chướng bụng và nôn. Phân su đặc, quánh, như cao su tạo thành khuôn ở đại tràng, gây tắc hoàn toàn.
Chẩn đoán hội chứng nút phân su
Thụt thuốc cản quang dưới màn huỳnh quang
Đôi khi xét nghiệm để xem có bệnh Hirschsprung và xơ nang không
Chẩn đoán hội chứng nút phân su là một trong những chẩn đoán loại trừ.
Chụp X-quang bụng không chuẩn bị không có tác dụng đặc hiệu và có thể cho thấy dấu hiệu tắc ruột thấp. Ngược lại, thuốc xổ cản quang cho thấy hình dáng đặc trưng của đường viền của phân su được bơm vào thành đại tràng, tạo ra ấn tượng cản quang kép (1). Không giống như tắc ruột do phân su, tình trạng vi đại tràng thường không được phát hiện trên phim chụp X-quang với hội chứng nút phân su vì hội chứng nút phân su là một quá trình ở đầu xa.
Cần phải nghĩ đến bệnh Hirschsprung, đặc biệt nếu các triệu chứng tắc nghẽn đầu xa vẫn tiếp diễn mặc dù đã đại tiện ra nút phân su.
Bệnh nhân mắc hội chứng nút phân su cần phải được kiểm tra bệnh xơ nang.
Tài liệu tham khảo chẩn đoán
1. Manzoor A, Talat N, Adnan HM, et al: Contrast Enema: Solving Diagnostic Dilemmas in Neonates With Lower Intestinal Obstruction. Cureus 14(3):e23458, 2022. doi: 10.7759/cureus.23458
Điều trị hội chứng nút phân su
Thụt thuốc cản quang dưới màn huỳnh quang
Thụt thuốc cản quang tan trong nước có thể là phương pháp điều trị khi tách nút phân su ra khỏi thành ruột và loại bỏ nó. Thỉnh thoảng, cần phải thụt tháo nhiều lần.
Hiếm khi cần phẫu thuật giảm áp. Mặc dù hầu hết trẻ sơ sinh đều khỏe mạnh sau đó, nhưng vẫn cần phải thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán để loại trừ bệnh Hirschsprung và xơ nang.
