(Xem thêm Tổng quan về bệnh lý hệ thần kinh ngoại biên Tổng quan về bệnh lý hệ thần kinh ngoại vi Hệ thống thần kinh ngoại biên là những phần của hệ thống thần kinh nằm ngoài não và tủy sống. Nó bao gồm các dây thần kinh sọ não và các dây thần kinh tủy sống từ nguyên ủy cho đến tận cùng... đọc thêm .)
Các bệnh thần kinh di truyền được phân loại gồm
Vận động và cảm giác
Cảm giác và tự động
Các bệnh thần kinh di truyền có thể là nguyên phát hoặc thứ phát sau các bệnh lý di truyền khác, bao gồm Bệnh Refsum Bệnh Refsum điển hình Peroxisome là bào quan nội bào chứa enzyme beta-oxy hóa. Các enzym này chồng chéo về chức năng với ty thể, ngoại trừ ty thể không có enzyme để chuyển hóa các axit béo chuỗi rất dài (VLCFA),... đọc thêm , Porphyria Tổng quan về Porphyrias Porphyrias là những rối loạn hiếm gặp trong đó có những khiếm khuyết trong con đường tổng hợp heme do thiếu hụt di truyền hoặc mắc phải các enzym của con đường sinh tổng hợp heme. Những thiếu... đọc thêm , và Bệnh Fabry Bệnh Fabry Bệnh Fabry là một chứng spongolipidosis, một rối loạn chuyển hóa di truyền gây ra bởi sự thiếu hụt alpha-galactosidase A, gây ra u mạch sừng hóa, dị cảm đầu chi, đục giác mạc, các cơn sốt tái... đọc thêm .
Bệnh thần kinh vận động và cảm giác
Có 3 loại chính (CMT1, CMT2 và CMT3) của bệnh thần kinh vận động và cảm giác; Tất cả bắt đầu từ thời thơ ấu. Một số loại ít phổ biến hơn, bắt đầu khi sinh ra và dẫn đến tàn tật suốt đời.
CMT1 và CMT2 (các trạng thái khác nhau của bệnh Charcot-Marie-Tooth, còn gọi là bệnh teo cơ mác) là phổ biến nhất; các bệnh này thường là các rối loạn gen trội trên NST thường nhưng có thể là gen lặn hoặc liên kết X. Bệnh liên quan đến sự bất thường trong quá trình phân chia của nhiễm sắc thể X. Type I là hậu quả của nhân đôi (thêm bản sao) của gen protein myelin ngoại biên số 22 (PMP22), nằm trên nhánh ngắn của nhiễm sắc thể 17; nó chiếm 70 đến 80% số các trường hợp CMT1.
CMT1 và CMT2 đều đặc trưng bởi tình trạng yếu và teo cơ, chủ yếu ở bắp chân và ngọn chi. Bệnh nhân thường có tiền sử gia đình bị các bệnh thần kinh. Tiền sử của các bệnh nhân khá đa dạng: Một số bệnh nhân không có triệu chứng lâm sàng mà chỉ có chậm tốc độ dẫn truyền (phát hiện trên các xét nghiệm dẫn truyền thần kinh). Những bệnh nhân khác bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn.
Bệnh nhân mắc CMT1 có thể xuất hiện ở tuổi trung niên với bàn chân rủ, teo cơ tiến triển dần dần, gây biến dạng chân cò. Teo cơ bàn tay xuất hiện sau. Run, đau, cảm giác nhiệt giảm là những triệu chứng trong dấu hiệu đi găng. Mất phản xạ gân xương. Vòm chân cao và ngón chân 2 cong hình vuốt có thể là dấu hiệu duy nhất của người trong gia đình mang gen. Tốc độ dẫn truyền thần kinh chậm và thời gian trơ kéo dài. Xuất hiện tổn thương màng myelin và tái tạo myelin. Các dây thần kinh ngoại vi lớn có thể sờ thấy. Bệnh tiến triển chậm và không ảnh hưởng đến tuổi thọ. Trong một phân typ, nam giới có các triệu chứng nghiêm trọng hơn, và phụ nữ có các triệu chứng nhẹ hoặc không bị ảnh hưởng.
Tính di truyền của CMT2 ít rõ ràng hơn. Loại này chiếm khoảng 25% tổng số các trường hợp CMT; đột biến gây bệnh chỉ được xác định ở một số ít bệnh nhân, có lẽ là 25%, với nhiều kiểu phụ. CMT2A là kiểu hình CMT2 phổ biến nhất, thường là do đột biến trong gen mã hóa protein dung hợp ti thể mitofusin-2 (MFN2). CMT2A thường là một rối loạn gen trội trên nhiễm sắc thể thường và có dạng trục. Nó tiến triển chậm; yếu cơ thường tiến triển muộn sau này. Bệnh nhân có tốc độ dẫn truyền thần kinh tương đối bình thường nhưng biên độ kích thích thần kinh cảm giác thấp và biên độ kích thích của cơ bình thường. Sinh thiết cơ phát hiện sự thoái hóa trục.
CMT3 (còn được gọi là bệnh Dejerine-Sottas) là một bệnh lý thần kinh giảm myelin bẩm sinh hiếm gặp, có thể là rối loạn gen trội hoặc rối loạn gen lặn có các đột biến ở một số gen, bao gồm PMP22, MPZ và EGR2. Bệnh bắt đầu từ thời thơ ấu với biểu hiện yếu dần và mất cảm giác và không có các phản xạ gân sâu. Mặc dù ban đầu nó giống với bệnh Charcot-Marie-Tooth, nhưng yếu vận động tiến triển nhanh hơn. Hiện tượng mất và tái tạo myelin xảy ra, tạo ra những dây thần kinh ngoại biên khổng lồ hình củ hành tây, được phát hiện bằng sinh thiết dây thần kinh.
Bệnh thần kinh cảm giác và tự chủ
Các bệnh thần kinh cảm giác và tự chủ di truyền rất hiếm gặp Bảy loại chính đã được mô tả.
Mất cảm giác đau và cảm giác nhiệt độ phổ biến hơn mất cảm giác rung và vị trí. Các biến chứng chính là chấn thương bàn chân do giảm cảm nhận đau, dẫn đến nguy cơ cao nhiễm trùng và viêm xương Viêm xương tủy Viêm tủy xương là tình trạng viêm và phá hủy cấu trúc xương do vi khuẩn, lao hoặc nấm gây ra. Triệu chứng thường gặp là đau xương khu trú và các triệu chứng toàn thân (trong tủy xương cấp tính)... đọc thêm .
Chẩn đoán bệnh thần kinh di truyền
Đánh giá lâm sàng
Xét nghiệm điện sinh lý để chẩn đoán
Sự phân bố đặc trưng của liệt vận động, biến dạng bàn chân, và tiền sử gia đình cho thấy bệnh lý thần kinh tái phát, cần được xác nhận bằng xét nghiệm điện cơ.
Nên làm xét nghiệm di truyền nếu được.
Điều trị bệnh thần kinh di truyền
Chăm sóc hỗ trợ
Đeo đai; có thể phẫu thuật chỉnh hình.
Vật lý trị liệu (để gia tăng cơ lực) và hoạt động trị liệu có thể hữu ích; tư vấn nghề nghiệp có thể giúp cho các bệnh nhân trẻ để duy trì kỹ năng nghề nghiệp mặc dù bệnh tiếp tục tiến triển.
Những điểm chính
Các bệnh thần kinh di truyền có thể ảnh hưởng đến thần kinh cảm giác và vận động, dây thần kinh cảm giác, dây thần kinh cảm giác và tự chủ, hoặc chỉ các dây thần kinh vận động.
Có ba loại bệnh thần kinh vận động và cảm giác chính, khác nhau về mức độ nghiêm trọng và tốc độ tiến triển; gần như tất cả bắt đầu từ thời thơ ấu.
Sử dụng đai đeo chỉnh hình và vật lý trị liệu, hoạt động trị liệu để giúp bệnh nhân duy trì chức năng; đôi khi cần phẫu thuật chỉnh hình.