Bệnh gan xung huyết là xung huyết tĩnh mạch lan tỏa trong gan do suy tim phải (thường do bệnh cơ tim, hở van 3 lá, thiểu năng van 2 lá, tâm phế mạn hoặc viêm màng ngoài tim co thắt).
(Xem thêm Tổng quan các rối loạn mạch máu gan.)
Suy tim phải vừa hoặc nặng làm tăng áp lực tĩnh mạch trung tâm và làm ảnh hưởng tới gan thông qua tĩnh mạch chủ dưới và tĩnh mạch gan. Xung huyết mạn tính dẫn đến teo nhu mô gan, giãn xoang gan và xơ hóa trung tâm. Tình trang xơ hóa này nếu ở mức độ nặng có thể tiến triển đến xơ gan (xơ gan tim). Cơ sở của chết tế bào gan có thể là do huyết khối trong xoang tĩnh mạch di chuyển đến các tĩnh mạch trung tâm và các nhánh của tĩnh mạch cửa gây thiếu máu.
Các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh gan sung huyết
Hầu hết bệnh nhân đều không có triệu chứng. Tuy nhiên, tắc nghẽn mức độ vừa gây khó chịu ở hạ sườn phải (do căng giãn bao gan) và gan to. Tắc nghẽn nghiêm trọng dẫn đến gan to và vàng da. Cổ trướng có thể là hậu quả của tăng áp lực tĩnh mạch trung tâm lan tỏa; ít khi dẫn đến lách to. Với tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch trung tâm lan tỏa, phản hồi gan tĩnh mạch sẽ xuất hiện, không giống như sung huyết gan do Hội chứng Budd-Chiari.
Chẩn đoán bệnh gan sung huyết
Đánh giá lâm sàng
Nghi ngờ bệnh gan xung huyết ở những bệnh nhân bị suy tim phải, vàng da, và gan to. Kết quả xét nghiệm có bất thường mức độ vừa: tăng bilirubin không liên hợp (bilirubin toàn phần < 3 mg/dL) [51,31 micromol/L]), tăng (thường là < 2 đến 3 lần) aminotransferases, và thời gian prothrombin/tỷ lệ chuẩn hóa quốc tế PT/INR kéo dài. Dịch cổ trướng, nếu có, được đặc trưng bởi nồng độ nồng độ albumin huyết thanh cao (nồng độ albumin huyết thanh trừ đi nồng độ albumin ascitic [SAAG]). Chênh lệch ≥ 1,1 g/dL là (11 g/L) là tương đối đặc hiệu cho cổ trướng do tăng áp tĩnh mạch cửa (1). Ngoài ra, hàm lượng protein toàn phần ascitic cao (thường là > 2,5 g/dL [25 g/L]) cộng với SAAG ≥ 1,1 g/dL (11 g/L) gợi ý bệnh gan sung huyết (2) và phân biệt tăng áp lực tĩnh mạch cửa với xơ gan (thường là protein toàn phần < 2,5 g/dL [25 g/L] cộng với SAAG ≥ 1,1 g/dL [11 g/L]).
Do các bất thường trong xét nghiệm không đặc hiệu, nhận biết bệnh gan xung huyết cuối cùng vẫn dựa vào lâm sàng. Mức độ rối loạn gan rất quan trọng như là một chỉ số đánh giá mức độ nghiêm trọng của suy tim hơn là để chẩn đoán chính nó.
Tài liệu tham khảo chẩn đoán
1. Patel YA, Muir AJ: Evaluation of new-onset ascites. JAMA 316(3): 340–341, 2016. doi: 10.1001/jama.2016.7600
2. Runyon BA: Cardiac ascites: A characterization. J Clin Gastroenterol 10(4):410-412, 1988. doi: 10.1097/00004836-198808000-00013
Điều trị bệnh gan sung huyết
Tập trung vào nguyên nhân suy tim
Điều trị tập trung vào nguyên nhân suy tim.