Quả nam việt quất

Nhiều người thường dùng quả nam việt quất để giúp phòng và làm giảm các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Hiệu quả của quả nam việt quất trong việc ngăn ngừa UTI chưa được xác nhận. Nước ép quả nam việt quất tự nhiên chưa chế biến chứa anthocyanidins (ví dụ proanthocyanidin) có tác dụng phòng nhiễm khuẩn tiết niệu do Escherichia coli.

Một số người uống nước ép nam việt quất để giảm sốt và điều trị một số loại ung thư nhất định; tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học nào cho thấy nó có hiệu quả cho những sử dụng này.

Năm 2020, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt (cho phép) các tuyên bố sức khỏe đủ điều kiện về việc làm giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát ở phụ nữ khỏe mạnh, đồng thời thừa nhận rằng có bằng chứng khoa học đáng tin cậy hạn chế và không nhất quán để hỗ trợ các tuyên bố này (1, 2).

Năm 1966, thử nghiệm lâm sàng đầu tiên, không kiểm soát, đánh giá tác dụng tích cực của nước ép nam việt quất trong việc ngăn ngừa UTI đã được công bố (3). Kể từ đó, nhiều thử nghiệm đã được thực hiện để đánh giá các quần thể khác nhau, mức độ nặng của tình trạng bệnh lý, liều lượng, thời gian và dạng dinh dưỡng bổ sung trong viên nang/viên nén chiết xuất hoặc nước ép.

Phần lớn bằng chứng cho thấy nước ép hoặc chiết xuất nam việt quất có thể có tác dụng nhỏ nhưng có ý nghĩa thống kê trong việc ngăn ngừa UTI tái phát trong vòng 12 tháng, nhưng việc bổ sung không thể điều trị được UTI (4). Tuy nhiên, một đánh giá Cochrane năm 2012 về 24 nghiên cứu (4473 người tham gia) đã đặt ra một số nghi ngờ về hiệu quả của dinh dưỡng bổ sung, chỉ ra xu hướng nhỏ về việc ít bị UTI hơn khi bổ sung; tuy nhiên, phát hiện đó không có ý nghĩa thống kê (5). Một phân tích tổng hợp năm 2017 của 28 nghiên cứu (4947 người tham gia) cho thấy UTI giảm đáng kể 33% (6). Một phân tích tổng hợp khác gồm các thử nghiệm có đối chứng, phân nhóm ngẫu nhiên ở những phụ nữ có nguy cơ mắc UTI cũng phát hiện ra rằng nam việt quất làm giảm nguy cơ UTI tới 26% (7).

Một đánh giá Cochrane năm 2023 về 50 nghiên cứu trên 8857 bệnh nhân đã báo cáo rằng các sản phẩm từ nam việt quất có thể làm giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu có triệu chứng, được xác minh bằng nuôi cấy trong khoảng 30% (8). Ở những phụ nữ bị UTI tái phát, nguy cơ giảm 26%; ở trẻ em bị UTI, nguy cơ giảm 54%; và ở những người dễ bị UTI, nguy cơ giảm 53%. Tuy nhiên, việc giảm nguy cơ tương đối không được chứng minh ở phụ nữ mang thai, người cao tuổi hoặc những người bị rối loạn chức năng thần kinh cơ bàng quang hoặc các vấn đề về làm rỗng bàng quang.

Việc tiêu chuẩn hóa các sản phẩm quả nam việt quất và chỉ định hàm lượng proanthocyanidin (PAC) có thể giúp làm rõ kết quả và giải quyết sự khác biệt. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự khác nhau về sinh lý đường tiểu và vệ sinh cá nhân của nữ giới góp phần làm thay đổi đáp ứng điều trị. Do lo ngại về tình trạng kháng kháng sinh, hướng dẫn năm 2019 của Hiệp hội Tiết niệu Hoa Kỳ dành cho phụ nữ bị UTI tái phát đã nêu rằng các bác sĩ lâm sàng có thể đề nghị dùng nam việt quất để dự phòng, mặc dù đây là khuyến nghị ở mức độ bằng chứng Cấp độ C (9).

Không có tác dụng phụ. Tuy nhiên, vì hầu hết nước ép quả nam việt quất đều có độ ngọt cao để bù lại vị chua của nó, những người mắc bệnh tiểu đường không nên uống nước ép quả nam việt quất trừ khi nó được làm ngọt bằng đường nhân tạo. Vì quả nam việt quất làm tăng tính axit trong nước tiểu nên nó có thể thúc đẩy quá trình hình thành sỏi ở những bệnh nhân bị sỏi thận do axit uric.

Các sản phẩm từ quả nam việt quất có thể tăng tác dụng của warfarin. Quả nam việt quất có thể làm tăng tác dụng của thuốc statin atorvastatin và thuốc hạ huyết áp nifedipine.

1. 1. FDA Announces Qualified Health Claim for Certain Cranberry Products and Urinary Tract Infections. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2025.

2. 2. Health Claim Petition - Consumption of Cranberry Products and Reduced Risk of Recurrent Urinary Tract Infection in Healthy Women (Docket No. FDA-2018-Q-0739). Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2025.

3. 3. Papas PN, Brusch CA, Ceresia GC. Cranberry juice in the treatment of urinary tract infections. Southwest Med. 47(1):17-20, 1966.

4. 4. Jepson RG, Craig JC. A systematic review of the evidence for cranberries and blueberries in urinary tract infection prevention. Mol Nutr Food Res 51(6): 738-745, 2007. doi: 10.1002/mnfr.200600275.

5. 5. Jepson RG, Williams G, Craig JC. Cranberries for preventing urinary tract infections. Cochrane Database Syst Rev. 10:CD001321, 2012. doi: 10.1002/14651858.CD001321.pub5

6. 6. Luís Â, Domingues F, Pereira L. Can cranberries contribute to reduce the incidence of urinary tract infections? A systematic review with meta-analysis and trial sequential analysis of clinical trials. J Urol 198(3):614-621, 2017. doi: 10.1016/j.juro.2017.03.078.

7. 7. Fu Z, Liska D, Talan D, et al. Cranberry reduces the risk of urinary tract infection recurrence in otherwise healthy women: a systematic review and meta-analysis. J Nutr 147(12):2282-2288, 2017. doi: 10.3945/jn.117.254961.

8. 8. Williams G, Stothart CI, Hahn D, Stephens JH, Craig JC, Hodson EM. Cranberries for preventing urinary tract infections. Cochrane Database Syst Rev. Ngày 10 tháng 11 năm 2023;11(11):CD001321. doi: 10.1002/14651858.CD001321.pub7

9. 9. Anger J, Lee U, Ackerman AL, et al. Recurrent uncomplicated urinary tract infections in women; AUA/CUA/SUFU guideline. J Urol. 202(2):282-289, 2019. doi: 10.1097/JU.0000000000000296

Tài nguyên bằng tiếng Anh sau đây có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của tài liệu này.

1. National Institutes of Health (NIH), National Center for Complementary and Integrative Health: Cranberry