Cách đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng bằng siêu âm

TheoYiju Teresa Liu, MD, Harbor-UCLA Medical Center
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 07 2023

Đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm sử dụng sóng siêu âm thời gian thực (động) để hướng dẫn chọc hút tĩnh mạch và kỹ thuật catheter qua kim để đặt catheter tĩnh mạch ngoại biên (đặt ống ông), thường vào một tĩnh mạch sâu, không thể sờ thấy của cánh tay.

Dẫn hướng siêu âm có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên, đặc biệt là các tĩnh mạch sâu, không sờ thấy. Chủ đề này sẽ tập trung vào việc sử dụng siêu âm để dẫn hướng đặt đường truyền tĩnh mạch. Thủ thuật thực tế để bắt đầu một đường truyền tĩnh mạch cũng giống như khi không sử dụng siêu âm và được mô tả chi tiết trong Cách đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên.

Chỉ định đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm

  • Khó khăn trong việc xác định các tĩnh mạch ngoại biên phù hợp để đặt ống thông ở những bệnh nhân không cần đặt ống thông tĩnh mạch trung tâm

Chống chỉ định đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm

Chống chỉ định tuyệt đối

  • không

Chống chỉ định tương đối

  • Người vận hành siêu âm chưa được đào tạo hoặc thiếu kinh nghiệm

Có một số chống chỉ định tương đối đối với việc sử dụng một số vị trí nhất định để đặt đường truyền tĩnh mạch, nhưng khi đã xác định được vị trí thích hợp thì không có chống chỉ định sử dụng siêu âm.

Các biến chứng của đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm

  • không

Có một số biến chứng khi đặt đường truyền tĩnh mạch, nhưng những biến chứng này không liên quan đến việc sử dụng siêu âm.

Thiết bị đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm

Ngoài thiết bị tiêu chuẩn cần thiết để bắt đầu đường truyền tĩnh mạch, người vận hành sẽ cần những thứ sau:

  • Máy siêu âm tần số cao (ví dụ, 7,5 MHz hoặc cao hơn), đầu dò mảng tuyến tính (đầu dò)

  • Vỏ đầu dò trong suốt (ví dụ, băng vô trùng, vỏ bọc đầu dò sử dụng một lần)

  • Chất bôi trơn gốc nước, vô trùng, dạng gói sử dụng một lần (được khuyến nghị dùng hơn so với chai gel siêu âm dùng nhiều lần)

Những cân nhắc bổ sung cho việc đặt ống tĩnh mạch ngoại vi có dẫn hướng siêu âm

  • Nhìn chung, có 2 chế độ xem được sử dụng trong đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm. Chế độ xem trục ngắn (cắt ngang, mặt cắt ngang) thường được ưu tiên vì nó dễ lấy và là chế độ xem tốt nhất để xác định các tĩnh mạch và động mạch cũng như hướng của chúng với nhau. Tuy nhiên, chế độ xem ngang chỉ hiển thị kim ở mặt cắt ngang (chấm [trắng] siêu phản xạ) và chỉ có thể phân biệt đầu kim bằng sự xuất hiện và biến mất của chấm trắng khi mặt phẳng hình ảnh đi ngang qua đầu kim.

  • Hình ảnh siêu âm trục dài (dọc, trong mặt phẳng) về mặt kỹ thuật khó có được hơn (phải giữ đầu dò, tĩnh mạch và kim trên một mặt phẳng), nhưng toàn bộ kim (bao gồm cả đầu kim) được chụp liên tục, đảm bảo vị trí chính xác trong lòng mạch. Độ hẹp ngày càng tăng của các tĩnh mạch ngoại biên làm tăng mức khó khăn trong việc lấy chế độ xem dọc.

Giải phẫu liên quan trong đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm

Các tĩnh mạch ngoại biên có thể ở nông hoặc ở sâu. Thông thường, dẫn hướng siêu âm là cần thiết khi không thể nhìn thấy hoặc sờ thấy các tĩnh mạch nông. Các mục tiêu thông thường cho việc đặt ống thông tĩnh mạch có dẫn hướng siêu âm bao gồm

  • Tĩnh mạch cẳng tay sâu

  • Tĩnh mạch cánh tay (thường có 2 tĩnh mạch cánh tay nằm ở hai bên của động mạch cánh tay ở phần trong của cánh tay)

Tư thế trong đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm

  • Đặt phần cơ thể sẽ được đặt ống thông trên một bề mặt dễ chịu và điều chỉnh vị trí để có thể bộc lộ vị trí một cách tối ưu (ví dụ, để đặt ống thông tĩnh mạch cánh tay hoặc tĩnh mạch nền, giạng và xoay cánh tay ra bên ngoài để bộc lộ phần trong của cánh tay).

Mô tả từng bước trong đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm

Chuẩn bị vị trí và chọc kim và cố định ống thông tĩnh mạch của thủ thuật này cũng giống như khi không sử dụng hướng dẫn siêu âm và không được mô tả ở đây.

Chuẩn bị thiết bị siêu âm và xác định tĩnh mạch ứng viên

  • Kiểm tra xem máy siêu âm đã được cấu hình và hoạt động chính xác chưa: Đặt máy ở chế độ 2-D hoặc chế độ B và sẵn sàng thu nhận việc ghi nhận hình ảnh thích hợp theo quy trình của cơ sở. Đảm bảo rằng hình ảnh trên màn hình tương quan với hướng không gian của đầu dò khi bạn cầm và di chuyển nó. Điều này hầu như luôn có nghĩa là định hướng điểm đánh dấu đầu dò bên trái của người vận hành, không phải bên trái bệnh nhân. Dấu ở bên cạnh trên đầu dò tương ứng với dấu chấm/ký hiệu đánh dấu trên màn hình siêu âm. Điều chỉnh cài đặt màn hình và vị trí đầu dò nếu cần để đạt được hướng trái phải chính xác.

  • Buộc garô gần vị trí sẽ chọc kim và tiến hành kiểm tra sơ bộ bằng siêu âm không vô trùng để xác định tĩnh mạch phù hợp. Đoạn tĩnh mạch được ưu tiên thẳng, rộng, tương đối gần bề mặt và khác biệt với bất kỳ động mạch nào gần đó.

  • Sử dụng chế độ xem ngang (mặt cắt ngang, trục ngắn) và điều chỉnh mức tăng trên bảng điều khiển sao cho các mạch máu không dội âm (xuất hiện màu đen trên màn hình siêu âm) và các mô xung quanh có màu xám. Đặt độ sâu tối đa trên bề mặt của xương để có thể xem toàn bộ trường. Từ từ trượt đầu dò từ gần đến xa dọc theo các tĩnh mạch, và điều chỉnh/xoay đầu dò sao cho tĩnh mạch nằm dưới tâm của đầu dò. Điều chỉnh độ sâu tối đa đến gần gấp đôi khoảng cách từ bề mặt đến tĩnh mạch được chọn.

  • Sau khi xác định vị trí đặt ống thông phù hợp, tháo garô.

Nhìn chung, tĩnh mạch lớn hơn, có thành mỏng và hình trứng (thay vì thành dày và tròn) và dễ bị ép (tức là bằng cách ấn bằng đầu dò) hơn động mạch. Ấn nhẹ để tránh làm biến dạng hoặc ẩn lòng tĩnh mạch.

Huyết khối tĩnh mạch khiến cho tĩnh mạch không đủ điều kiện để đặt ống thông; có thể xuất hiện dưới dạng phản âm (màu xám không đều) trong lòng tĩnh mạch nhưng thường được chẩn đoán vì tĩnh mạch có huyết khối sẽ không thể ép được.

Đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên bằng dẫn hướng siêu âm

  • Chuẩn bị thiết bị đặt ống thông tĩnh mạch của bạn và vị trí đặt như đã mô tả ở trên.

  • Buộc lại garô gần với điểm đâm kim dự kiến.

  • Sử dụng hai lớp gel. Phủ một lớp lên mặt tiếp xúc của đầu dò và phủ mặt tiếp xúc đó bằng một lớp băng trong suốt vô trùng – băng chặt để loại bỏ bọt khí bên dưới. Sau đó bôi chất bôi trơn vô trùng lên mặt ngoài của đầu dò được che phủ.

  • Bắt đầu với chế độ xem ngang (trục ngắn): Đặt mặt tiếp xúc của đầu dò lên da, ngang qua tĩnh mạch. Chọn một đoạn tĩnh mạch làm vị trí chọc vào mục tiêu và căn giữa hình ảnh này trên màn hình siêu âm, đặt trung tâm tĩnh mạch dưới đầu dò. Di chuyển đầu dò đến vị trí ban đầu ngay đầu xa của vị trí chọc vào tĩnh mạch mục tiêu.

  • Chọc kim luồn, mũi vát hướng lên trên, vào da. Nghiêng đầu dò một chút, từ đó hướng mặt phẳng hình ảnh về phía ống thông mạch để xác định đầu của ống thông mạch đó. Khi đầu kim được xác định, di chuyển đầu dò về gần vài mm (gần hơn với vị trí chọc kim mục tiêu dự kiến trên tĩnh mạch). Giữ yên đầu dò và đẩy kim luồn trong khi quan sát màn hình cho đến khi chấm sáng trắng đại diện cho đầu kim luồn lại xuất hiện.

  • Lặp lại quá trình đó để đẩy kim luồn.

  • Bạn có thể muốn duy trì chế độ xem ngang (mặt cắt ngang) trong suốt quá trình đặt ống thông. Hơi nghiêng đầu dò ra trước và ra sau khi bạn đẩy kim luồn để liên tục xác định lại đầu kim (chấm trắng biến mất/xuất hiện trở lại) khi nó đến gần tĩnh mạch.

    Hoặc, bạn có thể thích chuyển sang chế độ xem dọc (trục dài) để xem kim luồn theo chiều dọc khi nó đến gần và đi vào tĩnh mạch. Xoay đầu dò 90 độ và giữ toàn bộ các hình ảnh dọc (trong mặt phẳng) của cả ống thông mạch và tĩnh mạch.

  • Khi kim luồn tiếp xúc với tĩnh mạch, trước tiên bạn sẽ thấy kim thụt vào trong thành nông và sau đó xuyên qua thành để đi vào lòng mạch. Một tia máu đỏ sậm đồng thời xuất hiện trong nòng ống tiêm xác nhận vị trí đặt trong lòng mạch.

  • Thực hiện theo các quy trình tiêu chuẩn để tiến hành đặt ống thông, đảm bảo vị trí đặt trong lòng mạch, lau sạch gel siêu âm trước khi cố định ống thông và bắt đầu truyền dịch.

Chăm sóc sau khi đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm

  • Thay thế hoặc loại bỏ ống thông trong vòng 72 giờ sau khi đặt.

Cảnh báo và các lỗi thường gặp trong đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm

  • Luôn duy trì hình ảnh siêu âm về đầu kim trong quá trình chọc kim vào.

  • Một cây kim có thể nằm trong lòng tĩnh mạch mà không thực sự làm thủng tĩnh mạch. Tiếp tục đưa ống thông vào trong tĩnh mạch dưới sự dẫn hướng siêu âm cho đến khi cảm thấy tiếng pốp hoặc một tia máu trong buồng ống thông.

Mẹo và thủ thuật trong đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên có dẫn hướng siêu âm

  • Không cần nhiều gel hoặc chất bôi trơn và nó có thể che khuất điểm đánh dấu trung tâm đầu dò.

  • Gel của các gói sử dụng một lần được khuyến nghị hơn so với gel siêu âm đóng chai.