Hẹp ống sống thắt lưng là tình trạng ống sống thắt lưng bị hẹp lại gây chèn ép các rễ thần kinh và rễ thần kinh ở chùm đuôi ngựa trước khi thoát ra khỏi lỗ. Nó gây ra đau lưng tư thế, các triệu chứng chèn ép rễ thần kinh ở foramina và đau chi dưới khi đi bộ hoặc gánh nặng.
(Xem thêm Đánh giá đau cổ và đau lưng.)
Hẹp cột sống có thể bẩm sinh hoặc mắc phải. Nó có thể ảnh hưởng đến cột sống cổ hoặc thắt lưng. Hẹp ống sống thắt lưng thường xảy ra do dây chằng vàng tăng kích thước, khớp mặt khớp mở rộng và đĩa đệm phình rộng. Nguyên nhân phổ biến nhất của LSS là thoái hóa khớp, bệnh lý thoái hóa đĩa đệm, thoái hóa cột sống và trượt đốt sống kèm chèn ép đuôi ngựa. Các nguyên nhân khác bao gồm bệnh Paget xương
Triệu chứng và dấu hiệu của hẹp ống sống thắt lưng
Ở những bệnh nhân bị hẹp ống sống thắt lưng, đau xảy ra ở mông, đùi hoặc bắp chân khi đi bộ, chạy, leo cầu thang, hoặc thậm chí đứng. Đau này được gọi là đau cách hồi. Đau không thuyên giảm khi đứng yên mà phải giảm khi uốn cong lưng hoặc ngồi (mặc dù tình trạng dị cảm có thể tiếp tục) vì giống như ống sống cổ, ống sống thắt lưng lớn hơn khi uốn cong và nhỏ hơn khi duỗi ra. Do đó, bệnh nhân thường cảm thấy dễ chịu hơn khi đẩy xe đẩy hàng hoặc sử dụng xe tập đi vì lưng được uốn cong nhẹ. Tương tự như vậy, đi lên đồi ít đau hơn đi xuống đồi. Bệnh nhân có thể bị đau, dị cảm, yếu cơ, và mất phản xạ khi rễ thần kinh bị ảnh hưởng.
Trong một số trường hợp hiếm gặp, chèn ép rễ thần kinh đột ngột do LSS hoặc thoát vị đĩa đệm lớn có thể gây ra hội chứng đuôi ngựa kèm theo tình trạng liệt chân đầu xa và mất cảm giác tại và xung quanh tầng sinh môn và hậu môn (gây tê yên ngựa), cũng như rối loạn chức năng bàng quang, ruột và âm hộ; không giống như chấn thương tủy sống, trương lực cơ và phản xạ gân sâu ở chân giảm.
Chẩn đoán hẹp ống sống thắt lưng
Đánh giá lâm sàng
Đôi khi MRI, điện cơ, hoặc cả hai
© Springer Science+Business Media
Nghi ngờ hẹp ống sống dựa trên các triệu chứng đặc trưng của cơn đau tăng lên khi gắng sức (đau cách hồi do thần kinh) và giảm khi ngồi và/hoặc khi gập lưng. Cơ lực thường được duy trì, nhưng có thể có yếu khu trú, mất cảm giác và giảm phản xạ gân sâu.
Các triệu chứng của bắp chân có thể giống đau cách hồi. Đau cách hồi do mạch máu có thể phân biệt bằng giảm khi nghỉ (không phải khi thay đổi tư thế), teo da, và bất thường mạch máu, đổ đầy mao mạch và xét nghiệm về mạch máu.
Các kiểm tra để chẩn đoán hẹp ống sống thắt lưng, khi cần thiết, cũng giống như bệnh lý rễ thần kinh thắt lưng – cùng, bao gồm chụp MRI hoặc CT và các kiểm tra điện chẩn.
Điều trị hẹp ống sống thắt lưng
Hoạt động theo khả năng chịu đựng, thuốc giảm đau và đôi khi là thuốc làm giảm đau do bệnh lý thần kinh
Vật lý trị liệu
Có thể tiêm corticosteroid ngoài màng cứng
Phẫu thuật cho các trường hợp nặng
Ở những bệnh nhân bị hẹp ống sống thắt lưng, các phương pháp điều trị bảo tồn và chỉ định phẫu thuật tương tự như đối với bệnh lý rễ thần kinh thắt lưng – cùng.
Tiêm corticosteroid ngoài màng cứng đôi khi giúp giảm đau thoáng qua. Ở những bệnh nhân có triệu chứng không phù hợp để phẫu thuật, việc kết hợp tiêm ngoài màng cứng và vật lý trị liệu có thể giúp cải thiện một số triệu chứng.
Đối với hẹp cột sống nặng, phẫu thuật bao gồm việc giải chèn ép thần kinh trong ống sống và trong lỗ liên hợp, đôi khi đòi hỏi phẫu thuật cắt dây chằng vàng ở 2 hoặc 3 đốt kèm theo cắt lỗ liên hợp và đôi khi làm phẫu thuật nối cột sống.
Phải bảo toàn độ vững cột sống. Có thể chỉ định phẫu thuật hợp nhất cột sống nếu có tình trạng mất ổn định hoặc nếu có những thay đổi nặng, khu trú rõ ràng về viêm khớp ở 1 hoặc 2 khoảng liên đốt sống; tuy nhiên, một số nghiên cứu nhấn mạnh bản chất gây tranh cãi của phương pháp này (1, 2).
Tài liệu tham khảo về điều trị
1. Försth P, Olafsson G, Carlsson T, et al. A randomized, controlled trial of fusion surgery for lumbar spinal stenosis. N Engl J Med. 374:1413-1423, 2016. doi: 10.1056/NEJMoa1513721
2. Ghogawala Z, Dziura J, Butler WE, et al. Laminectomy plus fusion versus laminectomy alone for lumbar spondylolisthesis. N Engl J Med. 374:1424-1434, 2016. doi: 10.1056/NEJMoa1508788
Những điểm chính
Hẹp ống sống thắt lưng thường xảy ra do dây chằng vàng tăng kích thước, khớp mặt khớp mở rộng và đĩa đệm phình rộng.
Nguyên nhân phổ biến nhất là thoái hóa khớp, bệnh lý thoái hóa đĩa đệm, thoái hóa cột sống và trượt đốt sống kèm theo chèn ép đuôi ngựa.
Các triệu chứng bao gồm đau ở mông, đùi hoặc bắp chân, đau nặng hơn khi đứng hoặc đi bộ và giảm khi cúi hoặc nghiêng về phía trước, được gọi là chứng đau cách hồi thần kinh.
Chẩn đoán dựa trên các triệu chứng đặc trưng kết hợp với MRI, nghiên cứu điện chẩn hoặc cả hai.
Khuyến nghị dùng thuốc giảm đau, hoạt động nhẹ nhàng nếu có thể và vật lý trị liệu; tuy nhiên, nếu đau hoặc tình trạng thiếu hụt trở nên nặng hoặc trầm trọng hơn, hãy cân nhắc đến các thủ thuật ngoại khoa.