Cách tiêm bao hoạt dịch dưới mỏm cùng vai

• Tiêm corticosteroid để điều trị viêm

Các triệu chứng của viêm bao hoạt dịch không nhiễm trùng thường được điều trị hiệu quả bằng cách nghỉ ngơi và dùng thuốc chống viêm không steroid trong 10 ngày đến 14 ngày. Tuy nhiên, khi cần, liệu pháp tiêm bao hoạt dịch giúp giảm đau nhanh chóng, có thể có hiệu quả cho tình trạng viêm bao hoạt dịch dưới mỏm cùng vai tồn tại dai dẳng hoặc tái phát mặc dù đã có các biện pháp bảo tồn.

Chống chỉ định tuyệt đối

• Viêm mô tế bào bên trên hoặc loét da, nhiễm khuẩn huyết, khớp vai giả liền kề

• Quá mẫn với chất được tiêm

• Đối với tiêm corticosteroid, nghi ngờ viêm bao thanh dịch nhiễm trùng

Chống chỉ định tương đối

• Tổn thương gân không được phát hiện: Giảm đau do tiêm corticosteroid có thể làm chậm chẩn đoán chính xác.

• Bệnh tiểu đường được kiểm soát kém: Bất kỳ lợi ích nào của corticosteroid đều được cân nhắc đến với nguy cơ làm trầm trọng hơn việc kiểm soát đường huyết trong thời gian ngắn.

• Tiêm corticosteroid gần đây (tức là trong vòng 3 tháng qua) vào cùng một vị trí (mặc dù không có bằng chứng nào đánh giá về việc này)

Rối loạn đông máu không phải là chống chỉ định (1).

Các biến chứng không phổ biến nhưng bao gồm hở hai lá, tắc mạch, và chèn ép tim

• Teo mỡ dưới da, teo da và các vùng xoang, mất sắc tố da tạm thời do vô tình tiêm corticosteroid dưới da

• Phản ứng tại chỗ gây đau đớn được cho là do viêm màng hoạt dịch do hóa chất phản ứng với các tinh thể trong dung dịch corticosteroid (đôi khi được gọi là bùng phát sau khi tiêm) xảy ra trong vòng vài giờ sau khi tiêm corticosteroid tại chỗ và thường kéo dài ≤ 48 giờ

• Nhiễm trùng

• Ở bệnh nhân tiểu đường, tăng đường huyết sau khi tiêm corticosteroid dạng dự trữ

• Tổn thương gân, dây thần kinh hoặc mạch máu do tiêm corticosteroid sai hướng do đâm kim sai

• Dung dịch khử trùng (ví dụ, chlorhexidine, povidone iodine, cồn isopropyl)

• Gạc vô trùng, găng tay, băng dính vô trùng

• Gây tê vị trí chọc kim (ví dụ, xịt đông lạnh tại chỗ và/hoặc tiêm lidocain 1% không có epinephrine, trong ống tiêm 3 mL)

• Tùy chọn: Đối với dạng tiêm điều trị, 1% lidocaine (không có epinephrine) được trộn với corticosteroid tiêm dạng dự trữ (ví dụ: triamcinolone acetonide, 20 mg đến 40 mg)

• Kẹp cầm máu, nếu có thể dự đoán được việc chuyển đổi ống tiêm trong khi kim vẫn được cắm vào

• Kim 27 gauge 1,5 inch (để tiêm, không phải để chọc hút)

• Một số ống tiêm 3, 5 và 10 mL

Cần có một trợ lý.

• Để tiêm bao hoạt dịch, thuốc gây tê tại chỗ và corticosteroid dạng dự trữ thường được trộn trong một ống tiêm. Thêm thuốc tê giúp xác nhận vị trí kim tốt khi tiêm giảm đau ngay lập tức. Thêm thuốc tê cũng có thể làm giảm nguy cơ corticosteroid gây teo mỡ dưới da và nguy cơ bùng phát sau tiêm.

• Nếu tiền sử hoặc khám thực thể cho thấy có thể bị viêm bao hoạt dịch nhiễm trùng (ví dụ: nóng rõ rệt ở vùng đó, ban đỏ, căng bóng), ngừng tiêm corticosteroid và cân nhắc chọc hút theo dẫn hướng của siêu âm.

• Giảm đau ngay lập tức sau khi tiêm thuốc gây tê cục bộ giúp xác nhận vị trí kim tiêm chính xác và bao hoạt dịch dưới mỏm cùng vai nguồn gốc của đau.

• Viêm bao hoạt dịch dưới mỏm cùng vai và bệnh lý gân cơ trên gai không phải lúc nào cũng có thể phân biệt được trên lâm sàng, và bệnh lý gân có thể là hóa vôi, đôi khi lan sang bao hoạt dịch (viêm gân do hóa vôi hoặc viêm gân chứa canxi).

• Liệu pháp tiêm có thể có hiệu quả đối với bất kỳ rối loạn nào trong số các rối loạn này; tuy nhiên, đường tiêm có thể khác đối với bệnh viêm gân.

• Cân nhắc chụp X-quang vai trước khi tiêm ở những bệnh nhân bị đau vai mạn tính lâu năm hoặc nếu các triệu chứng vẫn tồn tại để xác định các nguyên nhân có thể gây đau khác (ví dụ, viêm xương khớp ổ chảo cánh tay, gãy xương).

• Bao hoạt dịch dưới mỏm cùng vai nằm ngay phía trên và ngoài gân cơ trên gai và dưới vòm cung cùng quạ.

• Tiêm vào gân hoặc cơ sẽ gặp phải lực cản và cần phải tránh; cần phải tiêm vào bao hoạt dịch (hoặc đôi khi vào bao gân) và sẽ không gặp lực cản.

Giải phẫu khớp vai (xem trước).

• Bệnh nhân ở tư thế cẳng tay đặt trên đùi. Vị trí ngồi cho phép trọng lực tách xương cánh tay và mở rộng không gian dưới mỏm cùng vai.

• Để tránh các cơn ngất do phản xạ phế vị, hãy quay đầu bệnh nhân và đặt hướng vùng làm việc sao cho bệnh nhân không nhìn thấy kim tiêm.

• Chỉ định hoạt động hạn chế nhưng không cố định vai (để tránh viêm quanh khớp vai thể đông cứng, còn gọi là viêm bao khớp dính).

• Tư vấn sử dụng nước đá lạnh, và nếu không bị chống chỉ định, dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) đường uống cho đến khi đau thuyên giảm.

• Hướng dẫn bệnh nhân quay lại để đánh giá lại để loại trừ nhiễm trùng nếu đau liên tục và tăng dần sau vài giờ hoặc kéo dài > 48 giờ.

• Bắt đầu các bài tập vận động nhẹ nhàng sau 24 giờ và tăng cường độ sau 2 tuần.

• Để tránh làm tổn thương gân, không tiêm corticosteroid khi có lực cản.

• Để tăng độ mở vào khoang dưới mỏm cùng vai khi sử dụng phương pháp tiếp cận ngoài, bệnh nhân móc các ngón tay quanh đệm của bàn khám, thả lỏng cơ vai và nghiêng người sang bên đối diện.

1. 1. Yui JC, Preskill C, Greenlund LS: Arthrocentesis and joint injection in patients receiving direct oral anticoagulants. Mayo Clin Proc 92(8):1223–1226, 2017. doi: 10.1016/j.mayocp.2017.04.007