Bệnh Chikungunya

TheoStefania Carmona, MD, University of Alabama at Birmingham
Xem xét bởiChristina A. Muzny, MD, MSPH, Division of Infectious Diseases, University of Alabama at Birmingham
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa đã sửa đổi Thg 8 2025
v81455801_vi

Vi rút Chikungunya được truyền qua muỗi Aedes. Bệnh do Chikungunya thường biểu hiện dưới dạng sốt cấp tính. Viêm đa khớp mạn tính có thể kéo dài và gây tàn phế. Chẩn đoán được xác nhận bằng phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược (RT-PCR) hoặc huyết thanh học. Điều trị là điều trị hỗ trợ. Phòng ngừa tập trung vào việc tránh muỗi đốt.

Bệnh Chikungunya do muỗi Aedes truyền và phổ biến ở Châu Phi, Ấn Độ, Pakistan, Nepal, Guam, Đông Nam Á, New Guinea, Trung Quốc, Mexico, Nam và Trung Mỹ, các đảo ở Caribe, Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương và một số khu vực hạn chế ở Châu Âu. Một số ca lây truyền cục bộ hạn chế đã được xác định ở Florida, Puerto Rico và Quần đảo Virgin thuộc Hoa Kỳ. Vi rút Chikungunya là một alphavirus trong họ Togavirus.

Các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh Chikungunya

Bệnh do Chikungunya là một bệnh sốt cấp tính kèm theo đau khớp và phát ban. Các triệu chứng khác có thể bao gồm đau đầu, đau cơ hoặc sưng khớp. Sau giai đoạn cấp tính của bệnh sốt, một số bệnh nhân (40% đến 80% số bệnh nhân) có thể phát triển thành viêm đa khớp mạn tính kéo dài trong nhiều tháng hoặc nhiều năm và có thể trở nên nghiêm trọng và gây tàn tật. Đau khớp thường có tính đối xứng và thường xảy ra ở các khớp xa. Tử vong là cực kỳ hiếm.

Chẩn đoán bệnh Chikungunya

Nghi ngờ bệnh do Chikungunya ở những bệnh nhân đột nhiên sốt và đau khớp, sống ở hoặc đã đi đến các khu vực lưu hành bệnh.

RNA của vi rút Chikungunya có thể được phát hiện bằng RT-PCR, khuyến nghị xét nghiệm trong vòng 8 ngày đầu tiên sau khi nhiễm bệnh (1). Xét nghiệm huyết thanh tìm IgM đặc hiệu với vi rút có thể được thực hiện đối với những bệnh nhân đến khám sau hơn 7 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng, mặc dù kháng thể có thể phản ứng chéo với các alphavirus khác và với flavivirus (ví dụ: vi rút sốt xuất huyết), dẫn đến kết quả dương tính giả.

Vi rút sốt xuất huyết và vi rút Zika được truyền qua cùng một loại muỗi gây ra các bệnh nhiễm trùng có các đặc điểm lâm sàng tương tự như bệnh do chikungunya và do đó cần được xem xét trong quá trình đánh giá chẩn đoán (2, 3). Điều quan trọng là phải loại trừ nhiễm vi rút sốt xuất huyết, do việc xử lý lâm sàng đúng cách bệnh sốt xuất huyết có thể cải thiện kết quả điều trị.

Tài liệu tham khảo chẩn đoán

  1. 1. Centers for Disease Control and Prevention: Chikungunya Virus: Clinical Testing and Diagnosis for Chikungunya Virus Disease. Ngày 15 tháng 5 năm 2024. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2025.

  2. 2. Centers for Disease Control and Prevention: Chikungunya Virus: Clinical Signs and Symptoms of Chikungunya Virus Disease. Ngày 15 tháng 5 năm 2024. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2025.

  3. 3. Bartholomeeusen K, Daniel M, LaBeaud DA, et al: Chikungunya fever [published correction appears in Nat Rev Dis Primers 2023 May 19;9(1):26. doi: 10.1038/s41572-023-00442-5]. Nat Rev Dis Primers 9(1):17, 2023. Xuất bản ngày 6 tháng 4 năm 2023. doi:10.1038/s41572-023-00429-2

Điều trị bệnh Chikungunya

  • Chăm sóc hỗ trợ

Điều trị bệnh do chikungunya chủ yếu là điều trị triệu chứng và có thể bao gồm nghỉ ngơi, truyền dịch và sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt. Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) có thể được sử dụng để giảm sốt và giảm đau cấp tính. Tuy nhiên, acetaminophen là phương pháp điều trị bước đầu được ưu tiên cho tình trạng sốt và đau khớp ở những vùng lưu hành sốt xuất huyết, nhằm giảm nguy cơ xuất huyết cho đến khi có thể loại trừ sốt xuất huyết.

Phòng ngừa bệnh Chikungunya

Phòng ngừa bệnh do chikungunya bao gồm tránh muỗi đốt và tiêm vắc-xin (1). Một loại vắc-xin phòng bệnh chikungunya là vắc-xin phòng vi rút sống giảm độc lực, liều duy nhất. Vắc-xin này có thể được sử dụng cho những người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao tiếp xúc với vi-rút chikungunya do đi du lịch nước ngoài hoặc làm việc trong phòng thí nghiệm. Không nên dùng vắc-xin này cho những người có hệ miễn dịch suy giảm. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đình chỉ giấy phép sử dụng vắc-xin sống giảm độc lực do các tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm nhập viện, viêm não và tử vong. (Xem Cập nhật của FDA về Độ an toàn của Ixchiq (Vắc-xin Chikungunya, Sống). FDA Đình chỉ Giấy phép Sinh học: Thông tin An toàn của FDA.)

Một loại vắc-xin thứ hai, sử dụng một phân tử giống như hạt vi rút nhưng bản thân nó không phải là vi rút, cũng đã được phát triển và có thể được sử dụng cho những người từ 12 tuổi trở lên có nguy cơ phơi nhiễm cao hơn, chẳng hạn như những người đi du lịch đến các khu vực lưu hành bệnh và nhân viên phòng thí nghiệm có nguy cơ.

Tài liệu tham khảo về phòng ngừa

  1. 1. Centers for Disease Control and Prevention: Chikungunya Virus: Chikungunya Vaccine Information for Healthcare Providers. Ngày 16 tháng 5 năm 2025. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2025.

quizzes_lightbulb_red
Test your KnowledgeTake a Quiz!