Bệnh viêm tai ngoài là một nhiễm trùng cấp tính của da ống tai thường do vi khuẩn (Pseudomonas là phổ biến nhất). Các triệu chứng bao gồm đau, chảy mủ tai, và nghe kém nếu ống tai bị sưng lên; ấn hoặc kéo tai gây ra đau. Chẩn đoán dựa trên soi tai. Điều trị bằng mở ổ và thuốc tại chỗ, bao gồm kháng sinh, corticosteroid, và acid acetic hoặc phối hợp, và không để nước vào tai.
Viêm ống tai ngoài có thể biểu hiện như một nhọt ống tai hoặc như là một nhiễm trùng lan tỏa toàn bộ ống tai (viêm ống tai ngoài lan rộng cấp tính). Loại thứ hai thường được gọi là tai của người bơi; sự kết hợp của nước trong ống tai và việc sử dụng bông ngoáy tai là yếu tố nguy cơ chính. Viêm tai ngoài ác tính là viêm xương tủy nặng (thường Pseudomonas) của xương thái dương, thường xảy ra trên bệnh nhân lớn tuổi, bệnh tiểu đường và các bệnh nhân suy giảm miễn dịch.
Nguyên nhân gây Viêm tai ngoài cấp
Viêm ống tai ngoài cấp tính thường do vi khuẩn, ví dụ như Pseudomonas aeruginosa, Proteus vulgaris, Staphylococcus aureus, hoặc là Escherichia coli. Viêm ống tai ngoài do nấm (otomycosis), thường gây ra bởi Aspergillus niger hoặc là Candida albicans, ít phổ biến hơn. Nhọt thường là do S. aureus (và S. aureus [MRSA] kháng methicillin trong những năm gần đây).
Yếu tố nguy cơ bao gồm
Chấn thương ống tai gây ra bởi ngoáy bông ngoáy tai nhiều hoặc các chấn thương khác
A Dị ứng (Allergies)
Bệnh vẩy nến
Chàm
Viêm da tiết bã
Độ axit giảm ở ống tai (có thể là do nước vào ống tai thường xuyên)
Chất gây kích ứng (ví dụ, thuốc xịt tóc, thuốc nhuộm tóc)
Nỗ lực làm sạch ống tai bằng tăm bông có thể gây ra các vết xước nhỏ trên da mỏng manh của ống tai (những vết xước nhỏ này hoạt động như những cánh cổng xâm nhập của vi khuẩn) và có thể đẩy các mảnh vụn và kim loại vào sâu hơn trong ống tai. Những chất tích tụ này có xu hướng làm đọng nước, dẫn đến tình trạng ống tai bị ẩm ướt da tạo nên thuận lợi cho nhiễm khuẩn.
Triệu chứng và dấu hiệu Viêm tai ngoài cấp
Bệnh nhân bị viêm tai ngoài bị đau và chảy dịch. Đôi khi, chảy nước tai hôi và nghe kém xảy ra nếu ống tai trở nên sưng lên hoặc chứa đầy những mảnh biểu bì. Đau khi kéo ống tai hoặc ấn bình tai là dấu hiệu điển hình. Khám nội soi tai đôi khi gây đau và khó thực hiện. Hình ảnh ống tai đỏ, sưng lên và rải rác bằng các mảnh biểu bì ẩm ướt, có mủ và biểu mô bị tổn thương.
Nấm ống tai biểu hiện ngứa nhiều hơn đau, và bệnh nhân cũng phàn nàn về cảm giác đầy tai. Nấm ống tai do A. niger thường có biểu hiện với các tổ chức nấm màu xám đen hoặc chấm vàng (nấm bào tử) được bao quanh bởi một tổ chức nấm hình sợi bông (sợi nấm). Nhiễm trùng do C. albicans không hiển thị bất kỳ tổ chức nấm nào nhìn thấy nhưng thường chứa một chất dịch trắng, có thể đi kèm với các bào tử có bề ngoài mềm mại.
Nhọt ống tai gây ra những cơn đau dữ dội và có thể chảy ít máu hoặc chảy mủ. Chúng xuất hiện như một điểm sưng nề, tấy đỏ (nhọt).
Chẩn đoán Viêm tai ngoài cấp
Đánh giá lâm sàng
Chẩn đoán viêm tai ngoài dựa trên việc kiểm tra. Khi mủ nhiều, viêm ống tai ngoài có thể khó phân biệt với bệnh cấp tính, có mủ của tai giữa viêm tai giữa với lỗ thủng màng nhĩ; đau gây ra bởi kéo vành tai là dấu hiệu quan trọng chỉ ra một viêm ống tai ngoài. Viêm ống tai ngoài do nấm được chẩn đoán bằng lâm sàng hoặc nuôi cấy.
Điều trị Viêm tai ngoài cấp
Nạo viêm
Nhỏ tai bằng Axit axetic và corticosteroid
Đôi khi kháng sinh tại chỗ cần thiết
Trong viêm tai ngoài cấp tính nhẹ và trung bình, thuốc kháng sinh và corticosteroid tại chỗ có hiệu quả. Đầu tiên, các mảnh biểu bì và tổ chức bệnh phải được lấy nhẹ nhàng và triệt để từ ống tai bằng ống hút hoặc que tăm bông dưới ánh sáng đầy đủ. Chống chỉ định bơm nước vào tai.
Bệnh viêm ống tai ngoài nhẹ có thể được điều trị bằng cách thay đổi độ pH của ống tai bằng axit axetic 2% (hoặc dung dịch dấm) và bằng cách làm giảm viêm với hydrocortisone tại chỗ; liều là 5 giọt 3 lần ngày trong vòng 7 ngày.
Viêm ống tai ngoài mức độ trung bình phải cần thêm dung dịch kháng khuẩn hoặc huyền phù, chẳng hạn như ciprofloxacin, ofloxacin, hoặc neomycin/polymyxin (thành phần neomycin có tính nhạy cảm cao và dị ứng là phổ biến). Khi viêm ống tai tương đối nặng, nên đặt một meches tai vào ống tai và nhỏ với dung dịch Burow (5% nhôm acetate) hoặc thuốc kháng sinh 4 lần mỗi ngày. Meches tai giúp những giọt thuốc sâu hơn vào trong ống tai ngoài khi ống tai bị sưng lên rất nhiều. Meches tai thay mỗi 24 đến 72 giờ (hoặc có thể rơi tự phát), sau đó sưng tấy có thể giảm đi đủ để cho phép nhỏ tai giọt trực tiếp vào ống tai.
Viêm ống tai ngoài nặng hoặc sự xuất hiện của viêm tấy mở rộng ra ngoài ống tai có thể cần kháng sinh toàn thân, như cephalexin 500 mg uống 4 lần mỗi ngày trong 10 ngày hoặc ciprofloxacin 500 mg uống 2 lần mỗi ngày trong 10 ngày. Một thuốc giảm đau, chẳng hạn như NSAID hoặc thậm chí là thuốc uống opioid, có thể là cần thiết trong 24 đến 48 giờ đầu tiên.
Viêm tai ngoài do nấm đòi hỏi phải làm sạch toàn bộ ống tai và dùng thuốc chống nấm tại chỗ (ví dụ như tím gentian, cresylate acetate, nystatin, clotrimazole, hoặc thậm chí là cả axit acetic và rượu isopropyl). Tuy nhiên, các giải pháp này không nên được sử dụng nếu màng nhĩ bị thủng bởi vì chúng có thể gây ra đau nặng hoặc tổn thương tai trong. Làm thuốc tai hàng ngày và điều trị là cần thiết để có thể loại bỏ hoàn toàn nhiễm trùng.
Tránh nước vào tai (ví dụ, đội mũ tắm, tránh bơi) được khuyên với bệnh nhân viêm tai ngoài và viêm tai ngoài do nấm. Một máy sấy thổi ở chế độ thấp cũng có thể được sử dụng để giảm độ ẩm và độ ẩm trong ống tai.
Nhọt ống tai, nếu rõ ràng, nên được trích rạch và dẫn lưu mủ. Tuy nhiên, vết trích rạch có ít giá trị nếu bệnh nhân được nhìn thấy ở giai đoạn sớm. Thuốc kháng sinh tại chỗ không có hiệu quả; kháng sinh đường uống chống tụ cầu cần được dùng. Thuốc giảm đau, như oxycodone với acetaminophen, có thể là cần thiết để giảm đau. Nhiệt khô cũng có thể làm giảm bớt đau đớn và nhanh hồi phục hơn.
Ngọc trai & cạm bẫy
|
Phòng ngừa Viêm tai ngoài cấp
Ngoài ra, viêm tai ngoài thường có thể được ngăn ngừa bằng cách sử dụng một vài giọt hỗn hợp cồn và dấm trắng tỷ lệ 1:1 (miễn là màng nhĩ còn nguyên vẹn) ngay sau khi bơi. Cồn giúp loại bỏ nước (bốc hơi), và dấm thay đổi độ pH của ống tai. Sử dụng bông ngoáy tai hoặc các dụng cụ lấy ráy tai trong ống tai nên cực kỳ hạn chế.
Những điểm chính
Viêm tai ngoài cấp tính thường là bệnh do vi khuẩn (pseudomonal); các nguyên nhân nấm ít có khả năng và thường gây ngứa nhiều hơn, ít đau.
Đau nặng với kéo vành tai cho thấy viêm tai ngoài cấp.
Dưới hình ảnh nhìn trực tiếp và rõ ràng, nhẹ nhàng loại bỏ các mảnh vụn biểu bì, tổ chức nấm từ ống tai với các que tăm bông hoặc ống hút tai.
Chống chỉ định bơm nước vào tai.
Đối với các trường hợp nhẹ, dùng axit axetic và nhỏ hydrocortisone tại chỗ.
Đối với những trường hợp nghiêm trọng hơn, làm thuốc tai là rất cần thiết cùng với kháng sinh tại chỗ (sử dụng meches tai nếu bị sưng); đôi khi cung cấp thuốc kháng sinh toàn thân.
Thông tin thêm
Hajioff D, MacKeith S: Otitis externa. BMJ Clin Evid 0510, 2015.