Viêm trực tràng là viêm niêm mạc trực tràng, có thể do nhiễm trùng, bệnh viêm ruột hoặc bức xạ. Các triệu chứng bao gồm cảm giác khó chịu ở trực tràng và chảy máu. Chẩn đoán bằng nội soi trực tràng hoặc nội soi đại tràng sigma, thường kèm nuôi cấy và sinh thiết. Điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân.
(Xem thêm Đánh giá các rối loạn ở hậu môn trực tràng.)
Viêm trực tràng có thể là một biểu hiện của
Bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (ví dụ, Neisseria gonorrhoeae, loài Chlamydia)
Một số bệnh nhiễm trùng đường ruột (ví dụ: Campylobacter, Shigella, Salmonella – xem phần Giới thiệu về trực khuẩn Gram âm)
Điều trị bằng bức xạ
Viêm trực tràng liệt liên quan đến việc sử dụng kháng sinh trước đây có thể do Clostridioides difficile (trước kia là Clostridium difficile).
Các mầm bệnh lây truyền qua đường tình dục gây viêm trực tràng thường gặp hơn ở nam giới có quan hệ tình dục đồng giới. Gần đây, bệnh đậu mùa khỉ đã được phát hiện là nguyên nhân gây viêm trực tràng do nhiễm trùng nghiêm trọng ở nam giới có quan hệ tình dục đồng giới.
Bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch có nguy cơ đặc biệt bị nhiễm herpes simplex và cytomegalovirus.
Các triệu chứng và dấu hiệu của viêm trực tràng
Thông thường, bệnh nhân phàn nàn về cảm giác buốt mót (cảm thấy rất cần đại tiện nhưng không ra phân), chảy máu trực tràng, hoặc đi ra chất nhầy.
Viêm trực tràng do bệnh lậu, herpes simplex, cytomegalovirus hoặc bệnh đậu mùa khỉ có thể gây đau hậu môn trực tràng dữ dội.
Chẩn đoán viêm trực tràng
Soi trực tràng hoặc soi đại tràng sigma
Xét nghiệm các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục và C. difficile
Chẩn đoán viêm trực tràng cần nội soi trực tràng hoặc nội soi đại tràng sigma, có thể phát hiện niêm mạc trực tràng bị viêm. Các ổ loét và các mụn nước nhỏ rời rạc gợi ý nhiễm herpes. Các miếng gạc trực tràng nên được xét nghiệm để tìm các chủng Neisseria gonorrhoeae và Chlamydia (bằng nuôi cấy hoặc xét nghiệm khuếch đại axit nucleic, chẳng hạn như PCR), mầm bệnh đường ruột (bằng nuôi cấy) và mầm bệnh vi rút (bằng nuôi cấy hoặc xét nghiệm miễn dịch).
Làm xét nghiệm huyết thanh tìm giang mai và xét nghiệm phân tìm độc tố C. difficile. Đôi khi cần phải sinh thiết niêm mạc.
Nội soi đại tràng có thể có giá trị ở một số bệnh nhân để loại trừ bệnh viêm ruột.
Điều trị viêm trực tràng
Các phương pháp điều trị khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân
Viêm trực tràng nhiễm khuẩn có thể được điều trị bằng kháng sinh. Bệnh nhân quan hệ qua đường hậu môn bị viêm tuyến tiền liệt không đặc hiệu có thể được điều trị theo kinh nghiệm bằng ceftriaxone 250 mg tiêm bắp một lần, cộng với doxycycline 100 mg, uống 2 lần/ngày trong 7 ngày. Viêm trực tràng do C. difficile do kháng sinh được điều trị bằng vancomycin 125 mg uống x 4 lần/ngày hoặc fidaxomicin 200 mg uống x 2 lần/ngày trong 10 ngày.
Viêm trực tràng do bức xạ chảy máu thường được điều trị ban đầu bằng thuốc bôi tại chỗ; tuy nhiên, thiếu bằng chứng về hiệu quả từ các nghiên cứu được thực hiện tốt là. Điều trị tại chỗ bao gồm corticosteroid dạng bọt (hydrocortisone 90 mg) hoặc thụt (hydrocortisone 100 mg hoặc methylprednisolone 40 mg) 2 lần/ngày trong 3 tuần, hoặc thụt rửa giữ sucralfate (2 g trong 20 mL nước 2 lần/ngày) cũng có thể có hiệu quả. Bệnh nhân không đáp ứng với các hình thức điều trị này có thể đáp ứng với bôi tại chỗ formalin, hoặc từ điều trị bằng oxy cao áp.
Liệu pháp nội soi có thể được sử dụng. Cầm máu bằng plasma argon có vẻ hiệu quả trong việc làm giảm các triệu chứng ít nhất là trong thời gian ngắn (≤ 6 tuần). Nhiều phương pháp cầm máu, bao gồm laser, đốt điện, và đầu dò gia nhiệt. (Xem thêm American Society of Colon and Rectal Surgeons' 2018 clinical practice guidelines for the treatment of chronic radiation proctitis.)
Thông tin thêm
Tài nguyên bằng tiếng Anh sau đây có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của tài liệu này.
American Society of Colon and Rectal Surgeons: Clinical practice guidelines for the treatment of chronic radiation proctitis (2018)