Bệnh phổi kẽ liên quan đến viêm tiểu phế quản hô hấp (RBILD) là hội chứng viêm đường hô hấp nhỏ và bệnh phổi kẽ xảy ra ở những người hút thuốc. Các triệu chứng bao gồm ho và khó thở khi gắng sức. Chụp X-quang ngực, CT độ phân giải cao, và đôi khi cần sinh thiết phổi để chẩn đoán. Điều trị là ngừng hút thuốc lá.
Bệnh phổi kẽ liên quan đến viêm tiểu phế quản hô hấp là một dạng của viêm phổi kẽ tự phát.
Hầu hết những người hút thuốc đều bị viêm tiểu phế quản cận lâm sàng, đặc trưng bởi tình trạng viêm nhẹ hoặc trung bình ở đường hô hấp nhỏ. Có ít bệnh nhân phát triển viêm nặng dẫn tới bệnh phổi kẽ có triệu chứng lâm sàng đáng kể gọi là RBILD. Tỷ lệ nam - nữ là 2:1.
RBILD có đặc trưng mô học gồm viêm dưới niêm mạc ở màng tế bào và tiểu phế quản hô hấp biểu hiện bởi các đại thực bào sắc tố màu nâu nhạt (kết quả là tăng hàm lượng sắt do hút thuốc), ứ dịch nhầy và dị sản biểu mô hình khối trong tiểu phế quản và phế nang. Sẹo vách phế nang luôn xảy ra. Tuy nhiên, những dấu hiệu tương tự xảy ra trong một số phản ứng quá mẫn, phơi nhiễm phổi nghề nghiệp (thường là do bụi khoáng), nhiễm vi rút và các phản ứng thuốc.
RBILD cũng giống viêm phổi kẽ tróc vảy về mặt mô học, nhưng trong RBILD, viêm rải rác và ít lan tỏa. Sự tương tự của 2 điều kiện này đã dẫn đến gợi ý rằng chúng là các biểu hiện khác nhau của cùng một bệnh do hút thuốc gây ra.
Các triệu chứng ho và khó thở trong quá trình gắng sức giống với những bệnh phổi kẽ khác, đặc biệt là xơ phổi tự phát, nhưng nhẹ hơn. Ran nổ khi thăm khám chỉ là triệu chứng thực thể.
Chẩn đoán RBILD
X-quang ngực
CT độ phân giải cao (HRCT)
Đôi khi sinh thiết phổi qua phẫu thuật
Nghĩ đến chẩn đoán bệnh phổi kẽ liên quan đến viêm tiểu phế quản hô hấp ở những bệnh nhân hút thuốc và đang được đánh giá về bệnh phổi kẽ. Xét nghiệm chẩn đoán bao gồm các xét nghiệm hình ảnh và sinh thiết.
X-quang ngực các phát hiện bao gồm:
Dày thành phế quản
Đám mờ dạng nốt hoặc dạng đường, lan tỏa
mô kẽ quanh mạch phế quản nổi bật
Hình nhẫn nhỏ ở ngoại vi
Các đám mờ không thường xuyên và ít gặp
HRCT thường cho thấy những nốt trung tâm tiểu thùy và hình ảnh kính mờ mơ hồ rải rác.
Kiểu hạn chế tắc nghẽn hỗn hợp là một dấu hiệu thường gặp trong kiểm tra chức năng phổi, mặc dù kết quả có thể bình thường hoặc cho thấy tăng thể tích cặn một cách riêng lẻ. Các xét nghiệm thường quy trong phòng thí nghiệm không hữu ích.
Sinh thiết phổi (thường là bằng phẫu thuật) đôi khi được thực hiện nếu chẩn đoán vẫn chưa rõ ràng và thử nghiệm cai thuốc lá không làm giảm triệu chứng.
Điều trị RBILD
Cai thuốc lá
Điều trị bệnh phổi kẽ liên quan đến viêm tiểu phế quản hô hấp là ngừng hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động, có thể ngăn ngừa sự cải thiện hoặc dẫn tới sự tái phát của bệnh. Chỉ có bằng chứng giai thoại về hiệu quả của corticosteroid.
Diễn biến lâm sàng tự nhiên của bệnh không được biết, nhưng tiên lượng tốt với việc ngừng hút thuốc lá.