Chấn thương niệu đạo

TheoNoel A. Armenakas, MD, Weill Cornell Medical School
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 02 2023

tổn thương niệu đạo thường xảy ra ở nam giới. Hầu hết các tổn thương niệu đạo chính là do chấn thương. Chấn thương niệu đạo xuyên thấu ít phổ biến hơn, chủ yếu xảy ra do vết thương do đạn bắn, hoặc cách khác, do vật thể chèn vào niệu đạo trong khi quan hệ tình dục, gãy dương vật hoặc do bệnh tâm thần.

Tổn thương niệu đạo được phân loại là đụng giập, đứt một phần hoặc đứt hoàn toàn, và tổn thương có thể liên quan đến niệu đạo sau (đoạn màng và đoạn tuyến tiền liệt) hoặc niệu đạo trước (đoạn hành và đoạn dương vật). Tổn thương niệu đạo sau thường phối hợp với gãy xương chậu. Tổn thương niệu đạo trước thường là hậu quả của một cú đánh vàp tầng sinh môn, va chạm xe cơ giới, hoặc chấn thương tầng sinh môn do ngã. Chấn thương do thầy thuốc xảy ra trong quá trình đặt dụng cụ qua niệu đạo (ví dụ, đặt hoặc rút ống thông, nội soi bàng quang).

Các biến chứng bao gồm nhiễm trùng, đi tiểu không tự chủ, rối loạn chức năng cương dươngchít hẹp hoặc hẹp. ("Hẹp" là hẹp niệu đạo sau trong khi "chít hẹp" chỉ dùng để chỉ niệu đạo trước.)

Các triệu chứng và dấu hiệu của chấn thương niệu đạo

Triệu chứng của chấn thương niệu đạo bao gồm đau và đái khó. Máu ở lỗ niệu đạo là triệu chứng quan trọng nhất trong tổn thương niệu quản. Các triệu chứng bổ sung bao gồm tổn thương xuất huyết, phù nề hoặc cả hai ở tầng sinh môn, bìu, dương vật và ở các môi âm đạo. Vị trí bất thường của tuyến tiền liệt trong thăm khám trực tràng là một dấu hiệu không chính xác của một tổn thương niệu đạo. Xét nghiệm máu, thăm khám trực tràng và âm đạo cần tiến hành cẩn thận.

Chẩn đoán chấn thương niệu đạo

  • Chụp niệu đạo ngược dòng

Ở bất kỳ bệnh nhân nam nào có triệu chứng cơ năng hoặc thực thể gợi ý, chẩn đoán xác định bằng chụp niệu đạo ngược dòng. Thủ thuật này phải luôn tiến hành trước khi đặt sonde. Đặt ống sonde niệu đạo ở nam giới với một tổn thương niệu đạo chưa được chẩn đoán có thể gây đứt niệu đạo (ví dụ, từ đứt niệu đạo một phần sang đứt niệu đạo hoàn toàn). Bệnh nhân nữ cần soi bàng quang và thăm khám âm đạo kỹ lưỡng. CT đơn thuần là không đủ để chẩn đoán và đánh giá chấn thương niệu đạo.

Ngọc trai & cạm bẫy

  • Nếu nghi ngờ tổn thương niệu đạo ở nam giới, không được đặt ống thông niệu đạo cho đến đã khi chụp niệu đạo kiểm tra.

Điều trị chấn thương niệu đạo

  • Thông thường đặt ống thông niệu đạo (đối với đụng giập) hoặc mở bàng quang trên xương mu (đối với tắc nghẽn)

  • Có thể tiến hành bằng phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở (đối với từng loại tổn thương)

  • Mổ phiên

Đụng dập niệu đạo có thể được điều trị an toàn bằng ống thông qua niệu đạo trong khoảng 5 ngày đến 7 ngày. Đứt một phần niệu đạo được điều trị tốt nhất bằng đặt sonde bàng quang mở thông bàng quang trên xương mu. Trong một số trường hợp nhất định, có thể thử tái sắp xếp lại niệu đạo ban đầu (nội soi hoặc mở); nếu thành công, phương pháp này có thể hạn chế tình trạng hẹp niệu đạo sau này.

Lựa chọn đơn giản và an toàn nhất cho hầu hết các bệnh nhân bị đứt niệu đạo hoàn toàn là dẫn lưu bàng quang qua phẫu thuật mở bàng quang trên xương mu. Mổ phiên nên được trì hoãn từ 8 đến 12 tuần cho đến khi tổn thương niệu đạo liền sẹo và các tổn thương phối hợp khác ổn định.

Việc sửa chữa mở ngay các vết thương niệu đạo chỉ giới hạn ở những vết thương liên quan đến gãy dương vật, vết thương xuyên thấu và tất cả các vết thương ở nữ giới.

Những điểm chính

  • Hầu hết các chấn thương niệu đạo sau đều liên quan đến gãy xương chậu. Tổn thương trước thường do cơ chế cùn; tổn thương niệu đạo với gãy dương vật hoặc do chấn thương ít xảy ra.

  • Cần chẩn đoán loại trừ tổn thương niệu đạo, đặc biệt ở những bệnh nhân bị gãy xương chậu hoặc chấn thương khi đánh vào vùng khớp mu và những bệnh nhân đái khó hoặc có máu ở miệng sáo.

  • Ở nam giới, chụp niệu đạo ngược dòng nên được tiến hành trước khi đặt ống thông niệu đạo.

  • Ở nữ, làm soi bàng quang và kiểm tra âm đạo kỹ lưỡng.

  • Xử lý tổn thương đụng dập với ống thông niệu đạo. Tổn thương đứt một phần hoặc hoàn toàn thường được điều trị bằng dẫn lưu nước tiểu qua mở thông bàng quang trên xương mu.

  • Trì hoãn phẫu thuật tái tạo ngoại trừ một số chấn thương (ví dụ như gãy dương vật, chấn thương xuyên thấu và chấn thương niệu đạo nữ).