Clonorchiasis

Clonorchis sinensis Life Cycle

Hình ảnh

Hình ảnh từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, Y tế Toàn cầu, Phòng Các bệnh Ký sinh trùng và Sốt rét.

C. sinensis trưởng thành sống trong ống mật. Trứng được thải ra phân và ăn bởi ốc sên. Dạng ấu trùng có đuôi (ấu trùng bơi tự do) được thả ra từ ốc bị nhiễm bệnh sau đó lây nhiễm sang một số loài cá nước ngọt và tôm. Con người bị nhiễm bệnh khi ăn cá sống, nấu chưa chín, sấy khô, ướp muối hoặc ngâm chua, hoặc ít phổ biến hơn là tôm nước ngọt, có chứa vi khuẩn metacercariae (giai đoạn nghỉ ngơi hoặc trưởng thành). Ấu trùng dạng nang được giải phóng ra trong tá tràng, đi vào đường mật qua bóng Vater, và di chuyển đến những ống mật trong gan nhỏ hơn (hoặc đôi khi là túi mật và ống tụy), nơi chúng trưởng thành sau khoảng 1 tháng. Con trưởng thành có thể sống ≥ 25 năm và phát triển khoảng 10 đến 25 mm từ 3 đến 5 mm. Ví dụ, một số cựu chiến binh Hoa Kỳ tại Việt Nam đã có bằng chứng huyết thanh về việc phơi nhiễm với nhiễm sán lá gan khi xét nghiệm 5 thập kỷ sau khi chiến tranh kết thúc, nhưng không ai có thể phát hiện được ký sinh trùng sán lá gan qua xét nghiệm phân (1).

Nhiễm bệnh nhẹ thường không có triệu chứng; các triệu chứng thường xảy ra ở những bệnh nhân có lượng giun nhiều hơn và thời gian nhiễm trùng lâu hơn. Trong giai đoạn cấp tính, nhiễm trùng nặng hơn có thể gây sốt, ớn lạnh, đau thượng vị, gan to mềm, vàng da nhẹ và tăng bạch cầu ái toan. Sau đó, tiêu chảy có thể xảy ra. Các triệu chứng thường kéo dài từ 2 đến 4 tuần.

Viêm đường mật mạn tính trong nhiễm trùng nặng có thể dẫn đến teo nhu mô gan, xơ tĩnh mạch cửa và xơ gan. có thể xuất hiện vàng da nếu một khối do sán gây tắc nghẽn đường mật. Vàng da có thể xảy ra nếu một khối sán gây tắc nghẽn hệ thống đường mật.

Các biến chứng khác bao gồm viêm đường mật mủ, sỏi mật, viêm tụy và ở giai đoạn cuối là ung thư biểu mô đường mật (ung thư ống mật [1]). Cựu chiến binh Việt Nam mắc ung thư biểu mô đường mật có thể đã bị nhiễm Clonorchis sinensis hoặc Opisthorchis viverrini khi họ phục vụ ở Đông Nam Á (2). Nguy cơ ung thư đường mật tăng lên ở các vùng Đông Nam Á và tỷ lệ tử vong phổ biến hơn ở nam giới từ 40 đến 65 tuổi.

• Xét nghiệm phân bằng kính hiển vi

Xét nghiệm bằng soi phân tìm kst. Trứng thường có thể phát hiện được trong phân chỉ từ 3 đến 4 tuần sau khi nhiễm bệnh. Khó phân biệt trứng của các loại Opisthorchis. Không thể phát hiện trứng trong phân khi tắc mật. Đôi khi, chẩn đoán được thực hiện bằng cách xác định sán trưởng thành trong bệnh phẩm phẫu thuật hoặc bằng chụp đường mật xuyên gan.

Các xét nghiệm khác không đưa ra chẩn đoán nhưng có thể không bình thường; phosphatase kiềm và bilirubin có thể tăng lên. Lượng bạch cầu ái toan lưu hành và IgE huyết thanh cao cũng phổ biến. Tăng bạch cầu ái toan giúp phân biệt nhiễm sán lá gan với viêm gan siêu vi cấp tính.

Một chụp X quang bụng đôi khi cho thấy canxi hoá trong gan. Xét nghiệm siêu âm gan, CT, MRI, ERCP, hoặc chụp xquang đường mật có thể cho thấy biểu mô không đồng đều và các dấu hiệu của sẹo.

Siêu âm sàng lọc xơ hóa ống mật ở những bệnh nhân có nguy cơ cao (nam,> 50 tuổi) ở các vùng lưu hành bệnh có thể cải thiện việc phát hiện sớm ung thư đường mật và do đó tỷ lệ sống sót (1).

• Praziquantel hoặc Albendazole

Điều trị sốt phát ban do Rickettsia lựa chọn một trong các phác đồ sau:

• Praziquantel 25 mg/kg uống 3 lần/ngày trong 2 ngày

• Albendazole 10 mg/kg uống một lần mỗi ngày trong 7 ngày

Tắc nghẽn đường mật có thể phải phẫu thuật.

Phòng ngừa bao gồm nấu kỹ cá nước ngọt và tôm từ các vùng nước có dịch và không ăn thịt cá tươi, ngâm mắm hoặc ngâm rượu. Ở các khu vực lưu hành, điều trị hàng loạt bằng praziquantel làm giảm gánh nặng do bệnh sán lá gan nhỏ (1). Các thành viên trong gia đình của những người bị nhiễm bệnh nên được đánh giá nhiễm bệnh bằng soi phân dưới kính hiển vi và công thức máu để tìm bạch cầu ái toan.