Hầu hết các khối u của tuyến yên và khu vực trên hố yên là adenome tuyến yên. Hiếm khi, khối u tuyến yên là ung thư biểu mô tế bào (carcinoma). U màng não, u sọ hầu, di căn, và kén da có thể phát triển trong vùng yên ngựa.
Adenoma có thể là dạng bài tiết hoặc không bài tiết. Adenoma dạng bài tiết sản xuất ra hoóc môn tuyến yên; nhiều khối u adenoma dạng bài tiết có kích thước < 10mm (microadenomas). Các adenoma dạng bài tiết có thể được phân loại theo đặc điểm nhuộm màu mô học (ví dụ ái toan, ái kiềm, chromophobe [không ngấm thuốc nhuộm]). Hormon được sản xuất ra thường tương ứng với những đặc điểm này; ví dụ, adenomas ái toan sản xuất quá nhiều hoóc môn tăng trưởng, và adenomas ái toan sản xuất quá nhiều ACTH. Hoocmon thường được sản xuất quá mức là prolactin.
Bất kỳ khối u nào phát triển trong tuyến yên có thể chèn vào các dây thần kinh thị giác, kể cả giao thoa thị giác. Các khối u cũng có thể chèn ép hoặc phá hủy mô tuyến yên hoặc vùng dưới đồi, làm suy giảm sản xuất hoặc bài tiết hocmon.
Triệu chứng và dấu hiệu
Đau đầu có thể là hậu quả của u tuyến yên phình to, ngay cả khi áp lực nội sọ không tăng. Các biểu hiện thị giác như chứng bán manh hai bên thai dương, chứng teo gai thị một bên, và bán manh đối bên có thể phát triển nếu một khối u chèn ép các đường dẫn truyền thần kinh thị giácxem Hình: Các vị trí tổn thương trên đường dẫn truyền thị giác và tổn thương thị trường tương ứng.).
Nhiều bệnh nhân biểu hiện rối loạn nội tiết do thiếu hoặc thừa hóc môn:
-
Bệnh đái tháo đường nếu vasopressin được giải phóng ít hơn vì vùng dưới đồi bị chèn ép
-
Mất kinh và tiểu galacto ở phụ nữ và, ít gặp hơn, rối loạn chức năng cương dương và to tuyến vú ở nam giới nếu prolactin được sản xuất quá mức
-
Khổng lồ trước tuổi dậy thì hoặc to viễn cực sau tuổi dậy thì nếu hóc môn tăng trưởng được sản xuất quá mức
-
Hội chứng Cushing nếu ACTH được sản xuất quá mức
Hiếm khi, xuất huyết vào khối u tuyến yên gây ra ngập máu tuyến yên, với biểu hiện đau đầu đột ngột, liệt vận nhãn, và mất thị lực.
Chẩn đoán
Điều trị
Bệnh lý nội tiết được điều trị.
Các khối u tuyến yên sản sinh ra ACTH, hoóc môn tăng trưởng, hoặc hoocmon kích thích tuyến giáp được phẫu thuật, thường sử dụng đường tiếp cận qua xương bướm. Đôi khi, đặc biệt đối với các khối u không thể tiếp cận được hoặc khối u ở nhiều nơi, cần phải được xạ trị.
U tuyến sản sinh prolactin được điều trị bằng các chất chủ vận dopaminergic (ví dụ, bromocriptine, pergolide, cabergoline), làm hạ nồng độ prolactin máu và thường làm khối u co lại. Phẫu thuật và xạ trị thường không cần thiết.
Những điểm chính
-
Hầu hết các khối u tuyến yên là u tuyến, có thể loại bài tiết hoặc không bài tiết .
-
Các adenoma bài tiết có thể gây đái tháo đường, chảy sữa, hội chứng Cushing, hoặc người khổng lồ hoặc to viễn cực.
-
Bất kỳ khối u tuyến yên nào cũng có thể chèn ép các đường dẫn truyền thần kinh thị giác, gây bán manh thái dương hai bên, teo gai thị một bên, hoặc bán manh đối bên.
-
Cắt Khối u và điều trị bệnh lý nội tiết; các khối adenome sản xuất ra prolactin có thể chỉ cần điều trị bằng thuốc đồng vận dopamin.
