Đau đầu do áp lực thấp là hậu quả của việc giảm thể tích và áp lực dịch não tủy do chọc dịch não tủy hoặc các chỗ rò dịch não tủy tự phát hoặc sau chấn thương.
(Xem thêm Cách tiếp cận với Bệnh nhân đau đầu.)
Lấy CSF qua đường chọc dịch não tủy (LP) làm giảm thể tích và áp lực CSF, cũng như rò rỉ CSF tự phát hoặc chấn thương.
Đau đầu sau khi chọc dò tủy sống khá phổ biến, thường xảy vài giờ đến một hoặc hai ngày sau đó, và có thể nghiêm trọng. Các bệnh nhân trẻ tuổi có khối lượng cơ thể nhỏ có nguy cơ cao nhất. Sử dụng kim nhỏ, không sắc quá làm giảm nguy cơ. Số lượng CSF bị lấy đi và thời gian nằm sau khi chọc dò tủy sống không ảnh hưởng đến tỷ lệ mắc chứng đau đầu này.
Rò CSF tự phát có thể xảy ra khi một túi thừa màng nhện hoặc nang dọc theo ống tủy sống bị vỡ. Ho hoặc nhảy mũi có thể gây vỡ. Dịch não tủy có thể bị rò rỉ sau một số chấn thương ở đầu hoặc mặt (ví dụ: gãy xương sọ cơ bản).
Đau đầu xuất hiện khi nâng đầu khi ngồi hoặc đứng kéo dài màng não cơ bản nhạy cảm với đau. Đau đầu rất dữ dội theo tư thế và thường kèm theo đau cổ, màng não, và nôn mửa. Đau đầu chỉ nhẹ bớt khi nằm đầu bằng.
Chẩn đoán đau đầu sau chọc dịch não tủy và các cơn đau đầu khác do áp suất thấp
Đánh giá lâm sàng
Đau đầu sau chọc dịch não tủy rõ ràng về mặt lâm sàng và hiếm khi cần xét nghiệm; các cơn đau đầu khác do áp suất thấp, bất kể nguyên nhân nào, có thể cần chẩn đoán hình ảnh não. Chụp cộng hưởng từ có gadolinium thường cho thấy bằng chứng về áp suất dịch não tủy thấp, kèm theo ngấm thuốc lan tỏa ở màng cứng và trong những trường hợp nặng, não bị võng xuống.
Áp lực CSF thấp hoặc không thể đo được nếu bệnh nhân đứng thẳng trong một khoảng thời gian.
Rò rỉ dịch não tủy tự phát khó chẩn đoán hơn và nên được xem xét ở những bệnh nhân đau đầu tư thế đứng thuyên giảm khi nằm nghiêng.
Điều trị đau đầu sau chọc dịch não tủy và các cơn đau đầu khác do áp suất thấp
Bù nước và caffeine
Thường dùng miếng vá máu ngoài màng cứng
Điều trị bậc một đối với đau đầu sau chọc dịch não tủy là
Nằm nghỉ
Hydrat hóa
Dùng nẹp bụng đàn hồi
Caffeine
Giảm đau khi cần thiết
Tuy nhiên, nếu cơn đau sau khi chọc dịch não tủy kéo dài sau một ngày điều trị như trên, tạo miếng vá máu ngoài màng cứng (tiêm vài ml máu tĩnh mạch đã đông vào trong khoang ngoài màng cứng ở lưng) thường hiệu quả. Miếng vá bằng máu cũng có thể có hiệu quả đối với rò CSF tự phát hoặc sau chấn thương, hiếm khi cần phẫu thuật. Vá màng cứng bằng máu tự thân được cho là làm tăng áp lực trong khoang ngoài màng cứng, làm giảm tỷ lệ rò rỉ dịch não tủy, bất kể nơi nào có rò dịch não tủy. Nếu sản xuất CSF bình thường vượt quá tốc độ rò rỉ, các triệu chứng sẽ được giải quyết.