Các enzyme lysosome phân hủy các đại phân tử, hoặc từ chính bản thân tế bào (ví dụ, khi các thành phần cấu trúc tế bào đang được tái chế) hoặc từ bên ngoài tế bào. Các khiếm khuyết hoặc thiếu hụt enzyme lysosome (hoặc các thành phần lysosome khác) có thể dẫn đến sự tích tụ các chất chuyển hóa không bị phân huỷ. Vì có nhiều thiếu hụt đặc hiệu, nên các bệnh dự trữ thường được phân nhóm theo sinh hóa bởi chất chuyển hóa tích tụ. Các phân nhóm bao gồm
Xem thêm Cách tiếp cận bệnh nhân nghi ngờ rối loạn chuyển hoá di truyền.
Quan trọng nhất là mucopolysaccharidoses và sphingolipidoses. Glycogenosis loại 2 là rối loạn dự trữ lysosome, nhưng đa số glycogenoses thì không.
Vì các tế bào liên võng nội mô (ví dụ ở lá lách) có nhiều lysosome, các mô liên võng nội mô có liên quan đến một số rối loạn dự trữ lysosome, nhưng nhìn chung những mô có nhiều chất nền nhất bị ảnh hưởng nhiều nhất. Do đó, não có nhiều gangliosides, đặc biệt bị ảnh hưởng bởi gangliosidoses, trong khi mucopolysaccharidos ảnh hưởng đến nhiều mô vì mucopolysaccharides có mặt khắp cơ thể.
Mucopolysaccharidoses (MPS)
MPS là sự thiếu hụt di truyền của các enzym liên quan đến sự phân hủy glycosaminoglycan. Glycosaminoglycans (trước đây gọi là mucopolysaccharides) là các polysaccharides phong phú trên bề mặt tế bào và trong gian bào và cấu trúc ngoại bào. Thiếu hụt enzyme ngăn cản sự thoái hoá của glycosaminoglycan gây ra sự tích tụ các mẩu glycosaminoglycan trong lysosome và gây ra các thay đổi mô xương, mô mềm và hệ thần kinh trung ương. Di truyền thường là lặn trên nhiễm sắc thể thường (trừ rối loạn Mucopolysaccharidosis (MPS) loại II).
Tuổi khi biểu hiện, triệu chứng lâm sàng và mức độ nghiêm trọng khác nhau theo loại (xem bảng Mucopolysaccharidosis (MPS). Tuổi khi biểu hiện, triệu chứng lâm sàng và mức độ nghiêm trọng khác nhau theo loại (xem bảngMucopolysaccharidosis (MPS). Các biểu hiện thông thường bao gồm các đặc điểm khuôn mặt thô, chậm phát triển và thoái hoá thần kinh, co rút khớp, phì đại các cơ quan, tóc cứng, suy hô hấp tiến triển (do tắc nghẽn đường thở và ngưng thở khi ngủ), bệnh van tim, thay đổi xương và trật khớp cột sống cổ.
Chẩn đoán bệnh mucopolysaccharidos được gợi ý bởi bệnh sử, khám thực thể, các bất thường về xương (ví dụ, loạn cốt hoá) được tìm thấy trong quá trình khảo sát xương, và tăng glycosaminoglycans toàn phần và phân đoạn trong nước tiểu. Chẩn đoán được xác nhận bởi phân tích DNA và/hoặc phân tích enzyme của các nguyên bào sợi nuôi cấy (trước sinh) hoặc bạch cầu ngoại biên (sau sinh). (Xem thêm xét nghiệm khi nghi ngờ các rối loạn chuyển hoá di truyền.) Cần các xét nghiệm thêm để đánh giá sự thay đổi của các cơ quan (ví dụ siêu âm tim đối với bệnh van tim, đo thính giác đối với thay đổi thính giác).
Điều trị MPS loại I (bệnh Hurle) là thay thế enzym bằng α-l-iduronidase, có hiệu quả ngăn chặn tiến triển và đảo ngược tất cả các biến chứng không phải của hệ thần kinh trung ương của bệnh. Ghép tế bào gốc tạo máu (hematopoietic stem cell - HSC) cũng đã được sử dụng. Sự kết hợp giữa thay thế enzyme và ghép tế bào gốc tạo máu đang được nghiên cứu. Đối với bệnh nhân bị MPS loại IV-A (hội chứng Morquio A), thay thế enzym bằng elosulfase alfa có thể cải thiện tình trạng chức năng, bao gồm cả khả năng vận động.
Sphingolipidos
Sphingolipid là thành phần lipit bình thường của màng tế bào; chúng tích lũy trong lysosome và gây ra những thay đổi thần kinh, xương, và các thay đổi khác khi những thiếu hụt enzyme ngăn cản sự giáng hoá chúng. Mặc dù tỷ lệ mắc thấp, tỷ lệ người mang gen của một số dạng cao.
Có rất nhiều loại spingolipidosis (xem bảng Một số Sphingolipidoses); loại spingolipidosis phổ biến nhất là
Các spongolipidosis khác bao gồm:
Mucolipidos và các rối loạn lysosome khác
Ngoài mucolipidose, có nhiều rối loạn lysosome khác bao gồm
Thông tin thêm
Sau đây là một nguồn thông tin bằng tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của tài liệu này.
Online Mendelian Inheritance in Man® (OMIM®) database: Complete gene, molecular, and chromosomal location information