Viêm màng não-màng mạch tăng lympho do một vi rút arenavirus gây ra. Nó thường gây ra bệnh giống như cúm hoặc viêm màng não vô trùng, đôi khi có phát ban, viêm khớp, viêm tinh hoàn, viêm võng mạc, hoặc viêm não. Chẩn đoán bằng phân lập của virut, PCR hoặc miễn dịch huỳnh quang gián tiếp. Điều trị là hỗ trợ.
Vi rút viêm màng não đám rối màng mạch tăng lympho bào là vi rút đặc hữu trên loài gặm nhấm ở nhiều nơi trên thế giới. Nhiễm trùng ở người có thể được chẩn đoán dưới mức đáng kể. Nhiễm trùng phổ biến nhất là do phơi nhiễm bụi hoặc thức ăn bị ô nhiễm bởi chuột nhà xám hoặc chuột đồng, chứa vi rút và bài tiết vi rút qua nước tiểu, phân, tinh dịch và dịch tiết mũi. Tỷ lệ phần trăm chuột nhà bị nhiễm bệnh trong quần thể có thể khác nhau tùy theo vị trí địa lý; người ta ước tính rằng 5% số chuột nhà trên khắp Hoa Kỳ mang vi rút viêm màng não đám rối màng mạch tăng lympho bào và có thể lây truyền vi rút này trong suốt cuộc đời của chúng mà không có bất kỳ dấu hiệu bệnh tật nào (xem Centers for Disease Control and Prevention [CDC]: Lymphocytic Choriomeningitis). Khi được lan truyền qua chuột, bệnh xảy ra chủ yếu ở người lớn vào mùa thu và mùa đông.
Các triệu chứng và dấu hiệu của viêm màng não-màng mạch tăng lympho
Thời kỳ ủ bệnh viêm màng não lympho bào là 1 đến 2 tuần.
Hầu hết bệnh nhân đều không có triệu chứng hoặc ít có biểu hiện. Một số phát triển giống bệnh cúm. Sốt, thường từ 38,5 đến 40°C, rét run kèm theo khó chịu, yếu, đau cơ (đặc biệt là ở thắt lưng), nhức đầu sau hốc mắt, sợ ánh sáng, chán ăn, buồn nôn, nôn và choáng váng. Đau họng, ho, đau ngực, đau tinh hoàn và đau tuyến mang tai ít xảy ra hơn.
Sau 5 ngày đến 3 tuần, bệnh nhân có thể cải thiện trong 1 hoặc 2 ngày. Nhiều trường hợp tái phát sốt, nhức đầu, phát ban, sưng các khớp ngón tay, dấu hiệu màng não, viêm tinh hoàn, viêm tuyến mang tai, hoặc rụng tóc ở da đầu.
Viêm màng não vô khuẩn xảy ra ở một số ít bệnh nhân. Hiếm khi có thể xảy ra viêm não thẳng thắn, liệt tăng dần, liệt bulbar, viêm tủy cắt ngang hoặc các triệu chứng thần kinh khác. Di chứng thần kinh hiếm gặp ở bệnh nhân viêm màng não nhưng gặp đến 33% bệnh nhân viêm não.
Nhiễm trùng trong giai đoạn thai kỳ có thể gây bất thường ở thai nhi, bao gồm não úng thủy, viêm màng đệm mắt, và thiểu năng trí tuệ. Nhiễm trùng xảy ra trong tam cá nguyệt thứ nhất có thể dẫn đến tử vong ở thai nhi.
Chẩn đoán viêm màng não-màng mạch tăng lympho
Phản ứng chuỗi sao chép ngược polymerase (PCR), xét nghiệm dịch não tủy, phát hiện kháng thể, và nuôi cấy vi rút
viêm màng não lympho bào được nghi ngờ ở những bệnh nhân tiếp xúc với gặm nhấm và một bệnh cấp tính, đặc biệt là viêm màng não vô trùng hoặc viêm não. Viêm màng não vô trùng có thể làm giảm lượng glucose trong dịch não tủy nhẹ nhưng đôi khi xuống đến 15 mg/dL(0,83 mmol/L). Số lượng bạch cầu ở dịch não tủy từ vài trăm đến vài nghìn tế bào, thường có > 80% số bạch cầu lympho. Số lượng bạch cầu từ 2000 đến 3000/mcL (2 đến 3 x 109/L) và số lượng tiểu cầu từ 50.000 đến 100.000/mcL (50 đến 100 x 109/L) thường xảy ra trong tuần đầu tiên của bệnh.
Chẩn đoán có thể được thực hiện bằng
PCR hoặc bằng cách phân lập virus từ máu hoặc dịch não tủy trong giai đoạn cấp tính của bệnh
Các xét nghiệm miễn dịch huỳnh quang gián tiếp của việc nuôi cấy tế bào, mặc dù các xét nghiệm này có nhiều khả năng được sử dụng trong các phòng thí nghiệm nghiên cứu
Các xét nghiệm phát hiện sự chuyển đảo huyết thanh của kháng thể đối với virus
Điều trị viêm màng não-màng mạch tăng lympho là điều trị hỗ trợ
Chăm sóc hỗ trợ
Điều trị viêm màng não lympho bào là điều trị hỗ trợ. Các biện pháp cần thiết tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Nếu viêm màng não vô khuẩn, viêm não, viêm màng não màng não, bệnh nhân phải nhập viện, và điều trị bằng ribavirin có thể được xem xét.
Các thuốc chống viêm (ví dụ: corticosteroid) có thể được xem xét trong một số trường hợp nhất định.
Những điểm chính
Ở người, bệnh viêm màng não lympho bào thường mắc phải thông qua tiếp xúc với chất bẩn hoặc tiêu thụ thức ăn bị ô nhiễm từ chất thải chuột.
Hầu hết các bệnh nhân đều không có hoặc có các triệu chứng nhỏ, nhưng một số lại phát triển bệnh giống như cúm, và một số ít bị viêm màng não vô trùng.
Nhiễm trùng trong giai đoạn thai kỳ có thể gây ra dị tật thai nhi; nếu nhiễm trùng xảy ra trong tam cá nguyệt thứ nhất thì bào thai có thể chết.