Bệnh Freiberg là hoại tử vô mạch của đầu xương bàn chân. Đau rõ rệt nhất khi ở tư thế chịu sức nặng cơ thể. Chẩn đoán được khẳng định bằng X-quang và chụp MRI. Điều trị bao gồm cố định, chỉnh hình và đôi khi là phẫu thuật.
(Xem thêm Tổng quan các bệnh lý bàn chân và cổ chân.)
Bệnh Freiberg là nguyên nhân thường gặp của chứng đau các xương bàn chân. Bệnh Freiberg gây ra bởi vi sang chấn ở phần hành xương và sụn tăng trưởng. Hoại tử vô mạch làm dẹt đầu xương bàn chân. Đầu xương bàn chân thứ hai thường bị tổn thương nhất. Bệnh Freiberg được cho là xảy ra thường xuyên hơn ở phụ nữ tuổi dậy thì và ở những người có xương bàn chân thứ nhất ngắn hoặc xương bàn chân thứ hai dài, làm tăng áp lực lên đầu và khớp bàn chân thứ hai. Khớp bàn ngón chân có xu hướng hẹp, và các hoạt động tạo áp lực lặp đi lặp lại vào khớp, chẳng hạn như khiêu vũ, chạy bộ hoặc chạy, có thể thúc đẩy nhanh quá trình này.
Các xương của bàn chân
Triệu chứng và dấu hiệu của bệnh Freiberg
Ở những bệnh nhân bị bệnh Freiberg, đau rõ rệt nhất là ở phía trước bàn chân tại đầu xương bàn chân khi chịu tải trọng cơ thể, đặc biệt là khi rút chân ra hoặc đi giày cao gót. Khớp bàn ngón chân cũng có thể sưng lên và hạn chế vận động và đau khi vận động thụ động.
Chẩn đoán bệnh Freiberg
X-quang và chụp MRI
Chẩn đoán bệnh Freiberg dựa vào X-quang. Thông thường, đầu của xương bàn chân thứ hai bị mở rộng và dẹt, khớp xương bàn chân bị xơ cứng và không đều. Kết quả MRI cho thấy phù nề tủy từng mảng ở đầu xương bàn chân.
Điều trị bệnh Freiberg
Cố định và giảm tải trọng lượng khi bị cấp tính, sau đó thay đổi giày dép phù hợp
Đôi khi phẫu thuật
Bất động có thể giúp giảm đau. Kiểm soát bệnh Freiberg lâu dài có thể cần đến dụng cụ chỉnh hình có các thanh xương bàn chân và giày gót thấp, có thể chỉnh sửa bằng đế rocker để giúp giảm căng thẳng ở đầu và khớp xương bàn chân thứ hai.
Khoan dưới sụn và tạo hình khớp xen kẽ là những cân nhắc phẫu thuật sớm. Phẫu thuật mở xương được chỉ định để định hướng lại bất kỳ sụn khớp gan chân nào còn sống. Nên tránh phẫu thuật cắt bỏ đầu xương bàn chândo hậu quả của đau xương bàn chân chuyển sang các ngón chân liền kề (1).
Tài liệu tham khảo về điều trị
1. Carmont MR, Rees RJ, Blundell CM: Current concepts review: Freiberg's disease. Foot Ankle Int 30(2):167-176, 2009 doi:10.3113/FAI-2009-0167