Phát ban và phản ứng do thuốc

TheoJulia Benedetti, MD, Harvard Medical School
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 04 2022

Các thuốc có thể gây nên phát ban và phản ứng. Các vấn đề nghiêm trọng nhất trong số này được thảo luận ở nơi khác trong CẨM NANG và bao gồm hội chứng Stevens-Johnsonhoại tử thượng bì nhiễm độc, hội chứng quá mẫn, bệnh huyết thanh, viêm da tróc vẩy, phù mạch, phản vệviêm mạch do thuốc.

Thuốc cũng có thể liên quan đến rụng tóc, lichen phẳng, hồng ban nút, thay đổi sắc tố, lupus ban đỏ hệ thống, phản ứng nhạy cảm với ánh sáng, pemphigus, và dạng pemphigus. Các phản ứng với thuốc khác được phân loại theo dạng tổn thương.

Các triệu chứng và dấu hiệu của hồng ban nhiễm sắc do thuốc và phản ứng của thuốc

Các triệu chứng và dấu hiệu khác nhau tùy theo nguyên nhân và phản ứng cụ thể (xem bảng Các loại phản ứng thuốc và tác nhân gây bệnh điển hình).

Ví dụ về phát ban và phản ứng do thuốc
Mày đay
Mày đay
Các tổn thương mề đay (nổi cục sẩn hoặc nổi mề đay) là những mảng có tính di chuyển, nổi cao, ngứa, đỏ do phù nề tại ch... đọc thêm

Hình ảnh do bác sĩ Thomas Habif cung cấp

Phát ban dạng mụn trứng cá
Phát ban dạng mụn trứng cá
Ảnh này cho thấy phát ban dạng mụn trứng cá trên ngực do điều trị bằng corticosteroid.

BÁC SĨ P. MARAZZI/SCIENCE PHOTO LIBRARY

Phát ban dạng sởi
Phát ban dạng sởi
Hình ảnh này cho thấy một đợt phát ban dạng sởi thứ phát do sử dụng một loại thuốc.

Hình ảnh do bác sĩ Anar Mikailov, thành viên của Học viện Da liễu Hoa Kỳ, cung cấp.

Bảng

Chẩn đoán hồng ban nhiễm sắc do thuốc và phản ứng của thuốc

  • Đánh giá lâm sàng và tiền sử phơi nhiễm thuốc

  • Đôi khi sinh thiết da

Cần phải khai thác kỹ tiền sử để chẩn đoán, bao gồm việc sử dụng thuốc không kê đơn gần đây. Bởi vì phản ứng có thể không xảy ra cho đến vài ngày hoặc thậm chí vài tuần sau khi sử dụng thuốc lần đầu, do đó điều quan trọng là phải xem xét tất cả các loại thuốc mới và không chỉ là thuốc mới bắt đầu sử dụng.

Không có xét nghiệm nào đáng tin cậy để hỗ trợ chẩn đoán, mặc dù sinh thiết da tổn thương thường đưa ra gợi ý.

Độ nhạy có thể được xác định chỉ bằng cách sử dụng lại thuốc, điều này có thể nguy hiểm và phi đạo đức ở những bệnh nhân có phản ứng nặng. Đôi khi, thử nghiệm miếng dán có thể hữu ích ở những bệnh nhân bị hồng ban nhiễm sắc cố định do thuốc.

Điều trị hồng ban nhiễm sắc do thuốc và phản ứng của thuốc

  • Ngừng thuốc

  • Đôi khi sử dụng thuốc kháng histamine và corticosteroid

Hầu hết các phản ứng thuốc tự hết dần khi ngừng thuốc và không cần phải điều trị thêm nữa. Bất cứ khi nào có thể, các hợp chất hóa học không liên quan bệnh nên được dùng để thay thế cho các loại thuốc nghi ngờ. Nếu không có thuốc thay thế và nếu phản ứng nhẹ, có thể tiếp tục điều trị và cần theo dõi cẩn thận.

Ngứa và nổi mày đay có thể được kiểm soát bằng thuốc kháng histamine và thuốc corticosteroid tại chỗ. Đối với các phản ứng trung gian qua IgE (ví dụ, nổi mày đay), giải mẫn cảm có thể được xem xét khi có nhu cầu thiết yếu đối với một loại thuốc.

Nếu phản vệ xảy ra, điều trị băng epinephrine trong nước (1:1000) 0,2 mL tiêm dưới da hoặc tiêm bắp, thuốc kháng histamine, và hydrocortisone 100 mg hòa tan đường tĩnh mạch có tác dụng chậm hơn nhưng vẫn tồn tại lâu hơn, theo sau đó là một thuốc corticosteroid đường uống trong một thời gian ngắn.

Những điểm chính

  • Vì thuốc có thể gây ra nhiều phản ứng, nên xem xét thuốc là nguyên nhân gây ra hầu hết các phản ứng da không giải thích được.

  • Chẩn đoán chủ yếu dựa trên các tiêu chuẩn lâm sàng, bao gồm tiền sử chi tiết về các thuốc theo toa và thuốc không theo toa.

  • Ngừng thuốc nghi ngờ và điều trị triệu chứng nếu cần.