Hội chứng nhịp xoang nhanh không phù hợp là tình trạng rối loạn chức năng nút xoang gây ra nhịp nhanh, không phù hợp về mặt sinh lý. Các triệu chứng rất rõ rệt bao gồm hồi hộp đánh trống ngực, khó chịu khi đứng và khi gắng sức, yếu, mệt mỏi, khó thở, cảm giác khó chịu ở ngực và lo lắng. Chẩn đoán bằng điện tâm đồ. Phương pháp điều trị là tăng cường trương lực phế vị, giảm trương lực giao cảm và giảm nhịp nút xoang.
(Xem thêm Tổng quan về loạn nhịp tim.)
Hội chứng nhịp xoang nhanh không phù hợp được định nghĩa là tình trạng nhịp tim xoang liên tục hoặc kịch phát > 100 nhịp/phút với nhịp tim trung bình 24 giờ > 90 nhịp/phút khi không có nguyên nhân thứ phát rõ ràng hoặc sinh lý liên quan đến các triệu chứng gây đau khổ (1) chủ yếu là hồi hộp đánh trống ngực, không dung nạp tư thế đứng và không dung nạp gắng sức.
Hội chứng nhịp xoang nhanh không phù hợp chủ yếu ảnh hưởng đến phụ nữ ở độ tuổi hai mươi đến giữa độ tuổi bốn mươi (2).
Tài liệu tham khảo chung
1. Sheldon RS, Grubb BP 2nd, Olshansky B, et al: 2015 heart rhythm society expert consensus statement on the diagnosis and treatment of postural tachycardia syndrome, inappropriate sinus tachycardia, and vasovagal syncope. Heart Rhythm 12(6):e41–e63, 2015. doi: 10.1016/j.hrthm.2015.03.029
2. Ahmed A, Pothineni NVK, Charate R, et al: Inappropriate Sinus Tachycardia: Etiology, Pathophysiology, and Management: JACC Review Topic of the Week. J Am Coll Cardiol 79(24):2450–2462, 2022. doi: 10.1016/j.jacc.2022.04.019
Nguyên nhân của nhịp nhanh xoang không phù hợp
Nguyên nhân của hội chứng nhịp xoang nhanh không thích hợp vẫn chưa được biết rõ. Các phần tiềm năng bao gồm
Tăng tính tự động của nút xoang nội tại
Giảm độ nhạy cảm của dây thần kinh phế vị
Tăng cường độ nhạy beta-adrenergic
Rối loạn điều hòa thần kinh dịch thể
Các triệu chứng và dấu hiệu của nhịp nhanh xoang không phù hợp
Thông thường, bệnh nhân có hội chứng nhịp xoang nhanh không phù hợp có nhiều triệu chứng như hồi hộp đánh trống ngực, không dung nạp tư thế đứng, không dung nạp gắng sức, yếu, mệt mỏi, khó thở, cảm giác khó chịu ở ngực và lo lắng. Các dấu hiệu thực thể là nhịp nhanh trở nên trầm trọng hơn khi đứng mà không có hạ huyết áp tư thế. Dấu hiệu sau giúp phân biệt hội chứng này với hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng (POTS).
Chẩn đoán hội chứng nhịp xoang nhanh không phù hợp
ECG
Theo dõi điện tâm đồ lưu động 24 giờ
Đo lượng hóc môn kích thích tuyến giáp (TSH) để loại trừ cường giáp
Nhịp xoang nhanh không phù hợp là chẩn đoán loại trừ. Tất cả các nguyên nhân thứ phát khác của nhịp xoang nhanh đều được xem xét, bao gồm các rối loạn sinh lý (ví dụ: bệnh tim, nhiễm trùng, thiếu máu, thiếu oxy), rối loạn nội tiết tố (ví dụ: cường giáp, u tủy thượng thận), lo lắng, đau, thuốc và các chất kích thích khác (1).
Tài liệu tham khảo chẩn đoán
1. Sheldon RS, Grubb BP 2nd, Olshansky B, et al: 2015 heart rhythm society expert consensus statement on the diagnosis and treatment of postural tachycardia syndrome, inappropriate sinus tachycardia, and vasovagal syncope. Heart Rhythm 12(6):e41–e63, 2015. doi: 10.1016/j.hrthm.2015.03.029
Điều trị hội chứng nhịp xoang nhanh không phù hợp
Tránh các chất kích thích thần kinh giao cảm, bao gồm cả caffeine
Giảm hoạt động beta-adrenergic thông qua hoạt động thể chất
Điều chỉnh tăng hoạt động của dây thần kinh phế vị (ví dụ: bằng yoga, thiền, bài tập thở)
Thuốc chẹn beta-1 không chọn lọc hoặc liệu pháp đối kháng canxi không dihydropyridine
Ivabradine
Việc điều trị hội chứng triệu chứng của nhịp xoang nhanh không phù hợp rất khó khăn và tình trạng này thường không được điều trị đầy đủ (1, 2). Liệu pháp hứa hẹn nhất cho đến nay là dùng ivabradine, một loại thuốc chặn dòng điện trong nút xoang chủ đạo (dòng If, hay dòng điện hài) (1).
Phương pháp triệt đốt sửa đổi nút xoang qua ống thông đã được đề xuất.
Tài liệu tham khảo về điều trị
1. Sheldon RS, Grubb BP 2nd, Olshansky B, et al: 2015 heart rhythm society expert consensus statement on the diagnosis and treatment of postural tachycardia syndrome, inappropriate sinus tachycardia, and vasovagal syncope. Heart Rhythm 12(6):e41–e63, 2015. doi: 10.1016/j.hrthm.2015.03.029
2. Ahmed A, Pothineni NVK, Charate R, et al: Inappropriate Sinus Tachycardia: Etiology, Pathophysiology, and Management: JACC Review Topic of the Week. J Am Coll Cardiol 79(24):2450–2462, 2022. doi: 10.1016/j.jacc.2022.04.019
Những điểm chính
Hội chứng nhịp nhanh không thích hợp dẫn đến nhịp nhanh không phù hợp.
Các triệu chứng hồi hộp đánh trống ngực, không dung nạp tư thế đứng và không dung nạp gắng sức thường rất rõ rệt.
Chẩn đoán này là loại trừ các nguyên nhân thứ phát gây nhịp xoang nhanh.
Điều trị hội chứng nhịp xoang nhanh không phù hợp bao gồm các biện pháp thay đổi lối sống và thuốc chẹn beta; điều trị bằng ivabradine cho thấy hiệu quả khả quan.
