Rối loạn tâm thần liên quan đến chất kích thích

Rối loạn tâm thần do chất kích thích, được định nghĩa trong DSM-5-TR là "rối loạn tâm thần do chất kích thích/thuốc gây ra", là những thay đổi về tâm thần do sử dụng hoặc cai nghiện chất kích thích gây ra giống với các rối loạn tâm thần độc lập (ví dụ: trầm cảm, loạn thần, lo âu hoặc rối loạn nhận thức thần kinh) (1–3).

Để một rối loạn tâm thần được coi là do chất kích thích gây ra, chất kích thích liên quan phải được biết là có khả năng gây ra rối loạn. Các chất kích thích có thể thuộc 10 nhóm thuốc thường gây ra các rối loạn liên quan đến chất kích thích (xem bảng Mười nhóm thuốc thường liên quan đến các rối loạn liên quan đến chất kích thích) hoặc nhiều nhóm thuốc khác (ví dụ: thuốc kháng cholinergic và glucocorticoid có thể gây ra các hội chứng loạn thần tạm thời). Nói chung, rối loạn tâm thần cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau (4):

• Xuất hiện trong vòng 1 tháng sau ngộ độc chất hoặc cai chất

• Gây ra tình trạng đau khổ đáng kể hoặc suy giảm chức năng

• Không có biểu hiện trước sử dụng chất

• Không chỉ xảy ra trong tình trạng mê sảng cấp gây ra do các chất

• Không kéo dài trong một khoảng thời gian đáng kể*

* Một số rối loạn nhận thức thần kinh do rượu, chất hít, hoặc chất gây an dịu-gây ngủ và rối loạn tri giác gây ra do các chất gây ảo giác có thể kéo dài.

Các rối loạn tâm thần do chất kích thích gây ra có thể chẩn đoán được bao gồm những điều kiện sau đây (4):

• Rối loạn tâm thần do chất kích thích/do thuốc

• Rối loạn lưỡng cực và rối loạn liên quan đến lưỡng cực do chất kích thích/thuốc

• Rối loạn trầm cảm do chất kích thích/thuốc

• Rối loạn lo âu do chất kích thích/thuốc

• Rối loạn ám ảnh cưỡng chế và rối loạn liên quan do chất kích thích/thuốc

• Rối loạn giấc ngủ do chất kích thích/thuốc

• Rối loạn chức năng tình dục do chất kích thích/thuốc (xem Chức năng tình dục và rối loạn chức tình dục ở nữ và Chức năng tình dục và rối loạn chức năng tình dục ở nam)

• Rối loạn nhận thức thần kinh nặng hoặc nhẹ do dược chất kích thích/thuốc