Gãy xương gót chân (xương gót chân) thường do lực lớn. Chẩn đoán bằng tia X và, nếu cần, CT. Nên hội chẩn chuyên khoa chấn thương chỉnh hình để điều trị, có thể bó bột hoặc phẫu thuật.
(Xem thêm Tổng quan về gãy xương.)
Gãy xương gót là một thương tổn nặng nhưng hiếm gặp, chỉ chiếm 1 đến 2% các loại gãy xương. Tuy nhiên, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, chúng có thể dẫn đến những di chứng. Có tới 10% loại gãy này bị bỏ sót ở khoa cấp cứu.
Thông thường, những vết gãy này là do tải trọng dọc trục có năng lượng cao xuống bàn chân (ví dụ: ngã từ độ cao xuống gót chân). Bởi vì những vết gãy này đòi hỏi lực lớn, chúng thường đi kèm với các chấn thương nghiêm trọng khác; 10% bệnh nhân gãy xương chày bị gãy chèn ép ngực.
Vi gãy xương cũng có thể xảy ra ở xương gót, chủ yếu ở các vận động viên điền kinh, như vận động viên chạy đường dài.
Gãy xương gót có loại liên quan đến mặt khớp.
Các triệu chứng và dấu hiệu của gãy xương gót
Thông thương, khu vực xung quanh xương gót và bàn chân sau rất đau và sưng nề. Bệnh nhân không thể đặt vật nặng lên bàn chân.
Có hội chứng khoang cấp tính xảy ra ở khoảng 10% bệnh nhân.
Chẩn đoán gãy xương gót
X-quang
Đôi khi cần chụp CT
Nếu nghi ngờ gãy xương gót, chụp X-quang tư thế trục và nghiêng cần chỉ định.
CT được thực hiện nếu
X-quang không rõ nhưng lâm sàng nghi ngờ gãy xương gót.
Góc Bohler < 20°.
Khi cần thêm chi tiết về kiểu gãy.
Góc Bohler được tạo bởi đường kẻ nối cạnh trên củ sau xương gót và phía trên diện khớp dưới sên với đường kẻ nối phía trên diện khớp dưới sên với cạnh trên mỏm xương gót phía trước. Thông thường, góc từ 20 đến 40°. Góc < 20° gợi ý gãy xương.
Hình ảnh do bác sĩ Danielle Campagne cung cấp.
Phim X-quang này cho thấy một gãy có mảnh vụn ở xương gót.
Hình ảnh do bác sĩ Danielle Campagne cung cấp.
Góc Bohler được tạo bởi đường kẻ nối cạnh trên củ sau xương gót và phía trên diện khớp dưới sên với đường kẻ nối phía trên diện khớp dưới sên với cạnh trên mỏm xương gót phía trước. Thông thường, góc từ 20 đến 40°. Góc < 20° gợi ý gãy xương.
Hình ảnh do bác sĩ Danielle Campagne cung cấp.
Phim X-quang này cho thấy một gãy có mảnh vụn ở xương gót.
Hình ảnh do bác sĩ Danielle Campagne cung cấp.
Góc Bohler được xác định trên phim chụp tư thế nghiêng. Góc này được tạo bởi đường kẻ nối cạnh trên củ sau xương gót với phía trên diện khớp dưới sên với đường kẻ nối phía trên diện khớp dưới sên với cạnh trên mỏm xương gót phía trước. Thông thường, góc từ 20 đến 40°. Góc < 20° gợi ý gãy xương.
Ngọc trai & cạm bẫy
|
Các bác sĩ lâm sàng cũng nên kiểm tra các thương tổn khác, như vỡ nén cột sống thắt lưng và hội chứng chèn ép khoang.
Điều trị gãy xương gót
Hội chẩn chấn thương chỉnh hình
Bảo tồn hay mổ tùy thuộc kiểu gãy
Cần hội chẩn chấn thương chỉnh hình.
Gãy xương gót phạm khớp nên được điều trị bằng phẫu thuật hoặc không vẫn còn nhiều tranh cãi.
Gãy xương gót ngoài khớp được điều trị triệu chứng bằng biện pháp bảo vệ, nghỉ ngơi (không tỳ chân), băng chun (cũng có thể giúp bảo vệ), chườm lạnh và nâng cao chi (PRICE). Khi đã giải quyết được vấn đề sưng nề, sẽ cho bó bột.
Những điểm chính
Nếu gãy xương gót không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể để lại di chứng nặng nề.
Bởi loại gãy này thường cho chấn thương rất mạnh lên trục dọc bàn chân, các thương tổn khác (ví dụ, vỡ nén cột sống thắt lưng) thường có kèm theo; một số biến chứng khác có thể bao gồm hội chứng chèn ép khoang (lên tới 10%).
Chẩn đoán dựa trên X-quang và CT nếu cần.
Các loại gãy phạm khớp nên được phẫu thuật hay điều trị bảo tồn vẫn còn nhiều tranh luận.
Khi chẩn đoán gãy xương gót, luôn kiểm tra gãy cột sống thắt lưng.
Điều trị gãy ngoài khớp xương gót bằng PRICE, sau đó là bột.
