Gãy xương thuyền thường do quá duỗi cổ tay. Các chỗ gãy có thể không nhìn thấy được trên phim chụp X-quang ban đầu. Có thể xảy ra các biến chứng nghiêm trọng.
(Xem thêm Tổng quan về gãy xương.)
Xương thuyền là xương hay bị tổn thương nhất trong khối xương bàn tay. Gãy xương thuyền thường do quá duỗi cổ tay, điển hình khi ngã chống tay tư thế duỗi cổ tay. Chúng có thể gây tổn thương hệ mạch nuôi xương ở đầu gần xương thuyền. Hoại tử tiêu xương là biến chứng thường gặp kể cả khi được chăm sóc ban đầu tối ưu, và có thể gây ra thoái hóa, tàn phế khớp cổ tay.
Các triệu chứng và dấu hiệu của gãy xương thuyền
Khớp cổ tay sưng nề và đau phía bên quay. Nếu bệnh nhân có những triệu chứng này, cần nghĩ đến gãy xương thuyền. Những dấu hiệu đặc hiệu hơn bao gồm
Đau khi nén theo trục dọc ngón cái
Đau khi ngửa tay có đối kháng lực
Đặc biệt đau vùng hõm lào giải phẫu khi nghiêng trụ cổ tay
Vùng hõm lào giải phẫu có thể sờ thấy ở phía xa xương quay, giữa gân duỗi dài, duỗi ngắn ngón cái với gân cơ giạng dài ngón cái.
Chẩn đoán gãy xương thuyền
Các phim chụp X-quang
Chụp MRI
Nếu nghi ngờ gãy xương thuyền và hình ảnh không chẩn đoán được, điều trị dự kiến bằng nẹp ngón tay cái và chụp X-quang theo dõi
Ban đầu, chụp X-quang (chụp thẳng, nghiêng và chếch) nhưng thường là bình thường. Chỉ có khoảng 70% số trường hợp gãy xương thuyền được phát hiện trên phim chụp X-quang ban đầu (1).
Nếu phim chụp X-quang bình thường nhưng vẫn nghi ngờ có gãy xương, có thể chụp MRI. Chụp MRI có thể được sử dụng để chẩn đoán gãy xương thuyền vì nó chính xác hơn CT hoặc chụp xương trong trường hợp cấp tính (1).
ZEPHYR/THƯ VIỆN HÌNH ẢNH KHOA HỌC
Nếu nghi ngờ gãy xương trên lâm sàng và hình ảnh không thể cho ra chẩn đoán được, thì nó được điều trị sơ bộ là gãy xương và nẹp băng chéo ngón tay cái được áp dụng. Bệnh nhân nên tái khám sau chấn thương 1 tuần. Nếu bệnh nhân vẫn còn đau hoặc cổ tay có ấn đau khi khám 1 tuần sau chấn thương, cần chụp X-quang, chụp CT hoặc chụp MRI lại.
Ngọc trai & cạm bẫy
|
Nẹp Spica ngón tay cái
Tài liệu tham khảo chẩn đoán
1. Gäbler C, Kukla C, Breitenseher MJ, Trattnig S, Vécsei V. Diagnosis of occult scaphoid fractures and other wrist injuries. Are repeated clinical examinations and plain radiographs still state of the art?. Langenbecks Arch Surg. 2001;386(2):150-154. doi:10.1007/s004230000195
2. Carpenter CR, Pines JM, Schuur JD, et al. Adult scaphoid fracture. Acad Emerg Med. 21 (2):101–121, 2014. doi: 10.1111/acem.12317
Điều trị gãy xương thuyền
Cố định ngón tay cái bằng nẹp spica
Nhiều loại gãy không di lệch có thể điều trị hoàn toàn bằng nẹp ôm ngón cái trong 6 đến 8 tuần. Có thể sử dụng nẹp spica ngón tay cái nếu cần hoãn bó bột.
Đôi khi cần phải phẫu thuật mở nắn chỉnh kết hợp cố định bên trong (ORIF) khi các đoạn gãy xương bị di lệch ở mức vừa phải.
Những điểm chính
Gãy xương thuyền thường do quá duỗi cổ tay, điển hình khi ngã chống tay tư thế duỗi cổ tay.
Những chỗ gãy xương này có thể làm gián đoạn việc cung cấp máu đến xương thuyền đầu gần; do đó, hoại tử xương là một biến chứng phổ biến, đôi khi gây tàn phế.
Chụp X-quang thẳng, nghiêng và chếch; nếu hình ảnh bình thường hoặc không chẩn đoán được nhưng các dấu hiệu lâm sàng gợi ý gãy xương thuyền, hãy chụp MRI hoặc cố định bằng nẹp ngón tay cái và sắp xếp chụp X-quang lại sau 1 tuần.
