Amip sống tự do là những động vật đơn bào sống độc lập trong đất hoặc nước và không cần đến người hoặc vật chủ. Chúng hiếm khi gây ra bệnh tật, ngược lại với amip ký sinh Entamoeba histolytica, nguyên nhân phổ biến gây nhiễm trùng đường ruột (bệnh do amip). Các amip tự do gây bệnh thuộc giống Acanthamoeba, Balamuthia, Naegleria và Sappinia.
Ba hội chứng lớn xảy ra:
Acanthamoeba và Balamuthia cũng có thể gây tổn thương da hoặc bệnh lan truyền ở người suy giảm miễn dịch.
Viêm giác mạc do a míp acanthamoeba chỉ giới hạn ở mắt và được điều trị tại chỗ. Viêm não dạng u hạt và viêm não-màng mão do a míp nguyên phát thường gây tử vong, nhưng một số bệnh nhân được điều trị bằng miltefosine dưới dạng phối hợp với các thuốc khác đã sống sót.