Cần sa là chất gây hưng cảm có thể gây an thần hoặc bồn chồn ở một số người. Lâm sàng là phụ thuộc tâm lý xảy ra khi sử dụng lâu dài, nhưng rất ít sự phụ thuộc về thể chất. Hội chứng cai gây khó chịu nhưng chỉ cần điều trị hỗ trợ.
Cần sa là loại thuốc bất hợp pháp được sử dụng phổ biến nhất; nó thường được sử dụng theo thời gian mà không có bằng chứng về rối loạn chức năng xã hội hoặc tâm thần. Các thành phần hoạt tính trong cây cần sa được gọi là cannabinoids; cannabinoid thần kinh thực vật chính là delta-9-tetrahydrocannabinol (THC). Nhiều cannabinoid tổng hợp cũng đã được phát triển bất hợp pháp cho mục đích giải trí. Các cannabinoid nội sinh là các chất được sản xuất bởi cơ thể kích hoạt các thụ thể cannabinoid; chúng dường như đóng một vai trò trong việc điều chỉnh sự thèm ăn, cảm giác đau và trí nhớ.
Ở Mỹ, cần sa thường hút cùng thuốc lá, được làm từ ngọn hoa và lá của cây khô, hoặc như hashish, nhựa ép của cây. Việc hợp pháp hoá cần sa trong năm 2010 tại một số tiểu bang ở Hoa Kỳ đã tạo ra một thị trường rộng lớn cho các sản phẩm cần sa được hấp thụ, bơm, hóa hơi, dùng trong sản xuất cồn, kem dưỡng da và thuốc xịt.
Dronabinol, dạng thuốc uống tổng hợp của hoạt chất, delta-9-tetrahydrocannabinol (THC), được sử dụng để điều trị buồn nôn và nôn liên quan đến hoá trị ung thư và tăng cường sự thèm ăn ở bệnh nhân AIDS.
Cần sa (thường được gọi là dầu CBD) là một trong những cannabinoid tự nhiên chính của cây cần sa. Cannabidiol có các đặc tính thần kinh tối thiểu và việc sử dụng nó không liên quan đến khả năng lạm dụng. Nó đã được chấp thuận để điều trị một số dạng hiếm gặp của bệnh động kinh ở trẻ em và đang được thử nghiệm để sử dụng trong nhiều điều kiện khác.
Sinh lý bệnh
Delta-9-THC liên kết với các receptor cannabinoid có trong não.
Ảnh hưởng mạn tính
Bất kỳ loại thuốc nào gây khoan khoái và giảm lo lắng có thể gây phụ thuộc, và cần sa cũng không phải là ngoại lệ. Người hút thuốc liều cao có thể có triệu chứng phổi (viêm phế quản cấp, thở khò khè, ho và tăng tiết đờm), và chức năng phổi có thể bị thay đổi, biểu hiện khi thay đổi về đường thở lớn không rõ ý nghĩa nhiều. Tuy nhiên, ngay cả những người hút thuốc hàng ngày cũng không bị bệnh tắc nghẽn đường hô hấp.
Dữ liệu gần đây cho thấy việc sử dụng cần sa nặng có liên quan đến sự suy giảm nhận thức đáng kể và thay đổi về mặt giải phẫu ở vùng dưới đồi, đặc biệt nếu bắt đầu sử dụng cần sa ở tuổi vị thành niên.
Không có bằng chứng về tăng nguy cơ ung thư vùng đầu mặt cổ hoặc ung thư phế quản, như với thuốc lá. Hoãi bão và năng lượng giảm đi thường được mô tả.
Ảnh hưởng của sử dụng cần sa trước khi sinh ở trẻ sơ sinh không rõ ràng. Cân nặng của thai nhi giảm đã được báo cáo, nhưng khi tất cả các yếu tố (ví dụ: sử dụng rượu và thuốc lá của người mẹ) được tính đến, ảnh hưởng đến cân nặng của thai nhi dường như giảm bớt. Tuy nhiên, vì sự an toàn chưa được chứng minh rõ ràng nên tránh sử dụng cần sa ở phụ nữ có thai và những người đang cố mang thai. THC được tiết ra trong sữa mẹ. Mặc dù không cho thấy các tác hại đối với trẻ bú sữa mẹ, nhưng các bà mẹ cho con bú, như phụ nữ có thai, nên tránh sử dụng cần sa.
Các triệu chứng và dấu hiệu của ngộ độc cần sa
Ngộ độc và hội chứng cai không đe dọa đến tính mạng.
Tác dụng cấp tính
Trong vòng vài phút, hút cần sa cần sa tạo ra một trạng thái mơ màng, trong đó ý tưởng dường như bị ngắt kết nối, không lường trước, và chảy tự do. Nhận thức về Thời gian, màu sắc, và không gian có thể thay đổi. Nói chung, ngộ độc bao gồm cảm giác khoan khoái và thư giãn (cao). Những ảnh hưởng này kéo dài từ 4 đến 6 giờ sau khi hít.
Nhiều phản ứng tâm thần khác đã được báo cáo dường như có liên quan đến việc sử dụng thuốc. Lo lắng, phản ứng hoảng loạn, và hoang tưởng đã xảy ra, đặc biệt là ở người mới sử dụng. Cần sa có thể làm nặng thêm hoặc thậm chí gây ra những triệu chứng tâm thần phân liệt, thậm chí ở những người đang được điều trị bằng thuốc chống loạn thần.
ảnh hưởng nhẹ tới thể chất ở hầu hết bệnh nhân. Nhịp tim nhanh, xung huyết kết mạc, và khô miệng xảy ra thường xuyên. Nồng độ, thời gian, phối hợp tốt, nhận thức sâu sắc, theo dõi, và thời gian phản ứng có thể bị suy giảm trong vòng 24 giờ - tất cả đều nguy hiểm trong các tình huống nhất định (ví dụ như lái xe, vận hành thiết bị nặng). Tăng Sự thèm ăn.
Ảnh hưởng mạn tính
Hội chứng nôn kéo dài do cannabinoid là một hội chứng gần đây đã được mô tả về các đợt buồn nôn và nôn mửa ở người sử dụng cannabis thường xuyên; các triệu chứng thường tự hết trong vòng 48 giờ. Nước tắm nóng giúp cải thiện các triệu chứng này và là một đầu mối cho chẩn đoán lâm sàng.
Hút cần sa thường xuyên có thể làm giảm số lượng tinh trùng, dẫn đến giảm khả năng sinh sản (1). Một số nghiên cứu cho thấy phụ nữ hút cần sa bị giảm khả năng sinh sản (2).
Một số nghiên cứu đã mô tả mối liên hệ có thể có giữa việc sử dụng cần sa nặng, mạn tính và tăng nguy cơ rối loạn tâm thần, bao gồm tâm thần phân liệt, trầm cảm, lo lắng và lạm dụng các chất khác, mặc dù vẫn chưa chắc chắn về mối quan hệ nhân quả.
Hội chứng cai
Ngưng sử dụng ở người dùng thường xuyên cần sa, nặng có thể gây hội chứng cai nhẹ; thời điểm bắt đầu triệu chứng cai thay đổi nhưng thường bắt đầu khoảng 12 giờ sau khi sử dụng lần cuối. Triệu chứng bao gồm chứng mất ngủ, kích thích, trầm cảm, buồn nôn, và chán ăn; các triệu chứng cao điểm từ 2 đến 3 ngày và kéo dài đến 7 ngày.
Tài liệu tham khảo về các dấu hiệu và triệu chứng
1. Ilnitshky S, Van Uum S: Marijuana fertility. CMAJ/ JMAC 191(23):E638, 2019.
2. Mumford SL, Flannagan KS, Radoc JG: Cannabis use while trying to conceive: A prospective cohort study evaluating associations with fecundability, live birth and pregnancy loss. Human Reproduction 36(5):1405–1415, 2021. https://doi.org/10.1093/humrep/deaa355
Chẩn đoán ngộ độc cần sa
Thông thường là chẩn đoán lâm sàng
Chẩn đoán nhiễm độc cần sa thường được thực hiện trên lâm sàng. Nồng độ thuốc thường không đo được. Hầu hết xét nghiệm nước tiểu thông thường sàng lọc ma túy gồm cần sa, nhưng chúng có thể cho kết quả dương tính giả hoặc âm tính giả.
Điều trị ngộ độc cần sa
Các biện pháp hỗ trợ
Điều trị thường không cần thiết; đối với những bệnh nhân gặp có triệu chứng đáng kể, điều trị hỗ trợ. Bệnh nhân bị hội chứng nôn do cannabinoid có thể cần truyền dịch qua đường tĩnh mạch và thuốc chống nôn (các báo cáo giai thoại cho thấy haloperidol và capsaicin tại chỗ có hiệu quả). Phương pháp điều trị dứt điểm hội chứng nôn do cannabinoid là ngừng sử dụng cần sa.
Quản lý lạm dụng thường bao gồm điều trị thói quen trong một chương trình điều trị ngoại trú.
Thông tin thêm
Sau đây là các tài nguyên tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của các tài nguyên này.
Narcotics Anonymous World Services: Giúp mọi người chống lại chứng nghiện, bất kể chất gây nghiện là gì, thông qua chương trình 12 bước tương tự như chương trình của Alcoholics Anonymous.
Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA): Cơ quan của Bộ Y tế Hoa Kỳ dẫn đầu các nỗ lực y tế công cộng nhằm cải thiện sức khỏe hành vi và cung cấp các nguồn lực, bao gồm công cụ định vị điều trị, đường dây trợ giúp miễn phí, công cụ đào tạo bác sĩ, số liệu thống kê và ấn phẩm về nhiều chủ đề liên quan đến chất gây nghiện.