Siêu âm tại giường ngày càng được sử dụng rộng rãi trong các cơ sở điều trị bệnh cấp tính để hỗ trợ cả chẩn đoán (ví dụ, ứ đọng dịch hoặc dị vật) và điều trị (ví dụ, đặt ống thông tĩnh mạch hoặc chọc dò khớp).
Thiết bị siêu âm bao gồm đầu dò, bảng điều khiển hoặc thiết bị điều khiển và màn hình. Một số thiết bị di động hoạt động trên các ứng dụng phần mềm trong thiết bị cầm tay.
Siêu âm tại giường chỉ nên do nhân viên được đào tạo thực hiện.
Chỉ định siêu âm
Siêu âm tại giường có nhiều công dụng, bao gồm
Đánh giá phình động mạch chủ bụng
Xác định áp xe và vị trí để rạch và dẫn lưu
Chọc hút dịch khớp làm xét nghiệm
Bệnh lý đường mật, bao gồm sỏi mật và viêm túi mật
Đánh giá tim để tìm tràn dịch màng ngoài tim, cung lượng tim, căng thành tim phải và bất thường van
Đánh giá huyết khối tĩnh mạch sâu
Xác định và loại bỏ dị vật
Xác định gãy xương
Đánh giá tụt huyết áp với RUSH (siêu âm nhanh trong sốc và tụt huyết áp)
Phong bế thần kinh
Đánh giá mắt để tìm dị vật, lệch thủy tinh thể, xuất huyết dịch kính, bong võng mạc
Chọc dò nội khí quản, chọc dò màng ngoài tim, chọc dò lồng ngực
Thai kỳ để xác minh thai trong tử cung, xác định tuổi thai
Tiếp cận mạch máu cả trung tâm và ngoại biên
Ống thông trên xương mu
Chấn thương với E-FAST (Đánh giá Tập trung Mở rộng bằng Sóng siêu âm trong Chấn thương)
Chống chỉ định siêu âm
không
Các biến chứng của siêu âm
Siêu âm là một thủ thuật không xâm lấn, do đó khó có thể xảy ra các biến chứng do thủ thuật.
Thiết bị siêu âm
Máy siêu âm
Đầu dò siêu âm (đầu dò): Mảng tuyến tính, mảng cong, mảng theo pha hoặc trong khoang
Gel siêu âm (không vô trùng hoặc vô trùng nếu cần) hoặc thường là chất bôi trơn gốc nước dùng trong phẫu thuật
Đối với thủ thuật không vô trùng, găng tay hoặc vỏ bọc đầu dò, để che đầu của đầu dò (để tạo hàng rào bảo vệ khi muốn)
Đối với thủ thuật vô trùng, bọc đầu dò vô trùng để che kín đầu dò và dây cáp của đầu dò (cách khác, có thể đặt đầu dò trong găng tay vô trùng và quấn dây cáp trong săng mổ vô trùng, sử dụng dây cao su vô trùng nếu cần)
Mô tả từng bước về siêu âm
Chọn một đầu dò
Đầu dò mảng tuyến tính: Hình ảnh có độ phân giải cao tần số cao (ví dụ, 5 đến 10 MHz), độ sâu xâm nhập ít, chân phẳng, ảnh hình chữ nhật; chọn để chụp ảnh cấu trúc nông một cách chi tiết (ví dụ, để đặt ống thông mạch máu hoặc chọc dò khớp)
Đầu dò cong: Tần số thấp (ví dụ, 1 đến 5 MHz), hình ảnh có độ phân giải thấp hơn, độ sâu thâm nhập lớn hơn, chân lồi, hình ảnh dạng quạt; chọn để chụp ảnh tổng quát các cấu trúc sâu hơn (ví dụ, để đánh giá E-FAST hoặc đánh giá phình động mạch chủ)
Đầu dò mảng theo pha: Thường là độ phân giải thấp và độ sâu cao, chân rất nhỏ có thể phù hợp với không gian chật hẹp (ví dụ, giữa các xương sườn); thường được chọn đặc biệt là để chụp ảnh tim
Đầu dò trong khoang: Đầu dò cong kín, tần số cao; chọn để chụp ảnh trong các khoang cơ thể (ví dụ, trong miệng [mô quanh lưỡi], qua âm đạo [buồng trứng], qua trực tràng [tuyến tiền liệt])
Các đầu dò thường có nhãn, chẳng hạn như một chữ cái và số. Chữ "C" là viết tắt của cong và "L" là viết tắt của tuyến tính. Các số liền kề tương ứng với tần số của đầu dò.
Vận hành bảng điều khiển siêu âm
Chế độ B (độ sáng): Đây là chế độ chụp ảnh 2 chiều thường được sử dụng.
Chế độ M (chuyển động): Ở chế độ M, kỹ thuật viên nhìn thấy hình ảnh 1 chiều ở trục y theo thời gian ở trục x. Màn hình hiển thị 2 hình ảnh: một chùm âm thanh đơn (đường liền nét) được áp dụng cho hình ảnh chế độ B nhỏ hơn trên một phần của màn hình và chùm đơn đó được hiển thị dưới dạng một đường thẳng đứng di chuyển trên màn hình trong vùng chế độ M riêng biệt. Chuyển động, chẳng hạn như nhịp đập của trái tim, xuất hiện dưới dạng rối loạn tuyến tính lặp lại và cấu trúc tĩnh tạo ra các đường ngang vững chắc, không bị xáo trộn khi chùm tia di chuyển trên màn hình.
Doppler dòng màu: Chế độ này dùng để chẩn đoán hướng của dòng máu. Nó cũng hiển thị vận tốc dòng chảy. Màu đỏ thể hiện dòng máu chảy về phía đầu dò; màu xanh đại diện cho dòng máu chảy ra khỏi nó.
Đầu dò: Chọn đầu dò bạn đang sử dụng trên bảng điều khiển.
Đặt trước: Nếu có trên máy của bạn, hãy chọn đặt trước cài đặt cho nghiên cứu bạn đang thực hiện (ví dụ, sản khoa, thần kinh, bụng, tim).
Độ sâu hoặc tần số: Hầu hết các máy đều cho phép điều chỉnh tần số. Điều chỉnh các phần này để hình ảnh đối tượng cần quan tâm ở giữa màn hình. Trừ khi nó được xác định bởi cài đặt trước, hãy chọn tần số trên bảng điều khiển máy. Điều khiển này có thể được ghi nhãn một cái gì đó khác với "tần suất", chẳng hạn như "độ sâu" (hoặc "thâm nhập") hoặc "độ phân giải". Kiểm tra cấu trúc sâu trước, sau đó đi ra nông.
Tiêu điểm: Hầu hết các máy đều cho phép điều chỉnh tiêu cự. Di chuyển dấu “x” ở bên cạnh màn hình để đặt độ sâu tiêu điểm mong muốn.
Độ lợi: Điều chỉnh độ lợi (độ sáng) để dịch trông có màu đen (không dội âm), tăng cường độ tương phản với các cấu trúc đặc, sáng hơn (tăng âm) khác. Độ lợi tự động hay còn gọi là “autogain”, nếu có, đôi khi giúp làm rõ hình ảnh, nhưng đôi khi kết quả tốt hơn khi có điều chỉnh thủ công. Một số máy cho phép điều chỉnh độ lợi riêng biệt ở đầu và cuối màn hình.
– Các vật thể đậm âm, chẳng hạn như xương và đá, làm giảm độ vang của các vật thể phía sau (vì vậy thường có một vùng tối phía sau các vật thể đậm âm).
– Ngược lại, các vật thể giảm âm hoạt động như “cửa sổ âm thanh”, làm cho các vật thể phía sau chúng có âm vang và rõ ràng hơn. Ví dụ, các mô phía sau bàng quang đầy giảm âm sẽ tăng cường sáng và hình ảnh tăng cường của tim thu được bằng cách hướng đầu dò qua gan giảm âm. Có thể cần giảm độ lợi để tạo ảnh rõ ràng các đối tượng được tăng cường sáng.
– Khí (ví dụ: khí trong ruột) có xu hướng cho các hình ảnh ngẫu nhiên, không thể giải thích được, điển hình là có độ vang hỗn hợp do hỗn hợp chất lỏng và không khí. Đây được gọi là hiện tượng đổ bóng bẩn, với những hình ảnh sáng hơn phía sau, do khí gây ra.
– Các tạo tác âm vang thường gặp ở các bộ chuyển đổi mảng cong hoặc mảng pha; chúng xuất hiện dưới dạng các đường song song, cách đều nhau (ví dụ: trong nang hoặc phía sau màng phổi). Một ví dụ về cách sử dụng chúng trên lâm sàng là đuôi sao chổi, một loại hình ảnh giả tạo âm vang thẳng đứng được tạo ra khi màng phổi cọ xát với phổi. Không có hình ảnh này gợi ý tràn khí màng phổi.
Thanh dừng hình: Hầu hết các máy đều có thanh dừng hình để chụp ảnh màn hình và cũng có tính năng quay ngược để lấy lại hình ảnh từ vài giây trước đó (ví dụ, 3 giây), trong trường hợp vô tình lướt qua hình ảnh cần quan tâm.
Đo lường: Máy thường có khả năng đo lường (ví dụ, được ghi nhãn “thước đo” hoặc đôi khi là “thước cặp”). Ví dụ, trong một số máy, đóng băng hình ảnh bằng cách nhấn “dừng hình”. Di chuyển chỉ báo màn hình để đánh dấu điểm đầu và điểm cuối của phép đo và nhấn “chọn”. Độ dài giữa các điểm đánh dấu được hiển thị ở phía trên bên trái của màn hình. Nhiều máy có thể thực hiện tính toán từ các giá trị đo được (ví dụ, tính thể tích bàng quang hoặc tuổi thai ước tính).
Điều khiển đầu dò để tạo hình ảnh siêu âm
Định hướng đầu dò tiêu chuẩn: Với vị trí chính xác, bên phải của bệnh nhân sẽ xuất hiện ở bên trái của màn hình. Điểm đánh dấu định hướng của đầu dò ở một bên của đầu dò phải hướng về phía bên phải của bệnh nhân (hoặc về phía đầu nếu đầu dò hướng theo chiều dọc) và điểm đánh dấu trên màn hình siêu âm nằm ở góc trên bên trái của màn hình siêu âm.
Định hướng kiểm tra tim: Khi chọn giá trị đặt trước của tim, điểm đánh dấu sẽ nằm ở phía bên phải của màn hình.
Bọc gel siêu âm lên đầu dò.
Khi sử dụng một đầu dò đã được bọc kín, hãy bôi gel vào đầu dò và sau đó kéo găng tay hoặc vỏ bọc đầu dò thật chặt trên đầu đầu dò để loại bỏ tất cả bọt khí trong gel, và quấn dây cao su xung quanh đầu dò. Bôi một lượng gel nhiều hơn vào đầu dò đã được bọc kín để đảm bảo có đủ màng khi bạn di chuyển đầu dò.
Giữ đầu dò và di chuyển nó như một cây bút. Sử dụng các ngón tay khác của bạn để cố định đầu dò vào bệnh nhân khi bạn xem màn hình siêu âm.
Tối ưu hóa hình ảnh. Cố gắng tránh xương và khí, là những chất gây tăng âm mạnh và có thể che giấu các cấu trúc cần quan tâm. Khí đôi khi có thể bị đẩy đi. Tối ưu hóa đường dẫn hình ảnh đến mục tiêu bằng cách sử dụng cửa sổ âm thanh, nói chung là thông qua các cấu trúc giảm âm (ví dụ, gan khi chụp ảnh tim).
Bắt đầu bằng cách quét các khu vực lớn (đôi khi được gọi là chế độ xem khảo sát) và sau đó tập trung vào các khu vực nhỏ hơn cần quan tâm.
Trượt đầu dò từ bên này sang bên kia hoặc lên hoặc xuống bằng cách di chuyển chân của đầu dò. Khi chân đầu dò ổn định, bạn có thể nghiêng đầu dò, còn được gọi là bập bênh, quạt hoặc quét, để có chế độ xem 3 chiều hơn. Bạn có thể ấn đầu dò, đẩy xuống dưới.
Xoay đầu dò để thay đổi giữa trục dọc và trục ngang trong khi vẫn giữ mục tiêu trong khung.
Ví dụ, bệnh nhân có thể hỗ trợ bằng cách thay đổi tư thế hoặc hít vào sâu.
Để có góc nhìn tốt nhất của một tạng, hãy tạo hình ảnh cả hai chiều và nghiêng đầu dò để lấy nét ở mỗi đầu.
– Có thể xảy ra “ảnh giả soi gương” khi chụp ảnh các mô phản chiếu như cơ hoành. Ví dụ, trong túi Morison, hình ảnh giả phản chiếu có thể giúp loại trừ tràn máu màng phổi hoặc tràn khí màng phổi. Khi sóng âm gặp cơ hoành, sóng âm không xuyên qua nó và điều này sẽ mất nhiều thời gian hơn để tự phản xạ trở lại đầu dò. Máy diễn giải sai thời gian dài hơn này là sự hiện diện của thứ gì đó phía sau cơ hoành mà thực sự nằm ở phía trước cơ hoành (bạn thường thấy mật độ gan phía sau cơ hoành ở bên phải của bệnh nhân hoặc lách khi tạo ảnh bên trái). Nó được gọi là hình ảnh giả phản chiếu vì nó phản chiếu những gì ở phía trước của cơ hoành.
Cảnh báo và các lỗi thường gặp khi siêu âm
Việc sử dụng không đủ gel hoặc không đủ lực để đầu dò tiếp xúc với da của bệnh nhân có thể hạn chế tầm nhìn và làm sai lệch hình ảnh.
Lời khuyên và thủ thuật trong siêu âm
Xác định tư thế bệnh nhân trước khi khám theo cách để tối ưu hóa vị trí đầu dò và tối đa hóa sự thoải mái của bác sĩ siêu âm và bệnh nhân.